GJON KOLNDREKAJ Rrëfej Nënë Terezën kur ishte Gonxhe

Transcript

1 Bota shqiptare CALL GAZETA E SHQIPTARËVE NË ITALI YOUR COUNTRY BOTA JOTE ËSHTË GJITHNJË ME TY il mondo albanese IL GIORNALE DEGLI ALBANESI IN ITALIA Quindicinale - Anno XII - Nr ottobre ,50 Iscrizione Registro Stampa del Tribunale di Roma nr. 213/99 del Iscrizione ROC nr Direttore Responsabile Elio Ricchiuto. Editore: Bota Shqiptare s.r.l., Viale Marco Polo 119, Roma. Stampa: CSQ - Centro Stampa Quotidiani S.p.A Erbusco, BS. Distribuzione nazionale edicole: Messaggerie Internazionali SpA. Tariffa R.O.C.: Poste Italiane s.p.a. - Sped. A.P. - D.L. 353/2003 (L. 46/2004) art.1, c.1,1 - CNS/AC - Roma Redazione: Via Virgilio Maroso 50, Roma. Tel Fax redazione@botashqiptare.net PASAPORTA IME E SHTRENJTË ISSN In memoria di Mons. Eleuterio Fortino di Prof. Domenico MORELLI Una delle motivazioni della consegna della ROSA D ARGENTO di San Nicola importante riconoscimento per l'attività svolta da Mons. Eleuterio Francesco FORTINO a favore dell unità della chiesa d oriente e d occidente. è la seguente: "perché durante tutto il suo assiduo impegno per l unità dei cristiani non ha tralasciato il servizio pastorale al popolo di Dio, alla comunità bizantina italo-albanese di Roma". Nelle commemorazioni che si sono succedute in questi ultimi giorni Mons. Fortino è ricordato soprattutto come protagonista del dialogo ecumenico, non mi sembra però che sia stata messa in evidenza la sua origine arb?reshe e la sua appartenenza alla Chiesa italo-albanese. Componenti essenziali della sua missione sacerdotale. Dal dicembre de 1965 fino alla sua morte ha svolto la sua missione pastorale presso la Chiesa di Sant'Atanasio, in un'epoca straordinaria del post concilio che anche per la Chiesa Arb?reshe ha visto un positivo momento di recupero, di una maggiore autenticità della propria tradizione liturgica, iconografica, disciplinare e più generalmente culturale. In una voce del Dizionario del Movimento Ecumenico Mons. Fortino definisce la Chiesa italo-.albanese in questi termini : la fase moderna della presenza in Italia di una comunità di origine e di lingua albanese e di tradizione bizantina. Per dare il suo contributo al cammino della Chiesa ha messo a frutto la sua competenza teologica, acquisita con profondi studi e con l'amicizia con le personalità più in vista dell'epoca ed in questo modo ha potuto essere a capo dello sforzo fatto per una testimonianza più autentica della propria appartenenza religiosa. I rapporti con l'ortodossia da Lui sempre facilitati hanno offerto sollecitazioni e sussidi di rafforzamento e rinnovamento liturgico. Tutto questo lavoro è confluito nella preparazione del Sinodo intereparchiale, celebrato a Grottaferrata tra il 2004 e 2005, per rispondere alle sfide dei nuovi tempi, per la vita, la continuità delle realtà ecclesiali arb?reshe. in una nuova adesione all'evangelo ed alla tradizione bizantina. I documenti del Sinodo saranno pubblicati prossimamente. Mons. Fortino è stato anche un grande comunicatore e pubblicista: le opere che ha scritto in questi 45 anni di missione continua a pagina 4 GJON KOLNDREKAJ Rrëfej Nënë Terezën kur ishte Gonxhe I ardhur në Itali në vitet 70, Gjon Kolndrekaj ka punuar për vite me radhë si regjisor në RAI përkrah artistësh të njohur italianë e të huaj. Në vitin 1989 ka ardhur në Shqipëri dhe është zhgënjyer nga ç ka parë. Mik i Nënë Terezës nga viti 1978, e ka shoqëruar në udhëtimin e saj të parë në Shqipëri. Në dhjetëvjetorin e vdekjes së saj vendos t i dedikojë një film, Una bambina di nome Gonxhe, për të rrëfyer fëmijërinë e saj. faqe 10 Shuma që do të paguajnë emigrantët në konsullata do të jetë plot 100 euro: 85 për pasaportën që i shkojnë koncesionerit, 5 për Ministrinë e Jashtme për transportin dhe për përpunimin e të dhënave, dhe 10 euro të tjerë për letërnjoftimin. Nëse një familjeje emigrantësh në Itali i duhet të ndërrojë pasaportat, i duhet të përditësojë edhe lejet e qëndrimit. 100 eurove për person u duhen shtuar edhe 72 të tjerë, të përditësimit, e shpenzimi familjar për të gjitha këto nuk është i vogël. faqja 2-3 PRIJËS Të mbrohemi nga stalking, aktet persekutuese Sjellje dhe veprime si telefonata, sms, , "vizita të papritura" e deri edhe dërgimi i luleve apo dhuratave, mund të jenë shenja të mirëpritura dashurie. Por ndonjëherë mund të kthehen në forma të mirëfillta persekutimi që mund të kufizojnë lirinë e një personi dhe të cenojnë sferën e tij private aq sa ta trembin seriozisht. Aktet e mësipërme të persekutimit, këto dinamika psikike dhe të sjelljes, të njohura në nivel ndërkombëtar me termin "stalking", nga viti i shkuar përbëjnë vepër penale në Itali dhe si të tilla ndëshkohen faqe 10 iitalise.com shqiptari portali i komunitetit shqiptar në Itali

2 2 bota shqiptare 1-15 tetor 2010 tema mërgimi Bota shqiptare il giornale degli albanesi in italia testata vincitrice del premio giornalistico M. Souhir per la multiculturalità nei media come MIGLIOR GIORNALE PER GLI STRANIERI IN ITALIA viti XII i botimit / anno XII E përdyjavshme informative - kulturore e shqiptarëve në Itali. QUINDICINALE DI INFORMAZIONE E CULTURA DEGLI ALBANESI IN ITALIA. BOTIM I / EDITORE Edizioni Bota Shqiptare s.r.l. Viale Marco Polo 119, Roma ISCRIZIONE ROC - REGISTRO DEGLI OPERATORI DI COMUNI- CAZIONE NR Regjistruar në Regjistrin e Shtypit të Gjykatës së Romës me dekret TESTATA ISCRITTA AL REGISTRO STAMPA DEL TRIBUNALE DI ROMA n. 213/99 del REDAKSIA / REDAZIONE Via Virgilio Maroso 50, ROMA Tel Fax Cell botashqiptare@stranieriinitalia.it KRYEREDAKTOR / DIRETTORE Keti Biçoku BASHKËPUNËTORË/ COLLABO- RATORI Roland Sejko, Irida Cami, Rando Devole, Giuseppe Chimisso, Albana Temali LEGJISLACION EMIGRACIONI LEGISLAZIONE D IMMIGRAZIONE A CURA DI Stranieri in Italia srl, Roma REKLAMAT Tel pubblicita@stranieriinitalia.it SHTYPI / STAMPA Centro Stampe Quotidiani spa Via dell Industria 52, Erbusco (BS) SHPËRNDAHET NË TË GJITHË ITALINË NË PIKË- SHITJET ME SHTYP NË GJUHË TË HUAJ DISTRIBUZIONE NAZIONALE NELLE EDICOLE DI STAMPA ESTERA Messaggerie internazionali SpA Via A. Manzoni, Rozzano (MI) Tel DORËSHKRIMET NUK KTHEHEN. ARTIKUJT E PANËNSHKRUAR JANË TË REDAKSISË. Më 23 shtator Kuvendi i Shqipërisë miraton ligjin mbi "Për ratifikimin e shtesës së kontratës koncesionare me Sagem Securite dhe Fondit Shqiptaro - Amerikan të Ndërmarrjeve", që fillimisht ishte paraqitur në Komisionin për Çështjet Ligjore e më pas në seancë plenare nga zëvendësministri i Brendshëm Ferdinand Poni. Nga pyetjet e deputetëve të ndryshëm të opozitës dhe nga përgjigjet e zëvendësministrit dalin në dritë disa aspekte të aplikimit që deri më sot nuk ishin të qarta për publikun, si çmimi i kripur që duhet të paguajnë emigrantët, që kapërcen dyfishin e çimit që paguhet në Shqipëri. Ja disa nga pasazhet e procesverbaleve të punimeve ku mes të tjerash zëvendësministri i Brendshëm Poni justifikon çmimin e lartë. Pasi dëgjojnë parashtrimin e zv.ministrit Poni të projektligjit, parlamentari Damian Gjiknuri shtron pyetjet: "Për sa i përket zyrave të aplikimit që do të hapen për emigrantët jashtë vendit, do të bëhet edhe aplikimi për kartë identiteti edhe për pasaporta. Pra, njëherë do të aplikojnë për kartën e identiteti, do të vijë karta, dhe pastaj do të aplikojnë për pasaportë? Do të ketë dy aplikime për këto dy dokumente apo do të bëhen njëkohësisht edhe për kartë identiteti edhe për pasaportën?" Zëvendësministri i brendshëm kësaj pyetjeje i përgjigjet: "Edhe në Shqipëri sistemi lejon aplikimin njëherësh për të dy dokumentet. Pra, mund të aplikohet në të njëjtin moment për të dy dokumentet. Ne kemi bërë një çedim nga rregulli, në kuptimin që të prodhohej karta fillimisht, për efekte zgjedhore e kështu me radhë dhe prandaj e lejon këtë rifreskim teknologjik. Nëse emigrantët do të duan, mund t'i bëjnë të dyja njëkohësisht dhe çmimi i letërnjoftimit është i njëjtë me atë që është në Shqipëri". Pra duket se emigrantët, në zyrat konsullore, do të aplikojmë njëherazi për të dyja dokumentet. Madje për letërnjoftimin elektronik do të paguajnë po aq sa ç'kushton në Shqipëri. E pyetja pasuese është e natyrshme: po për pasaportën biometrike sa duhet të nxjerrin nga xhepat? E në Fakt Gjiknuri vazhdon me pyetjet: "Çmimi që ju keni përcaktuar do të jetë 85 euro pa tvsh, në mos gaboj. Dua të di për diferencën, sepse çmimi i pasaportës në kushte normale (me aplikim në Shqipëri) është 40 euro pa tvsh, kurse çmimi i një pasaporte lëshuar në një konsullatë në këtë rast është 85 euro, 45 euro më shumë në mos gaboj. 5 euro janë kostot që do të mbulojë Ministria e Jashtme për transportin dhe për përpunimin e të dhënave atje nga punonjësit e saj. Pra, gjithë ky shërbim shtesë është 45 euro? Çfarë mbulon ky shërbim shtesë? Cilat janë zërat që mbulon ky shërbim shtesë dhe për sa kohë?". Rritjen kaq të lartë të çmimit, PASAPORTAT E SHTRENJTA TË EMIGRANTËVE Shuma që do të paguajnë emigrantët në konsullata do të jetë plot 100 euro: 85 për pasaportën që i shkojnë koncesionerit, 5 për Ministrinë e Jashtme për transportin dhe për përpunimin e të dhënave, dhe 10 euro të tjerë për letërnjoftimin. Nëse një familjeje emigrantësh në Itali i duhet të ndërrojë pasaportat, i duhet të përditësojë edhe lejet e qëndrimit. 100 eurove për person u duhen shtuar edhe 72 të tjerë, të përditësimit, e shpenzimi familjar për të gjitha këto nuk është i vogël. Unë jam në dijeni që janë marrë masat që shumë shpejt të hapet kjo zyrë në Athinë. Grupet koncesionare paraprakisht janë interesuar dhe kanë parë ambasadën. Ne nuk kemi lëvizur ende, sepse, normalisht, ministria për të bërë një vlerësim të përbashkët duhet ta bëjë pasi ligji të hyjë në fuqi. Nuk do të jetë çudi që pas një muaji ose pas dy muajsh nga hyrja në fuqi e ligjit të fillojë shërbimi në këtë zyrë konsullore të ambasadës sonë në Athinë dhe, ashtu siç është parashikuar, brenda katërmujorit të hapen katër zyrat e para e kështu me radhë", deklaron zëvendës ministri në Kuvend Të flasim konkretisht për shtetasit shqiptarë që jetojnë në Itali. "Atyre që jetojnë në Bari do t'u thuhet se kur të hapet kjo zyrë në Bari do të pajisen më pasaporta, apo mund të shkojnë në Romë ose në Milano?" Ministri në këtë pikë është i qartë, kushdo mund të aplikojë ku të dojë: "Sikurse të gjithë janë në dijeni, sistemi i aplikimit është i hapur. Në Shqipëri ka qytetarë që e kanë Keti BIÇOKU ministri e justifikon duke thënë: "Për sa kohë që është kontrata koncesionare dhe për sa kohë që plotësohen kushtet e përcaktuara edhe në këtë shtesë kontrate, në sensin që për sa kohë që kjo marrëdhënie tregtare është shëndetshme apo shteti vendos ta mbajë si një marrëdhënie ndoshta me humbje, sepse edhe kjo është e parashikuar, por ai mendon që duhet mbajtur, është ky çmim 85+5 euro, që bëhen 90 euro pa tvsh-në. Më duhet të them që është për shkak të ofrimit të shërbimit, të kualifikimit, të mirëmbajtjes së sistemit, kontrollit të herëpashershëm të elementeve të sigurisë, nxjerrjes së certifikatave etj. Pra, për të gjithë procesin teknologjik që provuar. Teknologjikisht nga pikëpamja teorike mund të aplikojë cilido qytetar, mjafton ta ketë emrin në regjistrin civil. Një person që është jashtë mund të aplikojë ku të dojë në Republikën e Shqipërisë ose në shtetin që ka fqinj, mjafton të kenë dëshirën ta bëjnë. Pra, emigrantëve nuk u hiqet e drejta që ta bëjnë letërnjoftimin dhe pasaportën ku të duan". Më poshtë zëvendës ministri shpjegon më gjerë: "Shtetasit janë të lirë të aplikojnë. Ne po shtojmë një grup shoqëron procesin në Shqipëri, atë që ndodh këtu, por që do të ndodhë edhe atje. Kjo kuptohet do të jetë në kushte të tjera. Pra, nuk do të mirëmbahen më në Kashar, në Durrës, por do të shkohet në Selanik, në Athinë e kështu me radhë. Këtu përfshihet edhe transporti që është shumë i veçantë. Në kushtet e kontratës koncesionare, ne i kemi kërkuar koncesionarit që të paraqesë një çmim për dokumentet. Ka paraqitur një çmim që ishte pak më i lartë se ky që kemi këtu, por ne jemi shumë të kënaqur që çmimi i sotëm i pasaportave biometrike për qytetarët që do të aplikojnë jashtë vendit, është më i ulët se çmimi aktual". Me pak fjalë, ajo çka do të Kur do të nisë aplikimi në Konsullata Zëvendësministri i Brendshëm Poni shpjegon se qytetarët shqiptarë, kudo që janë, mund të aplikojnë ku të duan, mjaft të kenë emrin në regjistrin civil të Shqipërisë. Tregon edhe për masat e marra për uljen në maksimum të korrupsionit në zyrat konsullore gjatë aplikimit për pasaporta, dhe për mbrojtjen e të dhënave personale të qytetarëve mundësish që nëse emigranti është nga Korça, do të aplikojë në Korçë dhe do ta marrë pasaportën në Korçë. Është e vërtetë se kanë aplikuar disa qindra mijëra emigrantë. Vetëm për muajin gusht kemi pasur 170 mijë aplikime. Nëse do të bëjmë një llogaritje që rreth mijë aplikime janë në muajt e tjerë, 150 mijë janë emigrantë. Sasia e emigrantëve që kanë aplikuar në Shqipëri është ndërmjet 300 mijë dhe 500 mijë. Shteti shqiptar nuk ka

3 3 bota shqiptare 1-15 tetor 2010 tema mërgimi Ligji i sapomiratuar në Kuvend mbi Për ratifikimin e shtesës së kontratës koncesionare me Sagem Securite dhe Fondit Shqiptaro Amerikan të Ndërmarrjeve është paraqitur fillimisht në Komisionin për Çështjet Ligjore e më pas në seancë plenare nga zëvendësministri i Brendshëm Ferdinand Poni. Nga pyetjet e deputetëve të ndryshëm të opozitës dhe nga përgjigjet e zëvendësministrit dalin në dritë disa aspekte të aplikimit që deri më sot nuk ishin të qarta për publikun. Ja disa pasazhe nga procesverbalet e Kuvendit lidhur me këtë temë që tregojnë pak a shumë edhe mënyrën e aplikimit, koston për qytetarët dhe për shtetin, e të tjera detaje të vlefshme. paguajnë emigrantët në konsullata do të jetë plot 100 euro: 85 për pasaportën që i shkojnë koncesionerit, 5 për Ministrinë e Jashtme për transportin dhe për përpunimin e të dhënave, dhe 10 euro të tjerë për letërnjoftimin. Zëvendësministri Poni vazhdon të ngulë këmbë që çmimi që do të paguajnë emigrantët këtej e tutje është më i ulët se ai që kanë paguar për pasaportën e vjetër. Nuk është aspak e vërtetë: pasaporta e vjetër, e kërkuar në zyrat konsullore kushtonte vetëm 80 euro, kushdo mund ta gjejë akoma këtë të dhënë edhe online në ndonjë faqe interneti të ndonjë konsullate ku mes tarifave ka mbetur edhe kjo e pasaportës së vjetër edhe pse nuk bëhen më prej më shumë se një vit. Deputeti Gjiknuri vazhdon të ngulë këmbë se çmimi që duhet të paguajnë emigrantët i duket shumë i lartë, e për më tepër këto para nuk përfundojnë as në arkat e shtetit por të një firme private: "45 euro. A mund të ma sqaroni, aq më tepër që thatë që do të lidheni online, sepse është një diferencë e madhe. Është çmimi i dy pasaportave. Në momentin që do të jetë online, si do të justifikohet diferenca prej 45 eurosh? Pra, nëse të dhënat do të transmetohen online, nuk do të ketë shërbime ekstra për t'i hedhur të dhënat në një disk dhe për t'i transportuar. Minis- Zyrat konsullore ku do të aplikohet për pasaportë Zyra Konsullore Romë Via Asmara Roma Tel. 06/ Tel. 06/ Numër emergjence: ervina.bendo@mfa.gov.al Konsullata Milano Piazza Duomo, Milano Tel. 02/ Tel. 02/ Fax Numer emergjence: tria do ta ketë postën, por e mbulon me taksën e vet. Pra, janë 45 euro mbi çmimin 40 euro që ka koncesioneri. Unë thashë, 1000 në muaj, në vit i thonë 600 mijë euro. Pra, 600 mijë euro në vit për një zyrë ekstra. Sikur ajo zyrë të ishte në Shqipëri, përveç faktit që zhvendoset dhe kostot e personelit... Unë po them se çfarë kosto ekstra ka koncesioneri, lëre se çfarë bën shteti. Shteti le ta vërë edhe 1000 euro, po të shkojnë në buxhetin e shtetit, por ky 85 euroshi shkon te koncesioneri. Ky është shqetësimi im, prandaj doja sqarime. E mira është që të ishte një ofertë e detajuar. Kur jepet një ofertë, jepet me zë, që kjo është kostoja ekstra, për shërbim interneti, për trajnim, për këtë etj. Pra, të zbërthehen. Në çdo ofertë ekonomie ka zbërthim të kostos". Por edhe zëvendësministri Poni vazhdon të quajë më të mirën marrëveshjen e arritur me firmën koncesionare dhe më të arsyeshmin çmimin për qytetarët: "Është një çmim jashtëzakonisht i arsyeshëm dhe shumë i mirë. Ne shohim se sa paguajnë qytetarët dhe jo sa fitime po bën shteti. Edhe vetë shteti nuk mund ta bënte këtë marrëdhënie kaq të mirë, të arrirë dhe të konsoliduar teknologjike. Kjo kontratë është firmosur nga të dyja palët dhe unë sapo dhashë një sqarim për çfarë po ndodh. Kompania koncesionare nuk është se e ka pasur edhe aq qejf, por ka qenë insistimi i ministrit, Kryeministrit që ky proces të ndodhte në zyrat konsullore dhe në zyrat e tjera. Është skeptike të thuash nëse do të arrihen njëmijë aplikime në muaj, kur do të arrihen dhe nëse nuk arrihen çfarë do të ndodhë e kështu me radhë. Kjo është një marrëdhënie tregtare, ne nuk mund të themi se kush duhet të humbë dhe kush duhet të fitojë, siç ka ndodhur rëndom për një vit e gjysmë në kurriz të tyre". Zëvendësministri është i kujdesshëm të tregojë që nuk duhet ndërhyrë në çmim sepse koncesionari është privat e si i tillë duhet edhe të fitojë. E rëndësishme është, sipas tij, që për shtetin shqiptar pajisja e shtetasve të ketë koston zero. E shtetasit? Askush nuk mendon për xhepat e tyre? Nëse një familjeje emigrantësh në Itali i duhet të ndërrojë pasaportat, që ndoshta i kishte marrë vetëm dy vjet më parë, i duhet të përditësojë edhe dokumentet e qëndrimit. Kështu që 100 eurove për person u duhen shtuar edhe 72 të tjerë, të përditësimit, e shpenzimi familjar për të gjitha këto nuk është indiferent. Për më shumë shteti shqiptar ka ngut, kërkon që kjo gjë të bëhet sa më shpejt nuk pret datat e skadimit të pasaportës, siç do të ishte e logjikshme. Duhet për liberalizimin e vizave? Edhe kjo nuk qëndron. Askush nuk mohon sigurinë e pasaportave të reja, dhe është e arsyeshme që me liberalizimin e vizave të përfitojnë vetëm ata që kanë pasaportën e re. Por kjo nuk do të thotë që të gjithë duhet t'i ndërrojmë sa më shpejt. Nëse një emigrant e ka apo nuk e ka pasaportën biometrike, tashmë kjo ka pak rëndësi për të, sepse nëse ka marrë dokumentin e qëndrimit në Itali, me të lëviz lirisht në zonën Shengen, që pritet të liberalizohet për të gjithë shqiptarët brenda fundit të vitit. Mund të presë, pa i krijuar vetes asnjë problem skadimin e pasaportës dhe vetëm atëherë të kërkojë të renë. regjistrim të emigrantëve që të mund të bëjmë diferencën A minus B, për ata që kanë aplikuar dhe ata që banojnë atje. Ne po ofrojmë këtë mundësi. Janë qindra e mijëra të tjerë që jetojnë në Greqi, Itali. Ka pasur presione nga Ministria e Jashtme, në mënyrë të motivuar si edhe nga ambasadat. Le ta kenë këtë shërbim. Çmimi nuk është i lartë, edhe as mundësia nuk u hiqet". Një shqetësim lidhur me korrupsionin shprehet nga deputeti Saimir Tahiri: "Unë dua të di se si e garantoni ju një emigrant në Selanik apo në Romë, të mos bëhet pre e korrupsionit të strukturave konsullore? Për të qenë më konkret, në Shqipëri kuponi blihet në postë dhe shërbimi merret në vend tjetër, pra ka një diferencim që shmang disi korrupsionin, ndërsa në këtë rast edhe shërbimi i blerjes së kuponit, edhe marrja e dokumentit ndodhin në po të njëjtin vend, ku strukturat e konsullatave jo rrallë herë janë kapur me korrupsion në lidhje me këtë çështje, si edhe me çështje kriminale shumë më të mëdha, siç është edhe transporti i drogës". Në këtë pikë zëvendës ministri Poni përgjigjet duke shpjeguar: "Në Shqipëri ka qenë, ndoshta dhe është vende-vende, ai që quhet korrupsion i radhës për të hyrë para të tjerëve. Por sot një veprim në zyrat e gjendjes civile bëhet për dhjetë sekonda. Ne shpresojmë se ky është një proces shumë komod, shumë solid dhe i mirëpritur nga qytetarët. Personi i korruptuar, për shkak të mos parashikimit solid të sistemit thoshte e bëra gabim vendosjen e një shkronje tjetër e kështu me radhë. Këto nuk ndodhin tashmë. Konsultimi është vetëm me regjistrin. Zyra e Athinës, zyra e Romës, e Milanos, e Nju Jorkut do të lidhen me regjistrin dhe do të dalin të dhënat ashtu siç janë. Ju e pranuat që zgjidhja e propozuar nga koncesionari në fillim të procesit, për të mos pasur prezantim fizik me pagesën financiare në zyrat e aplikimit, do të ruajë të njëjtat standarde edhe atje. Pra, zyrat që aplikojnë nuk do të shesin kuponin dhe nuk do ta marrin te operatorja, ajo mund të jetë fizikisht në një zyrë tjetër, sepse domosdoshmërisht do të ndodhë që në ambasadë t'i afrohemi variantit one stop shop. Në kuptimin e standardeve, unë mendoj që shërbimi i gjendjes civile dhe shërbimi i dokumenteve biometrike të identitetit në ambasada janë në minimumin teorik të hapësirave për korrupsion. Standardi i Ministrisë së Brendshme, i shtetit shqiptar dhe i Parlamentit është që në proceset tona të mos lejojmë korrupsionin. Pra, shërbimi të jetë i barabartë për të gjithë. Lidhur me faktin se a kanë qenë të infektuara ambasadat nga ndonjë problem, inercia, hera-herës vepron edhe mbi Shërbimi i gjendjes civile dhe shërbimi i dokumenteve biometrike të identitetit në ambasada janë në minimumin teorik të hapësirave për korrupsion. Lidhur me faktin se a kanë qenë të infektuara ambasadat nga ndonjë problem, inercia, hera-herës vepron edhe mbi to. Duhet të ishin marrë masa shumë më drastike që fenomeni i gjetur në ambasada të mos ndodhte. to. Mendoj se duhet të ishin marrë masa shumë më drastike që fenomeni i gjetur në ambasada të mos ndodhte". Vasilika Hysi ngre mes të tjerave edhe problemin e gabimeve që mund të përmbajë regjistri elektronik i popullsisë dhe sigurinë e mbrojtjes së të dhënave personale: "Ju thatë që regjistri elektronik është shumë i saktë. Në fakt, ndodh që në regjistër të jenë hedhur të dhënat gabim dhe punonjësi i gjendjes civile shumë herë hap regjistrin e shkruar me dorë për të bërë saktësimin e të dhënave. Në regjistrin elektronik ato kanë qenë gabim dhe janë saktësuar më pas. A mund ta bëjë një punonjës i ambasadës këtë lloj verifikimi, apo do të prodhojmë pasaporta me gabime dhe kush do ta paguajë koston?" "Regjistri Elektronik Shqiptar është më i miri në Europë. - thotë me bindje Poni - Në 70 për qind të rasteve, kur kemi aplikuar për dokumente, ku duhet të hedhësh një firmë, jemi pyetur nëse janë të dhënat në konformitet me ne. Në rast të kundërt, ka një procedurë shumë të qartë, që është e fundit dhe quhet "konsultimi me qytetarët". Përpara saj, drejtuar nga OSBE-ja dhe BE-ja, është bërë ajo që quhet "transferimi i të dhënave nga librat", një transferim klasik. Në Shqipëri kontrolli është bërë 5 herë. Tani të dhënat kontrollohen edhe nga qytetarët. Nga 3,2 milionë shtetas mbi 18 vjeç, 2,4 milionë kanë marrë kartën, kanë aplikuar. Përveç shtetasve të tjerë, sepse unë mendoj se një pjesë e madhe e tyre janë edhe emigrantë. Por ka edhe të tjerë që janë këtu. Nuk ndryshohen të dhënat në regjistër. Ato të dhëna mund të ndryshohen vetëm nëse janë bërë përpara 1 janarit të vitit Ne kemi pasur një standard që lidhet me transparencën, por më tepër me sigurinë ajo që quhet autenticitet. Nëse dikush ka akses të hyjë në një zyrë të gjendjes civile, kompjuteri regjistron se kush e ka bërë, në çfarë ore etj. Ne mund të kontrollojmë në çdo kohë dhe saktësisht, sepse sigurinë ta lejon teknologjia. Lidhur me të dhënat, transmetimi i tyre është i sigurt. Është bërë edhe më përpara. Do të jetë online. Ne nuk kemi asnjë problem sot me sigurinë. Zyrat konsullore edhe sot nuk kanë regjistra. Ndryshimi do të vijon në faqen 6

4 4 bota shqiptare 1-15 tetor 2010 in memoriam Arbëresh i shquar Ka ndërruar jetë më 22 shtator Imzot Eleuterio Fortino, 72 vjeç, ish nënsekretar i Këshillit të Vatikanit për Promovimin e Unitetit të të Krishterëve. Krahas angazhimit ekumenik në Selinë e Shenjtë ka ushqyer një interes të gjallë e të ndjeshëm ndaj botës italo-shqiptare, dhe me pasion ka promovuar dhe ka marrë pjesë në iniciativa të rëndësishme kulturore në mbrojtje të traditës bizantine dhe të kulturës arbëreshe. Nga Rando DEVOLE Bota arbëreshe është e gjerë dhe e shpërndarë. Si e tillë ka shumë pika referimi, por kush e njeh sado pak atë, e pranon rolin e pazëvendësueshëm të imzot. Eleuterio Fortinos. Imzot Eleuterio Fortino, i cili ndërroi jetë para disa ditësh, ishte nënsekretar i Këshillit Papnor për nxitjen e bashkimit ndërmjet të krishterëve, me një përvojë të jashtëzakonshme në lëmin e dialogut midis tyre. Veprimtaria e tij fetare është tejet e pasur, por arrin kulmin e saj me rolin e tij si promovues i marrëdhënieve me orthodoksët, pasi u vendos në Romë nga mesi i viteve Nuk duhet harruar edhe veprimtaria e tij si meshtar pranë kishës së Shën Athanasit, në rrugën qendrore Babuino në Romë, veprimtari që e ushtronte me përkushtim, thjeshtësi, dashuri, duke hyrë në sintoni të natyrshme me besimtarët. Për rolin e Imzot Eleuterio Fortinos në kuadrin fetar kanë shkruar shumë organe shtypi. Një artikull të veçantë i kushtoi edhe gazeta "Osservatore Romano", që e cilësoi me titullin domethënës "Memoria historike dhe shpirti i lëvizjes ekumenike". Në gazetën e Vatikanit imzot Fortino kishte shkruar artikuj të panumërt, duke i kushtuar vëmendje temave të dialogut ndërkrishterë dhe ekumenizmin shpirtëror. Më pak vëmendje mediatike i është kushtuar punës së tij brenda botës arbëreshe fillimisht e gjithëshqiptare më pas. Kush ka pasur fatin ta njohë Imzot Eleuterio Fortinon është në dijeni për aftësitë e tij intelektuale të jashtëzakonshme, sikurse për aktivitetin e tij akademik e kulturor. Ishte pa dyshim një nga njohësit më të mirë të Shqipërisë, Ballkanit dhe Evropës lindore. Ishte i mirinformuar edhe në momentet më autarkike të historisë shqiptare dhe i ndiqte zhvillimet e kulturës mbarëshqiptare me dashuri e vijimësi. Shoqata kulturore Besa, e drejtuar prej tij me pasion të njëmendtë, ishte prej kohësh një pikë referimi e të gjithë arbëreshëve në Itali, duke filluar nga ata me banim në Romë. Pas rënies së totalitarizmit shqiptar, fillimit të emigracionit dhe hapjes së Shqipërisë, shoqata Besa u shndërrua në një vendtakimi i të gjithë shqiptarisë. Veprimtaritë e kësaj shoqate, përherë e më shumë, u bënë një pikëpjekje kulturore e të gjithë shqiptarëve. Nismat që zhvilloheshin në shoqatën Besa të Fortinos ishin gjithnjë largpamëse nga pikëpamja kulturore e gjithnjë efikase në objektivat e vet. Ata që i ndiqnin aktivitetet dhe botimet e shoqatës së tij vlerësonin jo vetëm frymëmarrjen e gjerë, shumëllojshmërinë tematike, inteligjencën ideore, por edhe dialogun e shumëanshëm që ushtrohej atje. Në asnjë rast shoqata Besa nuk u mbyll në vetvete, ose në yllsitë shqiptare, por e ushtronte rolin e vet me funksionin e urës kulturore, edhe me realitetin perëndimor në përgjithësi e italian në veçanti. Nga kjo pikëpamje, ndërrimi i jetës së imzot Eleuterio Fortinos është humbje e madhe për të gjithë. Vështirë që zbrazëtia kulturore e krijuar nga kjo humbje e thellë të kompensohet shpejt. Gjithsesi, mbetet më e vështirë të vihet në pah humbja njerëzore. Këtë do ta ndjejnë ata miq që e kanë njohur personalisht nga afër Eleuterio Fortinon. Të gjithë mund të dëshmojnë për aftësitë e tij për ta dëgjuar tjetrin, për ta kuptuar dhe sidomos për t'ia vlerësuar anët pozitive. Veti të jashtëzakonshme për njeriun, që bëhen të domosdoshme në epokën aktuale. Kremtimet për nder të imzot Fortinos u zhvilluan në kishën e tij të Shën Athanasit, në Romë, të shtunën e kaluar. Dhimbja që vihej re në sytë e të pranishmëve të shumtë, personaliteteve të larta fetare e institucionale, të afërmve, por edhe qytetarëve e miqve të thjeshtë, buronte pikërisht nga vetëdija e një humbjeje të shumëanshme. Një nga ngushëllimet? Kujtimi i tij. Imzot Fortino, një nga pishtarët e fundit të plejadës së Ernest Koliqit Ambasadori i Kosovës, Albert Prenkaj, shpreh hidhërimin e tij për ndarjen nga jeta të mikut të shqiptarëve dhe arbëreshëve, Imzot Eleuterio Fortino Miq të nderuar, Shqiptarë dhe Arbëreshë të dashur, Takimi im i parë me Monsinjor Fortinon ishte vigjilja e Ditës së Flamurit Kombëtar Shqiptar, 25 Nëntori, në hapësirat e Kishës së Shën Atanasit, kur shoqata Besa prezantoi Atlasin Dialektologjik të Gjuhës Shqipe. Qetësia e këtij njeriu më la të kuptoj se brendapërbrenda tij fshihet një përvojë e hatashme që tejkalon kufijtë e një përkatësie fetare, kombëtare, territoriale. Dhe, me kohë mësova se Monsinjor Fortino mbante në bagazhin e tij jetësor dhe të thirrjes pastorale autoritetin ekumenik të botës së krishterë të ritit perëndimor dhe lindor. Për botën arbëreshe - shqiptare, Monsinjor Fortino shënon një nga pishtarët e fundit të plejadës së profesor Ernest Koliqit, që ndriçoi botën arbëreshe këtu në Itali. Ai ringjalli kultivimin e traditës së vjetër arbëreshe, aktualizoi vlerat e mirëfillta të traditës dhe kulturës arbëreshe-shqiptare. Ende është i gjallë kujtimi i shënimit të 500 vjetorit të vdekjes së Gjergj Kastriotit -Skënderbeut, atëherë kur Ati Fortino dha të kuptohej se është person i përmasave intelektuale moderne, por me rrënjë të thella. Zulmëmadhi Monsinjor Fortino, tejkaloi kufijtë e komunitetit ortodoks arbëresh dhe ata të kulturës shqiptare. Duke ofruar përvojën e mirë të tij, bëri një punë të palodhshme në dialogun ekumenik në mes Kishës Katolike dhe kishave të riteve lindore. Neve na mbetet që të vazhdojmë punën e tij në fushat tona të veprimtarisë, duke e mbajtur të gjallë kujtimin për të. Arbëreshëve të dashur, po u përcjell porosinë: "ruani farën arbëreshe, sepse siç e dëshmoi i dashuri ynë, Ati Eleuterio Fortino, kjo farë i shërbeu njerëzimit me punë të vogla në vepra të mëdha". Në emër të Presidentit të Republikës së Kosovës, të Kryeministrit Thaçi dhe në emër të popullit të Kosovës më lejoni t'i shpreh ngushëllimet më të sinqerta të gjithë arbëreshëve kudo që janë, Kishës Ortodokse Arbëreshe, dhe në veçanti familjes Fortino. I qoftë i lehtë dheu i Kalabrisë! Pusho në Paqe mik i dashur i gjakut të shprishur arbëresh! Albert Prenkaj, Ambasador i Republikës së Kosovës In memoria di Mons. Eleuterio Fortino Prof. Domenico Morelli dalla prima pastorale testimoniano l'attività svolta e rappresentano anche un recupero della tradizione orientale della nostra Chiesa oltre che la valorizzazione della nostra cultura Uno dei testi più importanti di.mons. Fortino, pastore di anime, è Besa e Krishtere, il primo catechismo della tradizione orientale pubblicato in albanese in Italia. Questo libro nasce come complemento della celebrazione eucaristica che per Mons. Fortino è il culmine e la fonte della comunità, e vuole esaudire le richieste dei fedeli e favorire la crescita della Parola, che lo Spirito fa germogliare in ogni fedele. Besa e Krishtere non è nato come libro da tavolino, ma è il frutto di riflessioni, scambi di idee, di preghiere. Dagli anni Settanta le riunioni settimanali presso la Chiesa di Sant'Atanasio, hanno offerto ai fedeli partecipanti la possibilità di scambiarsi idee sui problemi vitali ed alla luce della sacra Scrittura cercare insieme una soluzione Questo libro ha potuto inoltre mettere a frutto gli approfondimenti della cultura arb?reshe, che hanno avuto nel circolo Besa un'importante istituzione. Sin dagli anni Sessanta Mons. Fortino ha potuto seguire i corsi di lingua e letteratura albanese che il Prof. Ernest Koliqi dava presso il Collegio Greco. Queste lezioni hanno rappresentato un'occasione per rafforzare la propria lingua materna arb?reshe arricchirla con il lessico della lingua nazionale e conoscere a fondo sia la letteratura classica che contemporanea sia albanese che arb?reshe. Un risultato importante di questo studio è la traduzione in albanese della Liturgia di San Giovanni Crisostomo, rivista da una Commissione di cui Mons. Fortino è stato la magna pars. Questa Liturgia albanese è stata celebrata per la prima volta nella basilica di San Pietro nel 1968 in occasione del V centenario della morte dell'eroe nazionale Giorgio Castriota Scanderbeg. Ed ogni anno viene celebrata in occasione della Festa Nazionale Albanese (28 novembre) nella Chiesa di Sant'Atanasio Il circolo Besa spronato da Mons. Fortino, con il contributo di illustri docenti e relatori ha avuto un ruolo decisivo nel panorama culturale arb?resh. Dagli anni Settanta il movimento di rinascita e di autoconsapevolezza delle minoranze linguistiche nasce grazie all'attività disinteressata di associazioni, che sostenute da studiosi e attivisti hanno promosso con scritti, pubblicazioni e con varie opere, la rivelazione di una realtà sommersa. Personalmente ricordo il contributo dato da Mons. Fortino all'organizzazione del I congresso del CONFEMILI su Minoranze linguistiche e comunità religiose in Italia, sensibilizzando le Autorità ecclesiastiche a questa problematica. E penso che in qualche modo abbia ispirato il messaggio di Giovanni Paolo II per la XXII Giornata Mondiale della pace del I gennaio 1989 che ha avuto come titolo per costruire la pace rispetta le minoranze. La circolare mensile Besa che fa seguito alla rivista Diaspora e agli inserti monografici sulla rivista "La vita in Cristo e nella Chiesa., in questo senso è riuscita a suscitare dibattiti, ricerche storiche e letterarie oltre che diffondere le migliori pratiche culturali del nostro mondo arb?resh. Sicuramente è necessario ricostruire questo sviluppo di idee, espresse anche sulle riviste che sono sorte nella Comunità arb?reshe, dalla rivista Shejzat del prof. Koliqi, alla fondazione di Zgjimi negli anni Sessanta e agli articoli scritti per Katundi ynë e Jeta Arbëreshe. L'eredità che ci lascia Mons. Fortino è robusta e penso che gli arb?resh? ed albanesi debbano fare ogni sforzo per tenerla viva.

5 Vetëm 5 cent. /min për të telefonuar në Shqipëri. Vendi yt nuk ka qenë kurrë kaq pranë. TIM VODAFONE WIND 5 cent. /min 9 cent. /min 10 cent. /min cent. /min vs celularë cent. /min vs rrjeti fiks Aktivizo menjëherë No Distance në skedën tënde rimbushëse me vetëm 1 për 30 ditë. Vrapo në një 3 Store. 3: No Distance parashikon një shkrehje në përgjigje prej 16 qindarkash dhe tarifim mbi sekondat efektive të bisedës. Në përfundim të afatit përtëritje automatike për 30 ditë kundrejt kostos 1. Opsioni i vlefshëm vetëm në Itali nën mbulimin kombëtar të 3 dhe i papajtueshëm me planin rimbushës Super 0 Mondo dhe me planet e Abonimit. Trafiku i kryer jashtë mbulimit kombëtar 3 do të tarifohet sipas tarifave të parashikuara nga Plani Tarifor. TIM: Tim Card Albania parashikon shkrehje në përgjigje prej 16 cent. dhe tarifim të parapaguar për çdo 15 sekonda. VODAFONE: Vodafone One Nation 10 parashikon shkrehje në përgjigje prej 19 cent. dhe tarifim të parapaguar për çdo 60 sekonda. WIND: Opsioni Call Your Country Wind parashikon shkrehje në përgjigje prej 15 cent. dhe tarifim të parapaguar për çdo 60 sekonda. Kosto semestrale prej 4, falas në promocion për 6 muajt e parë. Krahasimi i bërë sipas tarifave të nxjerra nga faqet internet institucionale të Operatorëve në 28/06/2010. për informacione mbi mbulimin, kushtet, kostot dhe çaktivizimin e opsionit ose 3 Store.

6 6 bota shqiptare 1-15 tetor 2010 intervista Të përmirësohet programmi i flukseve të hyrjeve, me kuota që t'u përgjigjen më në fund nevojave reale të ndërmarrjeve dhe familjeve, dhe të krijohet një sistem i efektshëm takimi mes kërkesës dhe ofertës së punës, në Itali apo drejtpërdrejt në vendlindje. Këta janë objektivat më urgjentë të drejtorisë së imigracionit të ministrisë së Punës dhe të Politikave Sociale, të drejtuar nga Natale Forlani. "Ingredientët për t'ia arritur qëllimit ekzistojnë, edhe pa modifikime normative, mjafton t'i bashkojmë e t'i vëmë në funksionim" siguron drejtori i ri në intervistën dhënë stranieriinitalia.it. Si mund të përmirësohet programimi i flukseve? Natale Forlani: Në radhë të parë, duhet thënë që kemi të dhëna të sakta demografike: nga sot eri në vitin 2020 Italia do të humbasë 4 milionë persona në moshë pune, që nuk do të mund të zëvendësohen të gjithë nga të papunët italianë, për shkak të lëvizshmërisë së ulët shoqërore dhe territoriale. Por nevojitet të realizohet një mekanizëm për të zbuluar nevojën reale sasiore e cilësore, edhe duke administruar sa më mirë komunikimet e detyrueshme, që veç të tjerash në informojnë me saktësi për punonjësit që humbin vendin e punës. Të huajt që kanë humbur vendin e punës për shkak të krizës ekonomike janë të shumtë, apo jo? E vërtetë, dhe pikërisht këta punonjës duhen rifutur në tregun e punës me një kanal të privilegjuar, para se t'u drejtohemi flukseve të ardhjeve të reja nga jashtë. Përndryshe, rrezikojmë të shkapërdajmë një kapital njerëzor dhe profesional dhe të ushqejmë punën në të zezë, duke rritur numrin e personave të gatshëm të punojnë për më pak para e me më pak të drejta, edhe në dëm të të rregulltve. Është ky arsyetimi që deri më FORLANI: "JA SI DUHEN NDRYSHUAR FLUKSET" Intervistë me drejtorin e ri të Zyrës së Imigracionit në ministrinë e Punës. "Mendojmë më parë për ata që janë në Itali e kanë humbur vendin e punës" sot ka bllokuar shpalljen e një dekreti të ri fluksesh? Tani për tani nuk janë të nevojshme kuota të reja hyrjesh të papërcaktuara (nga ana profesionale) - flukset e ardhshme do të jenë për punonjës të kualifikuar, - por më parë duhet të nxirren nga papunësia të huajt që jetojnë në Itali. Ndërkaq duhet edhe të lidhim marrëveshje me vende të tjera, duke mbajtur parasysh që flukset drejt Italisë po ndryshojnë, pakësohen ato evropiane dhe shtohen, për shembull, ato nga Azia. Por janë edhe qindra mijëra të parregullt që u përjashtuar nga sanatoria e fundit që parashikohej vetëm për bashkëpunëtorë familjarë... Kufizimi i legalizimit vetëm për punonjësit shtëpiakë ishte një zgjedhje politike. Tani ne duhet të përpiqemi të monitorojmë situatën të atyre që kanë humbur punën dhe të mbyllim sa më shpejt praktikat e legalizimit të fundit, duke kapërcyer gjendjet kritike që akoma ekzistojnë në disa provinca. Sot, kush ka humbur punën ka vetëm gjashtë muaj për të gjetur një tjetër, më pas humb edhe lejen e qëndrimit. A nuk është një rregull shumë i rreptë? Në të vërtetë ligji flet për leje qëndrimi me kohëzgjatje 'të paktën' gjashtëmujore për të kërkuar punë, e në këtë pikë mund të ndërhyhet, por vetëm përballë një kuadri të saktë të dukurisë dhe me kritere të caktuara. Më duket e drejtë, për shembull, që të mos kthehet në klandestin kush ka humbur vendin e punës dhe është i përfshirë në politikat aktive të punës (si ndërhyrje formimi profesional, rikualifikimi dhe orientimi). Por nuk vihet në diskutim parimi i përgjithshëm sipas të cilit mund të qëndrojë në Itali vetëm kush ka të ardhura të mjaftueshme për veten. Cili ent mund të merret me sigurimin e pikëtakimit mes kërkesës dhe ofertës së punës dhe t'i kushtohet rifutjes në tregun e punës të të papunëve? Krahinat, provincat, sindikatat dhe shoqatat e kategorisë përmes enteve të dyanshme, agjencive për punën, me një fjalë operatorë publikë e privatë të autorizuar për këtë tip ndërhyrjesh. Operatorët janë, duhen vënë në rrjet që sistemi të funksionojë. Të dhënat na thonë se imigrantët gjejnë akoma një vend pune kryesisht duke lajmëruar gojazi njëritjetrin, dhe kjo mënyrë mund të kthehet në paradhomën e punës në të zezë dhe të shfrytëzimit. Vetëm 30% e imigrantëve u drejtohet kanaleve institucionale të punësimit. E për punën shtëpiake? Vështirë që një familje në kërkim të një bashkëpunëtoreje shtëpiake t'i drejtohet një agjencie për punën. Puna shtëpiake ka një karakteristikë të vetën, që do të meritonte një diskutim më të gjerë dhe zgjidhje të posaçme. Është e sigurt që sot shkaqet kryesore të punës në të zezë në këtë sektor janë natyra e ndërlikuar i administrimit të këtij lloji marrëdhënieje pune dhe kostot e larta për familjet. Nevojitet një rrjet shërbimesh, ku për shembull, patronatet të mund të lehtësojnë takimin mes kërkesës dhe ofertës dhe t'u vihen në krah punonjësve dhe punëdhënësve në marrëdhënien e punës, por duhet ndërhyrë edhe nga ana fiskale në mënyrë që të zbriten nga taksat shpenzimet efektive. "Plani për integrimin" i qeverisë mbështetet fort në formimin në vendlindje të imigrantëve. A nuk parashikohej edhe nga ligji Bossi-Fini? Çfarë nuk ka funksionuar deri më sot? Po të konsiderojmë investimet dhe rezultatet, mund të themi që nuk ka pasur sukses. Këtu është e nevojshme ndërhyrje normative, që t'u mundësojë operimin jashtë Italisë subjekteve të autorizuara nga ligji Biagi për gjetjen e pikëtakimit mes ofertës dhe kërkesës së punës. Por, mbi të gjitha, duhet ndryshuar mënyra e formimit në vendlindje. Si të ndryshohet? Deri më sot arsyetimi ka qenë ky: formoj punonjësit jashtë shtetit dhe i fus në listat e punonjësve në dispozicion duke pritur që ndonjë ndërmarrje t'i thërrasë. Por kështu nuk funksionon: ndërmarrjet të thonë se ç'vende pune kanë në dispozicion kështu që të formohen persona që t'u përgjigjen nevojave konkrete, që të mësojnë edhe pak italisht e edukim qytetar dhe që, me të mbaruar kursin e formimit, e kanë një vend pune të garantuar. Ndryshe, vetëm çojmë dëm burimet dhe të vetmit që përfitojnë janë ata që organizojnë kurset e formimit. E pas kursit të formimit profesional si veprohet, pritet dekreti i flukseve për t'i sjellë në Itali? Plani për Integrimin propozon që këta punonjës të kualifikuar jashtë shtetit të sillen në Itali pa qenë nevoja për kuota, por edhe që t'i sjellim përmes flukseve, siç parashikon normativa në fuqi, nuk është e vështirë. Duke parë se me sa vonesë Sportelet Unike u përgjigjen kërkesave të familjeve dhe të ndërmarrjeve, me flukset nuk është shumë e lehtë. Sa kohë mund të presë një familje apo ndërmarrje që ka nevojë për punonjës? Pritjet e zgjatura sot janë akoma problem. Nevojitet një përforcim i veprimtarisë administrative. Por Sportelet Unike nuk mund të ngarkohen me barrën e të gjitha kontrolleve të kërkesave. Ato duhet të jenë vetëm një terminal, i mbështetur nga një rrjet i përbërë nga shoqata të kategorisë, agjenci të punës dhe qendrat për punësimin. Përndryshe ngarkesa e punës bëhet e papërballueshme". Elvio Pasca PASAPORTAT BIOMETRIKE vijon nga faqja 3 bëhet sipas procedurave të gjendjes civile. Ndërfaqja që ne kemi krijuar, është e tillë që unë në zyrën e aplikimit nuk mund të ndryshoj të dhënat e gjendjes civile. Ai punonjës atje shikon vetëm aplikimin. Të gjitha ndryshimet bëhen në procedurën që ka parashikuar ligji. Unë mendoj se është parandaluar me shumë sukses, sepse dokumentet e identitetit kanë dalë ashtu siç janë të regjistruara në Regjistrin Civil, nëse qytetarët nuk kanë bërë ndonjë demarsh juridik që u lejon të ndryshohet emri. Edhe kjo gjë është shumë e sigurt, sepse me vendosjen e numrit të identitetit, nuk ndryshon, personi mbetet po ai". Por për sigurinë e sistemit të mbrojtjes së të dhënave parlamentarja Ermonela Felaj thotë: "Më vjen mirë që jeni KUR DO TË NISË APLIKIMI NË KONSULLATA optimist për sigurinë e sistemit, por e kam vështirë t'ju besoj për sa kohë që në media u bë publik një lajm që sot shumica e përfaqësive tona diplomatike jashtë vendit, gjenden në kushte shumë të vështira sigurie. Në një ambasadë tonën, u vodh një kompjuter i personalizuar. A e keni pasur parasysh faktin që, në këto vende, ku do të hapni këto qendra aplikimi, ka kushte sigurie apo jo?" "Në lidhje me këtë, nuk jam optimist por shumë i vëmendshëm. Para se të ndërtonim zyrat e gjendjes civile në Shqipëri, pra para se t'i bënim elektronikisht të lidhura në një network me qendrën, kemi investuar 3,5 milionë euro për t'i bërë të sigurta nga pikëpamja fizike, pra dyer e dritare hekuri e me radhë. Zyrat e aplikimit sot plotësojnë të gjitha kushtet e sigurisë ISO Së pari, sigurinë e ka sistemi brenda. Në një lloj mënyre mundet, se çfarë nuk ndodh në Shqipëri apo dhe në botë që ta vjedhësh një kompjuter. Kompjuteri njeh vetëm përdoruesin legjitim të sistemit. Së dyti, në kompjuterin e kompanisë koncesionare nuk ruhen të dhëna. Kompjuteri nuk është i rëndësishëm, mund ta vjedhin si një arkë boshe. Mund edhe të vjedhësh CD-të me të dhënat, por nuk i përdor dot se kanë një enkriptim nën përgjegjësinë e kompanisë koncesionare që i ruan ato me tre rregulla sigurie. Së treti, unë nuk mund të jap përgjigje për ambasadat, por në kuptimin e procesit të sigurisë ne kemi ndërtuar një sistem në mjedise mesatarisht të sigurta dhe procesi ynë teknologjik, në kuptimin lidhur vetëm me një database të dhënash që ruhet, është shumë i mirë dhe i sigurt". (ke.bi.)

7 7 bota shqiptare 1-15 tetor 2010 aktualitet Milano, qyteti i parë në Itali për numër kërkesash, është ndoshta edhe kryevendi i mashtrimeve që lulëzuan me sanatoren e shtatorit të vitit të shkuar për bashkëpunëtorët familjarë. Qindra emigrantë, duke marrë parasysh vetëm ata që këta muaj i janë drejtuar shoqatës NAGA, u kanë paguar mijëra euro (mesatarisht nga pesë mijë, por tarifat janë shumë të ndryshme) të ashtuquajturve ndërmjetësuesve për kërkesa që nuk do të pranohen kurrë. E kushedi sa kanë mbetur në hije, duke mallkuar çastin kur kanë menduar të paguajnë për t'iu futur një rruge të shkurtër drejt lejes së qëndrimit. Thuajse të gjithë të huajt nuk e kanë njohur ndonjëherë punëdhënësit që kanë paraqitur kërkesën duke deklaruar se i kishin bashkëpunëtorë shtëpiakë. Të huajt kanë takuar vetëm ndërmjetësuesin, shpesh një bashkatdhetar, të cilit i kanë paguar shumën e kërkuar, dhe që më pas u ka dhënë kuponin e kërkesës të shtypur nga sistemi informatik i ministrisë së Brendshme. "Ndonjëhrë kuponi ishte i vërtetë e ndonjëherë i rremë, e në këto rastet e fundit kërkesa as që është paraqitur ndonjëherë" tregon për stranieriinitalia.it Nadia Bovino, e sportelit për imigracionin i NAGA-s. edhe kërkesat e paraqitura vërtet nuk kanë marrë përgjigje, sepse nga i njëjti punëdhënës janë nisur më shumë kërkes nga ç'parashikonte ligji: "Çdo familje mund të legalizonte maksimumi një bashkëpunëtore për punët e shtëpisë (colf) dhe dy kujdestare për persona të pamundur (badante). Kërkesat në tepri hidhen poshtë automatikisht" shpjegon Bovino. Pra punëdhënësit ishin bashkëfajtorë në mashtrim' "Disa po e disa të tjerë jo. Kemi raste të ndryshme punëdhënësish që janë ndihmuar nga dikush tjetër për të paraqitur kërkesën e tyre 'të vërtetë' të legalizimit, por të dhënat e tyre TË MASHTRUARIT E SANATORES Në Milano NAGA padit: "U kanë dhënë mijëra euro ndërmjetësuesve, e tani nuk kanë asnjë mundësi". Janë të huajt, që për të marrë një leje qëndrimi me sanatoren e vitit të shkuar kanë paguar punëdhënës të rremë. Në Genova arrestohen 7 vetë: Emigrantët paguanin deri në 10 mijë euro për legalizimin e qëndrimit të tyre në Itali. janë përdorur për të paraqitur kërkesa të tjera të rreme. Kur ka arritur çasti i takimit në Sportelin Unik të imigracionit kanë zbuluar papritur mashtrimin që është bërë në emër të tyre dhe i janë drejtuar policisë" shton ekspertja e NAGA-s. Mes punëdhënësve të rremë ka edhe nga ata që kanë qenë në mirëbesim, por nga ana tjetër është e vështirë që të konsiderohen emigrantët e mashtruar vetëm si viktima të pafajshme: faktikisht, kanë paguar për një deklarim të rremë për të mud të marrë një leje qëndrimi për të cilën nuk kishin të drejtë. Fakti që kjo ishte e vetmja rrugë për të legalizuar qëndrimin e tyre pas shumë vjetëve pune në të zezë e shfrytëzimi, është një justifikim që ligjit italian i intereson pak. Të mashtruarit e kanë një rrugëdalje? "Nuk më duket. Kush u është drejtuar forcave të policisë për të denoncuar ndërmjetësuesit ka marrë dëbimin e kush ka paraqitur paditje te një avokat i besuar ka pak shpresa për të marrë një leje për motive drejtësie. E megjithatë - denoncon Nadia Bovino - shumë avokatë këshillojnë këtë rrugë duke parë si mundësi për të ardhmen konvertimin e lejes së qëndrimit për motive drejtësie në një tjetër për motive pune, që nuk parashikohet nga ligji". Milano nuk është i vetmi qytet ku është vërejtur ky fenomen. Në Genova pesë vetë kanë përfunduar në burg dhe dy të tjerëve u është dhënë masa e arrestit shtëpiak sepse kanë organizuar një seri legalizimesh të falsifikuara qytetarësh të huaj, përmes dëshmive të rreme qoftë të punonjësve qoftë të punëdhënësve. Në krye të organizatës ishte një kalabrez me precedentë penalë. Policia e Genovas ka zbardhur se si operonte grupi përmes paraqitjes së dokumenteve dhe dëshmive të rreme në rrugëtimin administrativ të procedurave të sanatorias që u bë gjatë shtatorit të vitit të shkuar. Shtatë personat akuzohen për veprat penale të falsifikimit dhe për bashkëpunim në krim që kishte për qëllim favorizimin e qëndrimit të paligjshëm në territorin italian. Legalizimi u kushtonte të huajve nga 8 mijë deri në 10 mijë euro. Dhe ata që kanë përfituar nga avantazhet e shtatë të arrestuarve, të identifikuar deri më sot janë rreth 50, kryesisht kinezë, egjiptianë dhe tunizianë. Në organizatën kriminale bënte pjesë, mes të tjerëve, një ekonomist nga Genova që kishte si detyrë ndërmjetësimin mes të huajve dhe italianëve që "i ndihmonin" të merrnin lejen e qëndrimit.

8 8 bota shqiptare 1-15 tetor 2010 itali Studentët do ta kenë më të lehtë të lëvizin në BE KUSH NDJEK STUDIMET NË NJË NGA VENDET E BE-SË MUND TË LËVIZË LIRISHT NË VENDET E TJERA E NËSE VJEN NË ITALI MUND TË PËRTËRIJË LEJEN E QËNDRIMIT. SQARIMET E MINISTRISË SË BRENDSHME Leja e qëndrimit për studime u garanton njëfarë të drejte lëvizjeje studentëve jokomunitarë në brendësi të BE-së. Ata që studiojnë në një vend tjetër anëtar të Bashkimit Europian mund të vijnë në Itali e të vazhdojnë studimet apo të kryejnë një kurs studimesh plotësuese pa kërkuar vizë hyrjeje, dhe nëse qëndrojnë për më shumë se tre muaj duhet të kërkojnë lejeqëndrimin "italian" për studime. Kjo vlen edhe në rastin e kundërt, për studentët që janë rezidentë në Itali dhe që duan të shkojnë në një tjetër vend të BE-së. Por çfarë ndodh nëse del nga Italia vetëm për një pjesë të programit të studimeve, për shembull, me një projekt Easmus, dhe 2transferimi" zgjat më shumë se gjashtë muaj? Teksti unik për imigracionin parashikon që "leja e qëndrimit nuk mund të përtërihet apo të zgjatet nëse i huaji e ka ndërprerë qëndrimin në Itali për një periudhë të vazhdueshme më të gjatë se gjashtë muaj", me përjashtim të rasteve kur kjo varet nga detyrime ushtarake ose të tjera "motive të rënda e të dokumentuara". Nga mesi i shtatorit ministria e Brendshme ka shpjeguar me një qarkore se ndër "motive të rënda e të dokumentuara" mund të konsiderohet edhe një periudhë studimi në një vend tjetër anëtar të BE-së, me kusht që kjo të dokumentohet. Si? Duke paraqitur, kur personi kthehet në Itali, këto certifikata: 1. Certifikatë të lëshuar nga universiteti italian që dëshmon se ndjekja e kurseve të veçanta jashtë Italisë hyn ose plotëson programin e studimeve; 2. Certifikatë që të tregojë qëndrimin e rregullt në vendin tjetër anëtar të BE-së (për shembull, kopje e lejes së qëndrimit të lëshuar në atë vend); 3. Certifikatë e lëshuar nga universiteti i vendit tjetër BE që dëshmon kryerjen e rregullt të pjesës së programit të studimeve atje. shqiptariiitalise.com portali i komunitetit shqiptar në Itali Ndarja? Humbet burrin por jo lejen e qëndrimit GJYKATA E KASACIONIT: "LEJA E QËNDRIMIT PËRTËRIHET, NËSE MARTESA KA ZGJATUR TË PAKTËN TRE VJET" Shtohen çiftet e përziera dhe, nga ana tjetër, shtohen edhe ndarjet mes shtetasve italianë dhe atyre të huaj. Mbi këtë temë ndërhyn gjykata e Kasacionit, që saktëson: edhe nëse martesa nuk është më në këmbë, partneri i huaj mund të ruajë të drejtën e qëndrimit në Itali. por me kusht që martesa "të ketë zgjatur, të paktën, tre vjet, nga të cilët, të paktën një në territorin italian përpara fillimit të procedurës së divorcit apo e anulimit". Në këtë mënyrë, Seksioni i parë civil i ka dhënë të drejtë një gruaje nga Ekuadori që në vitin 1999 ishte martuar me një gjenovez nga i cili ishte ndarë në vitin Shthurja e martesës, sipas kuesturës së Gjenovës, sillte edhe humbjen e të Ndryshon deklarimi i punësimit të bashkëpunëtorëve familjarë Ndryshon e bëhet më i thjeshtë deklarimi on-line i punësimit të bashkëpunëtoreve familjare (colf & badanti). Gjithçka mund të bëhet në faqet internet të institutit të sigurimeve shoqërore italiane (INPS), që ka një seksion kushtuar shërbimeve për punën shtëpiake (për t'u futur në këtë seksion, i interesuari duhet të regjistrohet më parë). Mes shërbimeve të ofruara është edhe "denuncia online" (deklarimi on-line i punësimit), ku punëdhënësit duhet të shënojnë të dhënat e tyre, ato të punonjësit dhe disa informacione mbi marrëdhënien e punës, si orët, rrogën etj. Nga fundi i gushtit, në sistem janë futur disa elemente të reja si para-përpilimi i drejtës së përtëritjes së lejes së qëndrimit, linjë e konfirmuar edhe nga gjykata e Apelit në tetor Por gruaja nuk e ka lënë me kaq. I është drejtuar gjykatës së Kasacionit dhe kjo e fundit i ka dhënë të drejtë. Me sentencën 19893, ka kritikuar gjykatësit që nuk kanë aplikuar në këtë rast dekretin legjislativ nr. 30 të vitit 2007 "sipas të cilit ndarja - shkruhet në sentencë - dhe anulimi i martesës me një shtetas të BE-së nuk shkaktojnë humbjen e të drejtës së qëndrimit të familjarëve të shtetasit komunitar që nuk kanë shtetësinë e një vendi anëtar, me kusht që martesa të ketë zgjatur të paktën tre vjet, prej të cilëve të paktën njëri çifti ta ketë kaluar në territorin italian, përpara nisjes së procedurës së ndarjes apo të anulimit". Praktikisht, rindërton historinë Kasacioni, gruaja ka qenë e martuar "për mëse pesë vjet në Itali me shtetas italian" ndaj ka të drejtën që t'i përtërihet leja e qëndrimit. FUSHA TË GJYSMË TË PËRPILUARA DHE THJESHTËSIME TË TJERA PËR PUNËDHËNËSIT. KUSH NUK DI TË PËRDORË INTERNETIN MUND TË BËJË DEKLARIMIN ME TELEFON fushave me informacione që INPS zotëron dhe përpilimi i udhëhequr i fushave që kanë të bëjnë me lejen e qëndrimit. Është bërë më i thjeshtë edhe shkarkimi dhe ruajtja e një kopjeje të deklarimit dhe mund të përdoret posta elektronike e certifikuar për të komunikuar me Institutin. Deklarimi i punësimit është komunikim i detyrueshëm dhe duhet bërë një ditë para vendosjes së marrëdhënies së punës, on-line apo me telefon, në numrin Kush punëson si bashkëpunëtore familjare një shtetase jokomunitare, nuk duhet të harrojë t'i nisë me postë kontratën e qëndrimit Sportelit Unik për Imigracionin. (EP) EMIGRANTËT DHE BANKAT Gjatë vitit 2009 përmes sistemit bankar italian janë dërguar si remitanca në vende të tjera 210,05 milionë euro, me urdhërrxhirime të kryera nga emigrantët. Vlera mesatare e çdo remitance është euro, rreth 7 herë më e madhe se e njëjta e dhënë në shkallë ndërkombëtare, që është rreth 223 euro. Kjo del në dritë nga Dosieri ABI-Cespi 2010, hulumtimi periodik i ofertës bankare për klientët emigrantë referuar vitit 2009 dhe e kryer mbi një kampion institutesh italiane bankare që bëjnë pjesë në ABI (shoqata bankare italiane) që përfaqësojnë 63% të të gjitha bankave të Italisë. Ajo që bie në sy nga studimi është konfirmimi i faktit të vënë re edhe më parë: "emigrantët u drejtohen bankave EMIGRANTËT DHE BANKAT: 1,5 MILIONË LLOGARI BANKARE për transferime shumash të mëdha parash, kryesisht mbi njëmijë euro, ndryshe nga ç'ndodh me kanalet e tjera tradicionale të dërgimit të parave familjarëve". Vendet drejt të cilave nisen flukset më të mëdha të remitancave nga Italia janë Maroku (rreth 28 milionë euro) e Rumania (mbi 22 milionë), të ndjekura nga Moldova (mbi 15 milionë), Brazili (mbi 10 milionë) dhe Shqipëria me euro. Edhe pse vlera komplesive e dërguar në Shqipëri është shumë më e vogël se ajo e dërguar në katër vendet e para (për arsye objektive si fakti ë komuniteti rumun është shumë më i madh se ai shqiptar, apo për arsye të të shkuarit shpesh në vendlindje), ajo që bie në sy është që shqiptarët nisin shumat më të larta me çdo urdhërxhirim bankar: mesatarisht euro. Një tjetër e dhënë interesante është edhe shtimi i numrit të llogarive bankare në emër të Shqiptarët kursejnë, hapin llogari rrjedhëse e dërgojnë para në vendlindje. Gjatë vitit 2009, përmes sistemit bankar kanë dërguar në Shqipëri mbi 8 milionë e 400 mijë euro, shumë kjo shumë më e ulët se ajo marokenëve, rumunëve, moldavëve apo brazilianëve, që i paraprijnë në renditje, por duke bërë urdhër-xhirime me shumë mesatare prej rreth 5 mijë eurosh, më e larta se e të gjithë të tjerëve emigrantëve. Ai ka shkuar nga 1,404 milionë të vitit 2007 në 1,514 milionë në vitin Ndërkaq numri i emigrantëve gjatë kësaj periudhe është rritur me 32,4% ndaj edhe përqindja e 'bankarizimit' të emigrantëve ka rënë nga 67% në vitin 2007 në 61% në vitin Kjo është mëse e natyrshme po të mbahet parasysh kriza ekonomike. Renditja e komuniteteve me më shumë llogari rrjedhëse bankare, ajo përkon me renditjen e pranive në Itali: rumunët, shqiptarët e marokenët. Emigrantët përdorin shërbimet bankare jo sapo mbërrijnë në Itali, por pas rreth pesë vjetëve qëndrim, gjatë të cilëve përpiqen të fitojnë një farë stabiliteti ekonomik dhe në punë. Emigrantët i drejtohen bankës për të hapur një llogari rrjedhëse, kryesisht për arsye familjare, por megjithatë vërehet një rritje konstante e llogarive të hapura nga imigrantë sipërmarrës, që në fund të vitit 2009 kanë arritur në

9 Derbi Boulevard. Lamtumirë autobus Ulje çmimi 16,51% Boulevard 50cc 2T Zero paradhënie 68,71 në muaj për 2 vjet pa interes Të përfshira në çmim edhe kutia e sipërme dhe xhami mbrojtës Dhe vetëm me 6,20 më shumë në muaj, përfitoni edhe regjistrimin dhe kaskën* PËR TË SHKUAR MË LARG, PËR TË ARRITUR MË SHPEJT, PËR TË QENË MË EFIKAS NË PUNË DHE MË I LUMTUR NË KOHËN TËNDE TË LIRË. ZBULO LIRINË E LËVIZJES ME DERBI BOULEVARD 50CC 2T DHE 125CC 4T. KY ËSHTË MOMENTI I DUHUR, NXITO NË MERCATONE UNO! DERBI ËSHTË NJË MARKË E PIAGGIO GROUP GJEJ PIKËN MË TË AFËRT TË MERCATONE UNO UNIVERSI I KURSIMIT PIEMONTE BIELLA (BI) BRANDIZZO (TO) GENOLA (CN) GRAVELLONA TOCE (VB) MAPPANO (TO) POMBIA (NO) PREGLIA DI CREVOLADOSSOLA (NO) ROMAGNANO SESIA (NO) S.VITTORIA D ALBA (CN) SERRAVALLE SCRIVIA (AL) TRECATE (NO) VILLAFRANCA D ASTI (AT) LIGURIA GENOVA (GE) LOMBARDIA CALTIGNAGA (NO) CASTEGNATO (BS) CESANO MADERNO (MI) LEGNANO (MI) MADIGNANO (CR) PAVIA (PV) PESSANO (MI) PIEVE FISSIRAGA (MI) TAVERNERIO (CO) VERDELLO (BG) TRENTINO ALTO ADIGE S.MICHELE ALL ADIGE (TN) VENETO BADIA POLESINE (RO) CARRE (VC) CASTELFRANCO VENETO (TV) CURTAROLO (PD) LEGNAGO (VR) MOGLIANO VENETO (TV) NOVENTA PADOVANA (PD) OCCHIOBELLO (RO) SOMMACAMPAGNA (VR) TRIBANO (PD) VALLI DI CHIOGGIA (VE) FRIULI VENEZIA GIULIA MONFALCONE (GO) REANA DEL ROJALE (UD) SACILE (PN) EMILIA ROMAGNA BERTINORO (FO) BOLOGNA (BO) CASTELFRANCO EMILIA (MO) CORIANO (RN) FERRARA (FE) FIORENZUOLA D ARDA (PC) MESOLA (FE) PARMA VIA FLEMING (PR) PARMA VIA MANTOVA (PR) RIMINI (RN) ROTTOFRENO (PC) RUBIERA (RE) RUSSI (RA) S.GIORGIO DI PIANO (BO) S.GIUSEPPE DI COMACCHIO (FE) SANT ILARIO D ENZA (RE) SORBARA (MO) TOSCANELLA DI DOZZA (BO) TOSCANA ALTOPASCIO (LU) CALENZANO (FI) CAPANNOLI (PI) COLLE VAL D ELSA (SI) LUCCA (LU) NAVACCHIO (PI) UMBRIA MAGIONE (PG) MARCHE CIVITANOVA MARCHE (MC) MONSANO (AN) PESARO (PS) ABRUZZO COLONNELLA (TE) PINETO (TE) SAMBUCETO (CH) SILVI MARINA (TE) LAZIO BORGOROSE (RI) CAPENA (RM) MONTEROSI (VT) ROMA (RM) VITERBO (VT) CAMPANIA ARZANO (NA) CAPODRISE (CE) MIRABELLA ECLANO (AV) PUGLIA BRINDISI (BR) FRANCAVILLA FONTANA (BR) MATINO (LE) MODUGNO (BA) S.CESARIO (LE) SURANO (LE) TERLIZZI (BA) SICILIA CARINI (PA) CATANIA (CT) PALERMO (PA) Financimi PA INTERESA për 18 ose 24 muaj, me INTERES VJETOR NOMINAL 0% PËRQINDJE VJETORE MAKSIMALE 2,01%, kësti i parë pas 30 ditësh. Shuma e financuar shkon nga një minimum prej 1500 deri në një maksimum prej Përqindja vjetore është e ndryshme nga zero për efekt të përfshirjes së tarifave të arkëtimit që janë 1,3, krahas pagesave të kryera pranë degëve Agos Ducato, që janë 0. PËRQINDJA VJETORE përfaqëson koston e financimit, krahas kostove të tjera shtesë: taksa e vulës 14,62 ; të paktën njëherë në vit, taksat për dërgimin e bilancit vjetor dhe atë përfundimtar 1,00, krahas 1,81 për taksën e vulës (për shumat më të mëdha se 77,47 ). Kjo ofertë është e vlefshme nga 01/08/2010 deri më 31/10/2010. Reklamë promocionale. Për informacione të mëtejshme dhe kushtet kontraktuale shihni fletëpalosjet informuese në pikat e shitjes. Aplikimi aprovohet nga Agos Ducato. Çmimi i dhënë nga shitësi përfshin motoçikletën, kutinë e sipërme dhe xhamin mbrojtës. Kjo ofertë është e vlefshme deri më 31/10/2010 brenda rrjetit të kësaj nisme. Nuk mund të grumbullohet së bashku me promocione të tjera në pika të tjera shitjeje. *Shuma e ndryshueshme për t u verifikuar në çdo pikë shitjeje.

10 10 bota shqiptare 1-15 tetor 2010 shqiptari i italisë Gjon Kolndrekajn e prezantojnë shpesh si regjisor italian me origjinë kosovare. Por kur e njohim, bindemi se Gjoni, i lindur në Pejë, është mbi të gjitha shqiptar, me një dashuri të pamasë për vendin e tij, për gjuhën, për tokën,gati gati dhe për ajrin e Kosovës. Intervistën e bëjmë në gjuhën shqipe, të cilën e ka të kulluar, edhe pse jeton në Itali prej mëse 35 vjetësh. Pas diplomimit në Qendrën Eksperimentale të Kinematografisë në Romë, ka punuar me Valerio Zurlini, Francesco Rosi, Miklos Jancso,Frank Capra, Federico Fellini e Roberto Rossellini. Shumë dokumentarë dhe emisione të prodhuara nga RAI mbajnë firmën e tij. Linea Verde, Happy Circus e Made in Italy janë vetëm disa nga emisionet e suksesshme që i kanë sjellë shumë çmime e vlerësime në të gjithë botën si për cilësinë artistike ashtu dhe për mesazhin kulturor që përcjellin. GJON KOLNDREKAJ Rrëfej Nënë Terezën kur ishte Gonxhe I ardhur në Itali në vitet 70, Gjon Kolndrekaj ka mbaruar studimet në Qendrën Eksperimentale të Kinematografisë në Romë, dhe ka punuar për vite me radhë si regjisor në RAI përkrah artistësh të njohur italianë e të huaj. Në vitin 1989 ka ardhur në Shqipëri dhe është zhgënjyer nga ç ka parë. Mik i Nënë Terezës nga viti 1978, e ka shoqëruar në udhëtimin e saj të parë në Shqipëri. Në dhjetëvjetorin e vdekjes së saj vendos t i dedikojë një film, Una bambina di nome Gonxhe, për të rrëfyer fëmijërinë e saj. Irida CAMI Në librin e tij "RAI e ALBA- NIA" të botuar nga Rai Eri, historiani shqiptar Ylli Polovina shkruan se rënia e komunizmit në Shqipëri është fryt edhe i telekamerave të RAI-t që Gjon Kolndrekaj kishte çuar atje në vitin Regjisori kosovar duket se ka aftësinë të hapë dyer që për të tjerët mbeten të mbyllura. Përveç se në Shqipëri, për të realizuar dokumentarin e tij të fundit me titullin "Matteo Ricci, një jezuit në mbretërinë e dragoit" Gjoni ka arritur, si askush tjetër, të marrë leje nga qeveria kineze për të hyrë dhe për të xhiruar në Qytetin e Ndaluar, pallati Mbretëror i dinastive Ming dhe Qing që shtrihet në 720 mijë metra katrorë në qendër të Pekinit. Bota shqiptare: Ju keni mbaruar Qendrën Eksperimentale të Kinematografisë në Romë. Dihet se në këtë Akademi është shumë vështirë të hysh. Ishte kështu edhe në atë kohë? Gjon Kolndrekaj: Po, ishin 2000 kandidatë për shtatë vende. Me thënë të vërtetën asnjëri prej anëtarëve të komisionit, që ishin personazhe të njohur si p.sh. regjisori Roberto Rossellini apo Francesco Rosi, nuk njihnin se si ishte kinematografia shqiptare. Prandaj unë përgatita një tezë për të treguar se ç'është kinematografia shqiptare dhe se ç'po kërkonte ky kosovar në këtë kurs. E në realitet, pas tre muajsh, pas provimeve te tjera se duhet të kaloje shtatë seleksione, më erdhi një telegram nga Ministria e Spektaklit në të cilin thuhej "Ju urojme sepse jeni pranuar në Akademinë e Filmit". Ishte viti Sa kosovare kishte në Romë në atë kohë, besoj se numëroheshin me gishtat e dorës. Shumë pak. Kishte një nga Mali i Zi por me origjinë shqiptare, Gjelosh Gjokaj, dhe nje kosovar, Mikel Gjokaj që merrej me pikturë, e që merret me pikturë akoma sot. Takimin e parë me këta shqiptarë ma bëri të mundur Anton Çeta me nje letër prezantimi sepse në një farë mënyrë duhej të paraqitesha. Këta ishin njerëzit që frekuentoja në fillim. Tani që kanë kaluar shumë vjet dhe në Romë apo në Itali në përgjithësi jetojnë shumë shqiptarë e kosovarë, a ka ndryshuar marrëdhënia juaj me komunitetin? Jo, sepse unë ata miq që kam pasur, vazhdoj t'i kem. Vetëm se ka ndodhur diçka tjetër:sot për sot, për shkak të nxitimit të përditshëm dhe falë internetit apo celularëve, sms-ve apo e- maileve, nuk takohemi më aq shpesh me njëri tjetrin. Shumë gjëra bëhen kur një njeri e sheh në sy një tjetër. Sot kjo gjë mungon. E kjo mungesë çon në pakësimin e një fuqie shpirtërore të komunitetit. Në mënyrë paradoksale mjetet moderne të komunikimit kanë kufizuar atë që mund të ndodhte dhe të realizohej duke e parë tjetrin në sy. Ju ama përveç komunikimit të drejpërdrejtë, sy më sy, për arsye profesionale i rrëfeni gjërat edhe nëpërmjet objektivit të kamerave. Gjatë viteve që keni punuar në Rai i keni njohur telespektatorët me cepat më të largët të botës apo më të panjohurit fare të afërt. Ishte "Linea Verde", një emision që kishte sukses të madh në Radiotelevizionin Italian. Një program dy orësh që jepej çdo javë dhe trajtonte tema të shëndetit, bujqësisë, territorit. Me këtë emision kemi pasur një numër shumë të madh telespektatorësh, çdo javë kishte 12 milionë telespektatorë që na ndiqnin me kuriozitet. Kjo sepse emisioni ishte një emi- Jeta është më e lehtë. Me Win for Life mund të fitosh deri në në muaj për 20 vjet. Në lokalet Sisal. Pa kokëçarje e të sistemuar.

11 11 bota shqiptare 1-15 tetor 2010 shqiptari i italisë Gjon Kolndrekaj gjatë montazhit të filmit Madre Teresa, una bambina di nome Gonxhe sion itinerar që shkonte në të gjithë botën dhe pëlqehej shumë. Po ju thosha më parë për të panjohurat e afërta. Një nga etapat ka qenë dhe Shqipëria apo jo? Po, ka qenë një prej eskluziviteteve të RAI-t. Shqipëria na dha mundësinë të hyjmë në territorin e saj për ta parë, mund të them në këtë rast, me sytë e mi, dhe për të përshkruar në këtë reportazh se si ishte ky vend. Në ç'vit? Ka qenë viti 1989, maj i 89. Ishte shumë interesante sepse e përshkuam Shqipërinë prej veriut deri në jug me helikopter. Po pse me helikopter? Shqipëria më zhgënjeu, ndaj kërkova helikopterin, për ta përshkruar Shqipërinë nga lart, se nga lart gjërat e shëmtuara nuk duken. E në fakt kur Rai e transmetoi reportazhin, edhe në shumë vende të tjera të perëndimit, u pa për herë të parë ky vend. Shumë më kanë telefonuar nga vende të ndryshme duke me thene Sa e bukur qenka kjo Shqipëri Me thënë të drejtën kur e kam parë Shqipërinë në atë gjendje, shumë iluzione që kisha krijuar në kokën time, duke lexuar poetë dhe shkrimtarë të ndryshëm, më humbën. Kisha një përfytyrim tjetër për Shqipërinë, gjë që mu shuajt kur e pashë drejtpërsëdrejti. Mund të quhej zhgënjim? Edhe shumë i fortë bile. E kisha shumë të vështirë të rrëfeja pa gënjyer. Prandaj kërkova helikopterin, për ta përshkruar Shqipërinë nga lart, se nga lart gjërat e shëmtuara nuk duken. E në fakt kur Rai e transmetoi reportazhin, edhe në shumë vende të tjera të perëndimit u pa për herë të parë ky vend. Bile kryeministra, ministra a kryetarë shtetesh apo njerëz të kulturës që e kishin parë këtë reportazh dy orësh, janë çuditur. Shumë më kanë telefonuar nga vende të ndryshme duke me thene "Sa e bukur qenka kjo Shqipëri". Por brenda jush e dinit ama që kishit një rezervë, një sekret. Patjetër. Por ama nuk desha që atë zhgënjim që pata unë ta transmetoja e të shkatërroja diçka të dashur për mua. Sepse atdheu është gjë më vete, qeveritë janë tjetër gjë. Ato vijnë e shkojnë. Kurse atdheu është atdhe, toka është tokë. Prandaj them se mjetet e komunikimit kanë një rëndësi shumë të madhe dhe varet se si i përdorim ne. Ju keni realizuar një dokumentar me titullin "Madre Teresa, una bambina di nome Gonxhe", një homazh filmik për nobelisten e madhe. Është një përshkrim imi, shumë intim i Nënë Terezës. Pata mundësinë ta njoh në vitin 1978 dhe për njëzet vjet kam qenë pranë saj. E gjatë atyre viteve, bashkë me Nënë Terezën kishim dëshirë të realizonim një reportazh për jetën e saj, që nga lindja. Dëshira ishte që ajo vetë të më tregonte vendet ku kishte punuar e vepruar. Do të kishte qenë një dokument shumë i vyer mbi Nënë Terezën, që është një prej pasurive më të mëdha të shekullit të njëzetë. Por ajo e ngarkuar me punët e saj, unë me punët e mija, s'erdhi mundësia ta bëjmë bashkë këtë reportazh. Po të mendosh tani se çfarë vlere do të kishte vijon në faqen 12 LUAJ ME SUPERENALOTTO: ZGJIDH LOJËN TËNDE TË PREFERUAR GIOCAFACILE! ZBULOJI TË GJITHA! KËRKOJI PRANË LOKALIT TËND! Luaj kollaj. Bëhu milioner.

12 12 bota shqiptare 1-15 tetor 2010 vijon nga faqja 11 një dokument i tillë nga pikëpamja e një identiteti. Unë e kisha menduar që Nënë Tereza të përshkruante vetë se nga ka rrjedhur, se nga vijnë prindërit e saj. Foshnjërinë, familjen dhe vendin e saj. Sepse në imagjinatën perëndimore Nënë Tereza vjen nga India në perëndim. Por pjesa fillestare e jetës së saj, se ku ka lindur, në ç'kushte është rritur dhe se cila është familja e saj, nuk njihet fare. Prandaj kur u mbushën dhjetë vjet nga humbja e Nënë Terezës, i thashë vetes, që ishte e domosdoshme. Para së gjithash për mua vetë që kam qenë shumë i lidhur me Nënë Terezën. Dhe për vetë Nënën sepse kishte rëndësi qoftë dhe për një njohje më të gjerë në shkallë masive. Prandaj u hodhën në treg 100 mijë kopje të dokumentarit. Ju keni pasur miqësi personale më Nënë Terezën. Po, edhe në film nga njëra anë kam futur elementët që ajo më ka treguar drejtpërsëdrejti e që unë i kam futur në thonjëza. Kam përshkruar jetën e saj që nga lindja deri ardhja në Shqipëri, kemi shkuar bashkë në Keni qenë edhe ju me të? Po, unë e shoqëroja kur shkoi për herë të parë në Shqipëri. Gjëja e parë që bëri, shkoi tek varri i të ëmës dhe të motrës. E mbaj mend si sot, për 40 minuta u ngul përpara varreve duke u lutur. Ajo ka qenë shumë e lidhur me të ëmën dhe duke mos pasur mundësinë ta shihte së gjalli, gjithë dashurinë sikur donte t'ia shprehte në ato 40 minuta që u fal për shpirtin e tyre. Pastaj kërkoi një tufë me lule që i dërgoi tek diktatori Enver Hoxha. Edhe ky mund të quhet një paradoks i Nënë Terezës. Ajo nuk i seleksiononte kurrë njerëzit e mirë dhe njerëzit e këqij. Edhe për të këqijtë, ajo thoshte që duhet bërë çmos për të kërkuar të mirën tek ai i keqi. Si ka qenë udhëtimi drejt Shqipërisë? Jemi nisur nga Roma. Me të ishte dhe një bashkëpunëtore e saj angleze. Ishte një fluturim Alitalia, thjesht një avion linje. Gjatë rrugës kujtohet e thotë :"Po si nuk kemi marrë asgjë për t'ua çuar fëmijëve shqiptarë". Unë isha bërë shumë vonë në aeroport dhe nuk kisha pasur mundësi të blija asgjë. Ajo kishte gjithnjë dëshirë të dhuronte o karamele o bombone, gjëra të tilla, të thjeshta. Mendova t'i kërkoj komandantit ç'të kishte në avion. Ai i dha gjithë ç'kishte, biskota, karamele e çokollata, ia mbushi plot atë çantën që ajo mbante gjithnjë me vete. Ishte gruaja më e lumtur në botë. Nëna Terezë edhe kur takonte një të rritur, edhe atij do t'i jepte një bombone a karamele. Sepse tek çdo i rritur shihte një fëmijë që duhej shpëtuar. Takoheshit në Romë, vinte shpesh? Po, shumicën e herëve jemi takuar këtu. E ndihmoja dhe kur mblidhte gjëra për të varfrit. Shumë herë zgjohesh në orën katër e gjysmë të mëngjesit, unë e prisja përpara shtëpisë dhe shkonim në treg. Atje merrte ç'i duhej për të varfrit e saj. Kurrë njëherë s'ka qëlluar që ndonjë tregtar t'i ketë kërkuar as edhe një liretë Nënë Terezës. Domethënë ajo shkonte personalisht në treg? Shkonte vetë se donte t'i zgjidhte gjërat. Se s'është që ngaqë gjërat duheshin për varfrit, të merreshin ç'ka kishte pa u shitur. Kurrsesi jo. Ajo Bashkë me Nënë Terezën kishim dëshirë të realizonim një reportazh për jetën e saj, që nga lindja. Dëshira ishte që ajo vetë të më tregonte vendet ku kishte punuar e vepruar. Do të kishte qenë një dokument shumë i vyer. Por s'erdhi mundësia. Kur u mbushën dhjetë vjet nga humbja e saj, vendosa që duhet të bëja patjetër diçka kërkonte gjërat më të mira që kishin tregtarët. Edhe një gjë kisha vënë re. Shumë të pasur a biznesmenë dëshironin t'i jepnin para Nënë Terezës. Por ajo asnjëherë nuk i shikonte se sa para ishin ato që i jepnin. Mund t'i jepnin dhe çeqe prej miliona e miliarda liretash, ajo kurrë nuk i shikonte sa ishin. Ia jepte bashkëpunëtoreve dhe po ta pyeste njeri i thoshte : Atë që keni bërë e keni bërë për të mirën e të varfërve, jo për mua. Ju dhe Nënë Tereza, në ç'gjuhë komunikonit? Zakonisht anglisht por edhe pak serbo-kroatisht, por pak fare. Nuk mund të komunikonim në shqip, dinte vetëm disa fjalë. Ndërsa vë re se shqipja juaj është E kam harruar?(qesh). Jo jo, mundohem shpesh të njoftohem dhe të freskoj gjuhën amnore. Nuk harrohen 16 vjet, ku ke lindë, ku ke jetuar, nuk mund të harrohen. Nuk duhet të guxojmë ta harrojmë, se po harruam gjuhën harrojmë vetveten. Kam 35 vjet që jetoj në Itali dhe akoma sot e kësaj dite unë mendoj në shqip dhe pastaj e përkthej në italisht apo në gjuhë të tjera. Sepse thelbi i mendimit, thelbi i ushqimit shpirtëror, është gjithmonë në gjuhën e parë, të vendit ku ke lindur. Irida Cami TANI FILLON LOJA. Kur rasti i duhur mbërrin, nuk duhet humbur! Shkëpute skedinën dhe merre me vete pranë një lokali Sisal: me një kosto prej 2 do të bësh një lojë të vërtetë SuperEnalotto. Provo menjëherë, fati të pret në gjithë lokalet Sisal. COCCINELLA të mundëson të luash 2 lojëra SuperEnalotto të kombinuara me një numër SuperStar. SI LUHET: është tepër e thjeshtë, mjafton të shkëputësh skedën dhe ta dorëzosh pranë Lokalit tënd. Numrat e lojës tënde do të caktohen në mënyrë të rastësishme nga terminali, në momentin e konfirmimit. SI FITOHET: fito menjëherë ndërsa luan dhe me gjithë kategoritë e çmimeve SuperEnalotto SuperStar. Zbulo gjithë lojërat Giocafacile në Luaj kollaj. Bëhu milioner.

13 13 bota shqiptare 1-15 tetor 2010 LINDA VUKAJ "Pezull" në Shtëpinë e muzikës së Parmës shqiptari i italisë HELIDON XHIXHA mes brikolave të Venecias nga Albana TEMALI Në mjediset e Shtëpisë së Muzikës në qytetin e Parmes, është hapur ekspozita e fotografes shqiptare Linda Vukaj, me titullin "Pezull". Siç kuptohet dhe nga titulli, në shqip edhe në katalog, projekt i fundit fotografik i Lindës ka për subjekt vendlindjen e pikërisht qytetin e Durrësit. Në tone bardhezi, siç janë gati të gjitha veprat e fotografes, ky qytet nuk përshkruhet vetëm thjesht pamje, por përbëjnë një reflektim të thellë mbi ekzistencën, mbi origjinë dhe gjurmët që ajo le tek seicili prej nesh. Pjesëza kujtimesh, vende ku autorja ka kaluar fëmijërinë apo adoleshencën, portrete fqinjësh apo njerëzish të panjohur, që hyjnë në objektivin e artistes me delikatesë dhe me një forcë të madhe shprehëse. Lindja Vukaj ka ndërprerë studimet në Universistetin e Tiranës, dega Fizikë, gjatë periudhës së rënies së sistemit komunist në Shqipëri në vitin Pas transferimit në Padova, ka vazhduar dhe përfunduar studimet për metodologji Fizike pranë Fakultetit të Shkencave Matematike, Fizike dhe Natyrore në Parma. Sipas kritikëve pikërisht njohuritë e saj në fushën e fizikës e ndihmojnë në kapjen e çasteve dhe të lëvizjeve ne fotografitë e saj. Ekuilibër dhe elegancë, gjeste apo peizazhe, të gjitha këto në objektivin e Lindës kthehen në një lloj rrëfimi të jetës dhe emocioneve. Pak kohë më parë ajo kishte ekspozuar ciklin me titullin Momenteum, që në fizikë është produkti i masës me shpejtësinë. Përveçse në Itali kjo ekspozitë është çuar dhe në Berlin, ku është vlerësuar shumë si nga publiku ashtu dhe nga kritikët gjermane. "Pezull" Caffè del Prato, P.le S.Francesco 1, Parma nga e hëna në të shtunë 09:00-18:00 deri më 22 tetor KLARITA KODRA koreografja shqiptare e fluturave të arta italiane Kombëtarja italiane e gjimnastikës ritmike vazhdon të koleksionojë medalje të arta. E fundit është ajo në Kampionatin Botëror që u mbyll në Moskë më 25 shtator. Përveç aftësive sportive dhe elegancës së atleteve, që me përkëdheli i thërresin "futura e kaltra", në këto fitore njëra pas tjetrës ka ndikuar dhe koreografia, pjesë e pandashme dhe themelore e ushtrimeve. Autorja është koreografja shqiptare Klarita Kodra. Ajo ka lindur në një familje me origjinë boshnjake me banim në Tiranë, ku ka hedhur edhe hapat e parë në fushën e baletit. Është diplomuar me rezultate të shkëlqyera në Baku për balet dhe koreografi klasike. Më pas Klarita ka marrë pjesë në trupa të ndryshme baleti, në Baku, Torino, Verona, Sarajevë dhe Tiranë si balerinë e parë. Por ëndrra e saj shua papritur pas një problemi në gjurin e djathtë, gjë qe e detyroi të lë kërcimin, por jo baletin. Prej vitit 2000 Klarita Kodra, ose Klara, siç e thërresin të afërmit, jeton në Itali. Vitin e kaluar ajo u bë koreografja e kombëtares italianë të gjimnastikës ritmike. E që atëherë skuadra ka fituar vetëm vende të para. Sipas specialistëve tanimë shkolla italiane po bëhet një pikë referimi për gjimnastikën ritmike. Aq më shumë pas fitores së fundit. Një medalje ari në Moskë, "në gojën e ujkut", në vendin që ka nxjerrë gjimnastet më të njohura e ku medaljet e arit kanë qenë të padiskutueshme deri përpara mbërritjes së "fluturave të kaltra" ose "fluturave të arta", do të ishte më e saktë. Në hapësirat ekspozuese të ambienteve të Arsenalit të Venecias ka qëndruar për rreth një muaj e hapur ekspozita "Tra le briccole di Venezia" (shq. Mes brikolave të Venecias), një projekt që përfshin 29 artistë, designer dhe arkitektë bashkëkohorë me famë botërore e mes tyre dhe skulptorin me shqiptar, Helidon Xhixha. Një ekspozitë e rrallë kjo në llojin e saj, pasi veprat e realizuara nga artistët kanë të përbashkët materialin mbi të cilin janë krijuar: drurin e brikolave të Venecias. Ideja për një projekt të tillë është e Maurizio e Davide Riva, që drejtojnë ndërmarrjen Riva1920, e cila për filozofi të saj ka përpunimin e drurit puro (natyral). Projekti ishte pikërisht ky, ripërdorimi i brikolave, që janë me mijëra në Venecia, një sistem i krijuar me tre trungje druri të nguluara në fundin e lagunës e ku majat takohen mbi ujë, duke u përkulur drejt njëra-tjetrës me një kënd të pjerrët. Secila nga brikolat është e kataloguar me një numër, me koordinata dhe një seri karakteristikash të tjera e në hartën urbane të Venecias janë të shënuara prej shekujsh me pika të kuqe. Kohët e fundit këto brikola prej druri po zëvendësohen me brikola plastike, të cilat i rezistojnë ujit të detit. Ishte pikërisht ky fakt, që nxiti Rivën t'u propozonte përdorimin e këtij druri disa artistëve, arkitektëve e projektuesve për të krijuar me të objekte e vepra artistike. Rezultati i kësaj iniciative është një koleksion i jashtëzakoshëm dhe një libër, që dokumenton gjithë rrugën e përshkruar, nga materiali origjinal deri te objektet e krijuara. Skulptori shqiptar Helidon Xhixha me brikolat e Venezies ka krijuar "Reflekse në Lagunë" - një punim që bashkon brikolat, të cilat për shekuj kanë mbajtur qytetin e Venecias e ku historia se saj ka lënë gjurmët, me çelikun, i cili me riflekset e tij prezanton ujin e lagunës edhe ai dëshmitar i kohës që kaloi duke shoqëruar lëvizjet e anijeve, njerëzve dhe kulturave. Baza e objektit është realizuar në çelik inox e ku në njërën anë me sipërfaqen e lëmuar, prezanton ujin e qetë dhe me anën tjetër, me sipërfaqen e modeluar, lëvizjen e ujit. Mbi këtë punim është vendosur syprina e realizuar me drurin e brikolave, duke ruajtur formën origjinale dhe skulpturore të skalitur nga historia e Venecias. Artistit tonë Helidon Xhixha, i shtohet kështu edhe ky eveniment në biografinë e tij artistike, krahas të tjerëve të suksesshëm për të cilët kritika italiane e ka thënë fjalën e saj. Me plot bindje mund të themi se Xhixha po fiton me talentin e tij hapësirën që meriton në artin bashkëkohor. E dëshmojnë këtë katalogu "leggero come l'acciaio- light as steel" i të famshmes shtëpisë botuese italiane "Skira" me rastin e disa ekspozitave të artistit në , me tekst kritik nga Enrico Bandellino, Matteo Maria Rondanelli, Emilio Bandellino. Çdo ekspozitë ku merr pjesë Xhixha ka jehonë në shtypin nazional e internacional: revista kulturore periodike "Art-Style", në dy numra radhazi i dedikon artikullin e Lucia Majerit "La forza del metallo-helidon Xhixha"; gazeta "Padania" e muajit gusht 2010, në artikullin "Çeliku i Helidon Xhixha, shqiptaritpadan" të kritikut Maurizio Mazzoleni, ku thuhej "...jam i bindur që Helidon Xhixha do të bëhet një nga të mëdhenjtë e artit bashkëkohor Sepse është i pari, në llojin e tij, dhe të jesh i pari në këtë botë është e rëndësishme. Helidoni ka zbuluar "ujin e ngrohtë", ka zbuluar t'i japë formë një pllake çeliku, ta bëjë atë të ndritshme, të patinuar ose të kromuar, t'i japë ngjyrë të kuqe, blu, të zi e të bardhë. E natyrisht që do thoshim: e thjeshtë. Por është i pari që e ka bërë këtë, i vetmi artist i Foto lart: Xhixha dhe vepra e tij Reflekse në Lagunë. Fotoja poshtë: skulpturë monumentale e artistit në Acciaieria Arvedi Cremona madh, që ka menduar se edhe ky material në dukje i pashkatërrueshëm dhe i rëndë mund të hyjë në listën e materialeve që në historinë e artit kanë shkruar faqe të tëra" Te projekti "Mes Brikolave të Venecias", artisti me origjine shqiptare ka lënë "gjurmën" e tij ashtu si te ekspozita e këtij viti në Milano (Universiteti IULM), në Bologna (Museo Magi '900), në Legnano (ku dhe realizoi trofeun për garën tradicionale "il Palio di Legnano"), në Firenze, Como, Sardegna, Pistoia etj. pa përmendur këtu veprat monumentale që tashmë po "pushtojnë" sheshet e shumë komunave në Itali. Njëra prej tyre, "Reinassaince of Towers" (rilindja e kullave) në çelik inoks, po bën "udhëtimin" e saj në qytete të rëndësishme të Europës (Venecia, Firence, Milano, Berlin) për t'u vendosur përfundimisht në vitin 2014, në Ground Zero, në zemër të Nju Jorkut, në kujtim e nderim të viktimave të terrorizmit të 11 shtatorit.

14 14 bota shqiptare 1-15 tetor 2010 veprimtari DANJEL KOSMA ekspozitë në San Benedetto del Tronto Sculture e mosaici alla Palazzina Azzurra Viale delle Palme 63039, San Benedetto del Tronto Nga data 2 deri më 13 tetor Info: tel. 0735/ ANILDA IBRAHIMI rrëfehet në Torino 8 tetor 2010, ora Biblioteca civica Villa Amoretti Corso Orbassano, Torino Për informacione: Associazione Culturale Vatra Via Piazzi 12, 10123, Torino cel fax vatra@hotmail.it Në Palazzina Azzurra të San Benedetto del Tronto, nga 2 deri më 13 tetor është në program një ekspozitë antologjike e artistit Danjel Kosma. Është ekspozita e parë e këtij lloji në Itali për artistin shqiptar, i lindur në Tiranë në vitin 1969, por i formuar në Liceun Artistik e më pas në Akademinë e Arteve të Bukura të Athinës. Për një periudhë të gjatë ai ka punuar në kantierin Propilei të Akropolit për restaurimin e skulpturave në mermer. Në kuadrin e Lojërave Olimpike të Athinës në vitin 2004, Danjel Kosma ka fituar një sërë çmimesh me punime të realizuara në materiale të ndryshme. Qeramikë, mermer, mozaik, allçi apo pikturë, çdo teknikë e përdorur, i jep mundësinë këtij artisti të shprehet më së miri. Pikërisht kjo shumëllojshmëri, bashkë me cilësinë e lartë artistike të veprave të tij, vlerësohet nga kritikët dhe artdashësit. Figura e nënës, ajo e pleqve ballkanikë janë shquar për nivelin e lartë shprehës. Nga viti 2005, kur është transferuar në Itali, Danjel Kosma ka kryer një sërë restaurimesh të rëndësishme dhe ka zbukuruar me veprat e tij disa bazilika e pallate historike. Portreti në basoreliev i Imzot Franceschetti është ekspozuar Duomon e Fermos. Ndër projektet e ardhshme artisti nga Tirana ka Katedrën Peshkopnore për Katedralen e San Benedetto del Tronto. Të premten më 8 tetor 2010 në orën 19.00, në bibliotekën torineze "Villa Amoretti" në Corso Orbassano 200, shkrimtarja Anilda Ibrahimi paraqet romanin e saj "L'amore e gli stracci del tempo" (Einaudi, 2009). Drejton takimin Benko Gjata, gazetar. Gjatë mbrëmjes, leximi i pjesëve të zgjedhura nga libri do të shoqërohet nga muzikë e Dvoràk, Schubert, Shostakovich, Piazzolla e Jakova, të interpretuara nga kuarteti italo-shqiptar "Obligato", i përbërë nga muzikantët Leonard Simaku (violinë), Elton Tola (violinë), Eriola Gripshi, (violë) e Matilda Colliard, (violonçel). Gjatë mbrëmjes, pjesëmarrësit do të mund të vizitojnë ekspozitën e artistit të ri shqiptar Ermal Rexhepi që studion në Akademinë e Arteve të Bukura në Torino. Mbrëmja do të mbyllet me një koktej me specialitete të kuzhinës shqiptare të shoqëruara nga verë të krahinës së Piemontes. Prezantimi i librit bëhet në kuadër të bashkëpunimit me Bibliotekat e Torinos falë të cilit rreth 110 tituj të autorëve më të mirë të letërsisë shqiptare, për një total prej me shumë se 1200 librash, janë në dispozicion të lexuesve duke krijuar një nga vetrinat më të mëdha të librit në gjuhën shqipe jashte territoreve të banuara nga shqiptarët. Veprimtaria, e organizuar nga Bibliotekat e qytetit të Torinos në bashkëpunim me shoqatën kulturore italo-shqiptare Vatra dhe shtëpinë botuese Euinaudi, është realizuar me patronazhin e Ambasadës së Shqipërisë në Romë, të Federatës së shoqatave shqiptare, italo-shqiptare dhe arbëreshe të Piemontes, të shoqatës kulturore Shkodra Life dhe të zyrës së përfaqësimit të Dhomës së Tregtisë së Tiranës në Torino. Mirëserdhët në shtëpinë tonë. Dhomë gjumi BRUNELLA 899 Paguaj me këste të leverdishme dhe pa interesa. Kërkoje financimin në dyqan. UNIVERSI I KURSIMIT Financim PA INTERESA deri në 60 muaj, TAN 0% TAEG MAX 10,23%, kësti i parë pas 60 ditësh. Shuma e financueshme shkon nga një minimum prej 250 deri në një maksimum prej TAEG është i ndryshëm nga zero për efekt të përfshirjes së shpenzimeve të pagesës së kësteve, të barabarta me 1,30 euro, përveç rasteve të financimeve më të vogla ose të barabarta me gjashtë këste apo pagesave të kryera pranë filialeve Agos Ducato (të barabarta me 0 euro); TAEG përfaqëson koston e financimit, krahas kostove të tjera shtesë: taksa e pullës 14,62 ; të paktën një herë në vit, shpenzimet për dërgimin e llogaridhënies vjetore dhe raportit përfundimtar 1,00, krahas 1,81 për taksën e pullës (për shumat më të mëdha se 77,47 ). Oferta është e vlefshme nga data 01/09/2010 deri më 31/12/2010. Mesazh reklamues me qëllim promovimi. Për informacione të mëtejshme dhe kushtet e kontratës, referojuni Njoftimeve dhe Fletëve Informuese që gjeni pranë pikave të shitjes. Me aprovim të Agos Ducato. Financim i vlefshëm për mobiliet dhe pajisjet elektroshtëpiake pranë pikave të shitjes.

15 15 bota shqiptare 1-15 tetor 2010 tema mërgimi Në zgjedhjet greke Nga Aleksandër MARKU kryebashkiaku i Stavroupolis. Ndërsa në qarkun e Selanikut përkrah emrave më të Lek Frroku është një emigrant nga Shën Kolli i datëve për këshilltar qarku të fuqishëm, në listën e kandi- Lezhës që kandidon prefektit të sotëm Panajotis për anëtar të këshillit kandidatë Psomiadhis, është edhe zonja bashkiak në bashkinë e Ana Kapia Samara. Mësuese Kordhelio dhe Evosmou në Selanik. 39-vjeçari, baba i dy fëmisitare, prej vitesh nëpunëse në filologe me studime pasuniverjëve beson se tashmë ka ardhur qendrën e kulturës së prefekturës së Selanikut si dhe koha që të dëgjohet zëri i emigrantëve shqiptarë në organet e bashkëpunëtore shkencore në pushtetit lokal. sistemet arsimore për vendet "Është gjë e mirë që emri dhe edhe shqiptarët ballkanike, ajo është një personalitet mjaft i njohur në këtë zëri i shqiptarëve të dëgjohet në këshillin bashkiak në Kordhelio, pas 20 vitesh që jetojnë shembull përfaqësimi për qytet dhe sfidon të bëhet një këtu", thotë Frroku kandidat bashkatdhetarët në një nga institucionet më të larta adminis- për anëtar këshilli bashkiak. "Ne mbështesim këtë koncept trative të vendit. që këta njerëz që për më shumë se dhjetë vjet jetojnë në Greqi, rrisin fëmijët e tyre këtu dhe Ajo çka bën përshtypje në këto zgjedhje është fakti se megjithëse rreth emigrantë kishin të drejtën për të marrë pjesë kanë leje qëndrimi,kanë të drejtë të paktën të votojnë për të zgjedhur ata që do t'i drejtojnë në zgjedhjet e pushtetit lokal", thotë Më 7 nëntor të këtij viti në Greqi zhvillohen zgjedhjet për regjistruar. Prej tyre më shumë se gjysma në votime, vetëm janë ata që janë Apostolos Kafaridhis kandidat për kryetar janë shqiptarë, ndërsa janë homogjenë nga Shqipëria dhe Rusia. bashkie. pushtetin lokal. Këtë radhë, për herë të parë në historinë Edhe Theodhori Miho është një emigrant e vendit të drejtën për të zgjedhur dhe për t'u zgjedhur e "Ka një tendencë frike nga disa parti të nga Saranda që ka vënë kandidaturën e tij shoqërisë greke. Ndërsa ne i konsiderojmë për anëtar të këshillit bashkiak në bashkinë kanë edhe emigrantët shqiptarë.por jo për kryebashkiak emigrantët njësoj si njerëzit tanë, ata i kanë Pavlo Melas. Prej vitesh është kryetari i shoqatës së shqiptarëve të Selanikut "Progresi" dhe gëzon respektin jo vetëm të bashkatdhetarëve të tij, por edhe të grekëve të zonës ku ai banon. "U bëj thirrje të gjithë shqiptarëve në Greqi që t'i bashkohen kësaj maratone, pasi të zgjedhurit do të ndihmojnë për t'i dhënë zgjidhje problemeve dhe shqetësimeve", thotë Miho. "Jam shumë i gëzuar që do të kem anëtar të këshillit bashkiak të bashkisë Pavlo Melas, Theodhor Mihon,i cili besoj se është "ambasadori" i bashkisë sonë në Shqipëri në nivelet e pushtetit lokal. Kjo për arsyen frikë të huajt, i mbajnë në distancë. Disa kryebashkiakë bënë ç'është e mundur që të pengonin regjistrimin e emigrantëve në listat zgjedhore", tha Apostolos Kafaridhis, kandidat për kryetar bashkie. Ligji që u dha të drejtën emigrantëve të zgjidhen dhe të zgjedhin, u cilësua si një ligj historik në shoqërinë tepër konservatore dhe ksenofobe greke. Por disa muaj pas votimit të tij ishin vetë emigrantët që u kthyen kurrizin partive politike duke zgjedhur rrugën e abstenimit nga këto zgjedhje. Shkaku kryesor i këtij veprimi cilësohet se është mosbesimi i madh që emigrantët kanë për politikën e shtetit grek në çështjet e emigracionit se është tepër e rëndësishme që popujt të dhe privimi nga të drejtat komunikojnë. Aq më tepër që jemi edhe bashki simotra me atë të Sarandës dhe kemi lidhjet më të mira me banorët e zonës, me emigrantët që jetojnë këtu. Kjo besoj se themelore për vite me radhë. Abstenimi është në thelb vota e parë që ata i japin këtij sistemi që i ka mbajtur peng për një kohë tepër të gjatë. është një çështje shumë e madhe që çon në një nivel edhe më të lartë miqësinë e popujve të Ballkanit", thotë Savas Serasidhis LIBERALIZIMI I VIZAVE NJË TJETËR 'PO' LIBERALIZIMIT TË VIZAVE PËR SHQIPTARËT LIBE, Komisioni për Liritë Civile, Drejtësi dhe Punët e Brendshme, i Parlamentit Europian, ka miratuar rezolutën për heqjen e vizave për Shqipërinë dhe Bosnjën në BE Më 28 shtator, Komisioni për Liritë Civile, Drejtësi dhe Punët e Brendshme në PE, (LIBE) pas votimit me 49 vota pro dhe dy kundër për heqjen e vizave për Shqipërinë, i hapi rrugë procesit për lëvizjen pa viza për qytetarët shqiptarë. Ky vendim i hap rrugë votimit tjetër që do të bëhet nga Parlamenti Europian në 7 tetor. Me mbylljen e procedurës europarlamentare, që vendimi të bëhet efektiv kërkon edhe miratimin e vendeve anëtare të BE-së. Më pas miratimi final në 7 dhe 8 nëntor nga ministrat e Brendshëm të Bashkimit Europian që do të rekomandoje direkt heqjen e vizave për Shqipërinë dhe Bosnjën, vendim ky që hyn në fuqi ekzekutive maksimumi para Krishtlindjeve, në fund të dhjetorit Në mbledhjen e paradites së sotme, komisioni votoi gjithashtu edhe për opinionin e miratuar nga Komisioni i Jashtëm, në të cilin thuhet se ky proces duhet të kryhet sa më shpejt. Me marrjen e një vendimi pozitiv, do të bëhet e mundur lëvizja e lirë e shqiptarëve në zonën Shengen brenda fundvitit "Me marrjen e vendimit përfundimtar të Brukselit për liberalizimin e vizave për Shqipërinë dhe Bosnje Hercegovinën, krahas të tjerave, në kuadër të këtij procesi historik për vendin tone, do të punohet për informimin e qytetarëve lidhur me drejtat dhe detyrimet e gjithsecilit", tha sot për mediat ministri i Brendshëm, Lulzim Basha. Ndonëse Komisioni Europian është shprehur pozitiv se Shqipëria dhe Bosnje Hercegovina i kane plotësuar kriteret për liberalizimin e vizave, Basha theksoi se "edhe pas përfundimit të këtij procesi, me marrjen e vendimit final për heqjen e vizave, do të vazhdojmë punën edhe pasi qytetari i parë të kalojë kufirin dhe të lëvizi si europian, i barabartë mes europianëve". NË KROACI PA VIZA DERI NË FUND TË VITIT Qeveria kroate ka vendosur të shtyjë deri në fund të vitit regjimin e hyrjes pa viza për shqiptarët. Në qershor Kroacia kishte vendosur heqjen e vizave për shtetasit shqiptarë për periudhën korrik - tetor 2010 Kroacia do të zgjasë regjimin e hyrjes pa viza deri në fund të këtij viti, pas aplikimit të këtij regjimi për qytetarët shqiptarë gjatë sezonit turistik. E konfirmoi ministri i Jashtëm i Kroacisë, Gordan Jadrokoviç në takim me ministrin e Jashtëm, Edmond Haxhinasto në Nju Jork. Zyra e shtypit e MPJ-së bëri të ditur se në takim, u ritheksua niveli i marrëdhënieve të shkëlqyera që ekzistojnë mes Shqipërisë dhe Kroacisë dhe u ra dakord, që ato të konkretizohen më tej në fushën e bashkëpunimit ekonomik. Në këtë drejtim, u përmendën projektet me interes të përbashkët si vazhdimi i ndërtimit të autostradës së Adriatikut si një urë lidhjeje e ngushtë mes vendeve dhe popujve të rajonit, nga Sllovenia, në Greqi. Vendimi për vazhdimin e regjimit të heqjes së vizave, edhe gjatë sezonin turistik dimëror, i shërben të gjithë qytetarëve shqiptare, që dëshirojnë të kalojnë pushimet në Kroaci, apo të zhvillojnë veprimtari të ndryshme tregtare me Kroacinë. Por ky vendim është veçanërisht i dobishëm për emigrantët shqiptarë në veri të Italisë e vende të tjera të Europës qendrore e veriore, që për të shkuar në Shqipëri me familjet e tyre zgjedhin, për arsye të ndryshme të kalojnë transit përmes Kroacisë.

16 ME WIND BOTA JOTE ËSHTË GJITHNJË ME TY ME CALL YOUR COUNTRY FLET ME SHQIPËRINË ME VETËM 15 CENT/MINUTË. DHE ME NOI WIND BIG FLET ME MIQTË E TU WIND NË ITALI. Call Your Country: tarifë e vlefshme për telefonata drejt celularëve. Impulsi i përgjigjes 15 cent. Tarifimi çdo 60 sekonda. PËR INFORMACIONE DHE KOSTOT SHKO NË WIND.IT

17 17 bota shqiptare 1-15 tetor 2010 prijës Kushtet e përfitimit të pensionit të pjesshëm Personat që kanë periudha sigurimi, kanë të drejtën e përfitimit të pensionit të pjesshëm të pleqërisë kur: - Plotësojnë moshën 65 vjeç për burrat dhe 60 vjeç për gratë; - Të kenë jo më pak se 15 vjet periudha sigurimi dhe jo më shumë se 35 vjet periudha sigurimi; - Të jenë tërhequr nga veprimtaria ekonomike; -. Për periudhën e tranzicionit, për moshën e daljes në pension zbatohet neni 92, i Ligjit Nr. 7703, datë "Për Sigurimet Shoqërore në Republikën e Shqipërisë", i ndryshuar. Dokumentacioni Për të përfituar pension të pjesshëm të pleqërisë, i interesuari ose i autorizuari me prokurë, paraqitet në ALSSH të vendbanimit, sipas regjistrimit në gjendjen civile, për të bërë kërkesën e përfitimit të pensionit të pjesshëm të pleqërisë. Përfituesi për pension të pjesshëm të pleqërisë, ose i autorizuari me prokurë, së bashku me kërkesën duhet të paraqesë dhe dokumentet si më poshtë: PENSIONI I PJESSHËM I PLEQËRISË NË SHQIPËRI Një manual të Institutit të Sigurimeve Shoqërore tregon llojet e pensioneve dhe kushtet e përfitimit Të dhënat e mëposhtme, mbi pensionet e pjesshme të pleqërisë, janë marrë pikërisht prej këtij manuali, ndaj janë zyrtare të ofruara nga ISSH dhe baza ligjore e përdorur a- Ligji nr. 7703, datë "Për Sigurimet Shoqërore në Republikën e Shqipërisë", i ndryshuar; b) Udhëzimi Nr. 2, i ISSH-së, datë "Për llogaritjen dhe indeksimin e bazës së vlerësuar dhe pagës neto për efekt pensioni"; c) Rregullore Nr. 1, e ISSH-së, datë " Mbi administrimin dhe llogaritjen e pensioneve". a) Dokumentet që vërtetojnë moshën dhe identitetin: - fotokopje e letërnjoftimit elektronik, ose certifikatë lindjeje me fotografi; - certifikatë e gjendjes familjare; - certifikatë martese (vetëm për aplikueset femra); - dy copë fotografi. b) Dokumentet që vërtetojnë periudhat e sigurimit dhe llojin e punës janë: - libreza e punës; - vërtetim për vjetërsinë në punë dhe llojin e saj; - vërtetim për periudhën e sigurimit, e lëshuar nga zyra e arkivit pranë Drejtorisë Rajonale të Sigurimeve Shoqërore për punëdhënësit, të punësuarit, të vetëpunësuarit, të vetëpunësuarit në bujqësi dhe të siguruarit në mënyrë vullnetare, si dhe të siguruarit sipas VKM; - vendim gjykate për njohje të vjetërsisë në punë (në se shikohet e arsyeshme); - vërtetim i vjetërsisë në punë për ish-anëtarët e kooperativave bujqësore, para vitit 1992; - vërtetim i Degës Ushtarake për periudhën e kryerjes së shërbimit të detyrueshëm ushtarak (për kërkuesit meshkuj); - vërtetim-tip i vjetërsisë në punë për ushtarakët; - fotokopje e noterizuar e diplomës së shkollës së lartë për kërkueset femra (kur kanë mbaruar studimet e larta, me shkëputje nga puna). c) Për personat që përfitojnë nga Ligji Nr. 7514, datë "Për pafajësinë, amnistinë dhe rehabilitimin e ish-të dënuarve dhe të përndjekurve politikë" duhen edhe: - vërtetim i gjendjes gjyqësore; - vërtetim për kohën e vuajtjes së dënimit, lëshuar nga Ministria e Rendit Publik; - vërtetim për faktin e dënimit për motive politike dhe kohën e vuajtjes së tij, të lëshuar nga Komisioni i Ministrisë së Rendit Publik dhe Ministrisë së Drejtësisë; - çdo dokument tjetër justifikues, që vërteton qenien në punë. d) Dokumentet që vërtetojnë të ardhurat e realizuara: - vërtetim page, sipas së cilës është derdhur kontribut për periudhat e sigurimit që nga deri në momentin e shkëputjes nga puna, sipas formularit tip (nëse ka punuar dhe ka derdhur kontribute për periudhat pas datës ); - çdo dokument tjetër justifikues, që vërteton pagën ose derdhjen e periudhave kontributive. Masa e pensionit të pjesshëm të pleqërisë Masa e pensionit të pjesshëm të pleqërisë caktohet si pjesë e pensionit të plotë të pleqërisë dhe llogaritet duke shumëzuar shumën e pensionit të plotë të pleqërisë, të llogaritur me kohën e periudhës së sigurimit, duke e vënë në raport me periudhën e sigurimit për 35 vjet. Shembull: Në qoftë se përfituesi ka një periudhë sigurimi prej 18 vjetësh dhe masa e pensionit të plotë të pleqërisë është caktuar lekë, masa e pensionit të përfituar do të jetë *18 / 35. PREJ 11 VITESH I VETMI ZË NË GJUHËN SHQIPE NË ITALI Nga shtatori, Bota Shqiptare kushton vetëm 1,50 euro në pikëshitjet e gazetave abonohu në Bota shqiptare fituese e çmimit m.souhir 2005 të gazetarisë italiane si gazeta më e mirë për të huajt në itali pajtohu për vete apo për t ia bërë dhuratë një miku abonimi për një vit (22 numra) 35.00* ABONIMI MUND TË FILLOJË NË ÇDO PERIUDHË TË VITIT PAGESA KRYHET PRANË ÇDO SPORTELI TË POSTAVE ITALIANE nëpërmjet derdhjes së një buletini postar pagese në llogarinë postare (conto corrente postale) nr në favor të Stranieri in Italia srl Telefono në redaksi dhe kërko të të nisim numrin e parë bashkë me fletën e abonimit të plotësuar. Me ta marrë, të mbetet veç të shkosh në postë për të paguar. SHËRBIMI I ABONIMEVE TEL. 06/ FAX 06/ distribuzione@stranieriinitalia.it * Tarifë e vlefshme vetëm për klientët privatë. Për të gjitha rastet e tjera duhet kontaktuar zyra e abonimeve në numrin 06/

18 18 bota shqiptare 1-15 tetor 2010 Sjellje dhe veprime si telefonata, sms, , "vizita të papritura" e deri edhe dërgimi i luleve apo dhuratave, mund të jenë shenja të mirëpritura dashurie. Por ndonjëherë mund të kthehen në forma të mirëfillta persekutimi që mund të kufizojnë lirinë e një personi dhe të cenojnë sferën e tij private aq sa ta trembin seriozisht. Kthehet në "bezdisës torturues" apo e thënë me fjalën angleze që përdoret tashmë "stalker", një person i njohur me të cilin viktima mund të ketë pasur ndonjë lloj marrëdhënieje ose ndonjë i panjohur me të cilin është ndeshur rastësisht, ndoshta edhe për arsye pune. Aktet e mësipërme të persekutimit, këto dinamika psikike dhe të sjelljes, të njohura në nivel ndërkombëtar me termin "stalking", nga viti i shkuar përbëjnë vepër penale në Itali dhe si të tilla ndëshkohen. Stalking në legjislacionin italian Stalking konsiderohet vepër penale në vende të ndryshme të botës. Normat kundër persekutimit kanë për qëllim të mbrojnë viktimat e akteve të persekutimit që, për karakteristikën e tyre përsëritëse dhe të zgjatur në kohë, provokojnë tek këta persona TË MBROHEMI NGA STALKING, AKTET PERSEKUTUESE gjendje ankthi dhe frike për sigurinë e tyre ose i detyrojnë të ndryshojnë në mënyrë të ndjeshme mënyrën e jetesës. Në Itali sjelljet tipike të stalking-ut përbëjnë veprën penale të "akteve persekutuese" (neni 612-bis i kodit penal), i futur me dekretligjin nr. 11 të 23 shkurtit 2009, i njohur si dekreti Maroni. Dekreti fut në kodin penal nenin 612-bis, me titull "akte persekutuese", që në paragrafin 1 thotë: "Me përjashtim të rasteve kur fakti përbën krim më të rëndë, ndëshkohet me heqjen e lirisë nga gjashtë muaj deri në katër vjet kushdo, që me sjellje të përsëritura, kërcënon ose bezdis dikë deri në atë pikë sa i shkakton për kohë të gjatë një gjendje të rëndë ankthi ose frike aq sa trembet për sigurinë e vet apo të të afërmve sa ta detyrojë të ndryshojë stilin e vet të jetesës". Kësaj norme i shtohen të tjera plotësuese, si rritja e dënimit në rast ripërsëritjeje të krimit apo nëse subjekti i persekutuar është në moshë të mitur, fakti që stalking përbën rrethanë rënduese në rast vrasjeje apo dhune seksuale dhe mundësia për të ndërmarrë masa hetimesh paraprake të parashikuara për krime më të rënda, si përgjime telefonike dhe çështje gjyqësore anësore për përftimin e provave që kanë për qëllim marrjen e dëshmive të të miturve. Në këtë lloj vepre penale normalisht procedohet pasi dikush ngre një padi, por parashikohet edhe procedimi i drejtpërdrejtë nga prokuroria nëse viktima është i mitur, person me probleme invaliditeti, kur vepra penale lidhet me një krim tjetër për të cilin procedohet edhe pa pasur padi dhe kur stalker-i është paralajmëruar një herë nga kuestori. Vepra e re penale është një lloj përpunimi i normës së mëparshme mbi dhunën private: në fakt tani norma Histori Mikrokredie Rrëfimi i Tanias është i ngjashëm me atë të shumë të tjerëve: ardhja në Itali në kërkim të një stabiliteti, një vend pune pranë një rrobaqepësie të vogël, kontratat e rregullta gjithnjë e më të pakta, puna gjithnjë e në rënie, ëndrra e madhe për krijimin e një biznesi të vetin. "Licenca, kontrata qirasë, dëshmia e banueshmërisë. Ato pak para që kisha vënë mënjanë dukeshin se nuk mjaftonin as për të plotësuar dokumentet e para që nevojiteshin. Por duheshin blerë dhe makinat e punës, mobiliet për rrobaqepësinë Në fillim i kërkova bankës ku kam llogarinë, më pas edhe shumë bankave të tjera; kudo më përgjigjeshin që duheshin baza të qëndrueshme dhe garanci materiale. Natyrisht që askujt nuk i kërkoja të më dhuronte gjë, por përshtypja që krijova ishte gjithnjë e njëjta: bankat i japin para atyre që i kanë". Një rast tashmë i zakonshëm, që dëshmon se si ide dhe nisma shkurajohen nga pamundësia e marrjes së një kredie. "Isha gati të hiqja dorë, kur një shoqe më dha një rrugëzgjidhje alternative" Për Tanian, ashtu si dhe për shumë të tjerë si ajo, zgjidhja qe PerMicro, një shoqëri e krijuar në vitin 2007 në Torino dhe që shpejt është zgjeruar në të gjithë territorin kombëtar. Sot ajo është shoqëria e parë italiane që merret ekskluzivisht me mikrokreditë. Qoftë blerja e një furgoni, një makinerie apo mobilieve për një lokal, për një projekt jete duhen burime materiale që vështirë se përballohen. Duke u frymëzuar nga ideja e nobelistit Muhammad Yunus, themelues i Grammen Bank, PerMicro u kushtohet atyre që, si Tania, kanë një ide konstruktive për të ardhmen e vet, por nuk kanë mundësitë për të marrë kredi. Në fakt ProMicro nuk kërkon garanci tradicionale, por gjykon në bazë të vlefshmërisë së nismës a idesë dhe e zhvillon atë së bashku me klientin, nëpërmjet analizës së detajuar të projektit dhe nëse është e udhës, e orienton atë drejt zgjedhjeve më të përshtatshme, e shoqëron në labirintin e lejeve dhe të licencave, i kushton vëmendje rrethanave shoqërore dhe besueshmërisë morale. "Ishte si të punonim bashkë për realizimin e ëndrrës sime, më dëgjuan dhe më këshilluan, duke i dhënë përgjigje pyetjes që i kisha bërë vetes gjatë gjithë këtyre muajve : një ide e mirë, s'paska pra asnjë vlerë? Më në fund po, pas shumë mohimesh dhe falë PerMicro, arrita të marr shumën e nevojshme për të filluar aktivitetin tim, pata rastin të çlirohem nga ankthi i një pune ta pasigurt, por mbi të gjitha m'u dha besim, gjë që nuk ka çmim".

19 19 bota shqiptare 1-15 tetor 2010 përcakton në mënyrë më specifike sjelljen tipike të veprës penale dhe parashikon që një sjellje e tillë të jetë e përsëritur në kohë dhe e tillë që "t'i shkaktojë për kohë të gjatë një gjëndje të rëndë ankthi ose frike" viktimës. Rastet e persekutimit 55% të rasteve në çift; 25% në pallatin ku banohet; 5% në familje (bij/vëllezër/prindër); 15% në vendin e punës/shkollës/universitetit. Të dhënat nga Observatori Kombëtar Stalking, ONS PSIKOLOGU EMIGRANTJA ËSHTË VIKTIMA E PËRKRYER E PERSEKUTIMIT Sipas statistikave rreth 15% e persekutuesve janë të huaj me banim në Itali, pjesa dërrmuese burra. Nga një bisedë me Emila Markgjonaj, psikologe pranë IOM (Organizata Botërore e Migrimeve) dalin disa aspekte të përhapjes së këtij fenomeni mes emigrantëve. Shpesh në media flitet për persekutues të huaj, jo rrallë bëhet fjalë për shqiptarë. Mendoni se është diçka që ka lidhje me kulturën e origjinës, më maskiliste, apo thjesht sepse mediat pasqyrojnë kryesisht këto raste. Nëse do të bazoheshim në një analizë të termit "stalking" si sindroma e një persekutuesi konstant, në bazë të kësaj analize zakonisht persekutori identifikohet me një mashkull ndërsa viktima me një femër. Gjithsesi nuk mund të përjashtohet edhe rasti i Ndjekja, bezdisja, persekutimi Prej rreth tetëmbëdhjetë muajsh flitet për stalking në të gjitha mënyrat, jepen shifra, organizohen veprimtari formuese, ngrihen grupe "të specializuara" të forcave të rendit, bëhen fushata publicitare, përpilohen profile, shkruhen artikuj, shumëfishohen studiot televizive e radiofonike ku flitet e flitet pa fund duke rrezikuar që të ushqehen më shumë se të parandalohen këto sjellje. Stalking-akte persekutuese, janë sjellje absolutisht të veçanta, transversale dhe pa gjini. Kushdo mund të jetë stalker-persekutues, një i njohur, një mik, një fqinj, një koleg pune apo shkolle, një i afërm i familjes, një partner apo ish partner, rrallë një i panjohur dhe i sëmurë psikik. Ndjekja, bezdisja dhe persekutimi mund të manifestohen në forma nga më të ndryshmet. Ato mund të jenë të rastësishme ose manifestime këmbëngulëse të një dukurie psikologjike dhe shoqërore të njohur kryesisht me emrin stalking, por edhe "sindromë e bezdisësit torturues", "ndjekje e ankthshme". Bezdisësi torturues manifeston një sërë sjelljesh që me dy fjalë mund të përmblidhen me togfjalëshin "zë pritë" që përmbledh pritjen, ndjekjen, mbledhjen e informacioneve mbi viktimën dhe lëvizjet e saj, sjellje këto që janë tipike të të gjithë persekutuesve, pavarësisht veçorive të situatave të ndryshme. Viktima dhe lidhja me persekutuesin e saj Shumë persona që bien viktima të persekutimit torturues janë gra me moshë nga 18 deri në 24 vjeç. Megjithatë, disa lloje persekutimesh, si për shembull, ato të lidhura me fyerjen e frikën e humbjes së humbjes së marrëdhënies që lind nga të refuzuarit, kanë zakonisht për viktima gra nga 35 deri në 44 vjeç. Disa studime të dukurisë kanë nxjerrë rezultate interesante që shërbejnë për të reflektuar më tej mbi karakteristikat e viktimave të Stalking-ut dhe mbi rëndësinë e marrëdhënies ndërpersonale. Është vërejtur, për shembull, që ekziston një "kategori shoqërore që rrezikon persekutimin" e përbërë nga ata që u përkasin të ashtuquajturave "profesione të ndihmës", që janë mjekë, psikologë, infermierë. Dhe kjo ka dy shpjegime: nga njëra anë këta profesionistë hyjnë në kontakt me nevojat më të thella për ndihmë të personave e mund të kthehen në viktima të afektit të sëmurë të pacientëve; nga ana tjetër shpresat e tepruara të disa pacientëve mund të tradhtohen nga përditshmëria profesionale dhe stalking kthehet në një kërkesë vëmendjeje dhe kërkim hakmarrjeje ndaj mjekut, psikologut apo infermierit. Teknika anti-stalking Duke qenë se situatat e stalking-ut nuk janë të gjitha njësoj, është e pamundur të përgjithësohen lehtë mënyrat e mbrojtjes që t'u përshtaten të gjitha llojeve të persekutimit. Megjithatë ekzistojnë disa rregulla të dobishme në çdo rast. 1. Para së gjithash, nuk duhet mohuar problemi. Shpesh, meqë askujt nuk i pëlqen të konsiderohet "viktimë", mundohemi të mos e pranojmë rrezikun, duke e nënvlerësuar dhe duke ndihmuar në këtë mënyrë persekutorin. Kështu, gjithnjë, hapi i parë është pranimi i problemit dhe marrja e masave paraprake më të anasjelltë. Kjo analizë nuk lë hapësirë pra që të mund të flitet për të huaj që persekutojnë vendaset, në rastin tonë shqiptarë që persekutojnë gra italiane. Nëse mediat sjellin në pah një fenomen të tillë, mund të shpresohet që të dhënat e tyre të jenë të bazuara në të dhëna statistike të regjistrimit të fenomenit në fjalë dhe jo thjesht në kërkimin "e dëshpëruar" të rasteve që tërheqin më shumë publikun pa e vrarë mendjen shumë nëse kjo dëmton imazhin e një komuniteti të caktuar emigrantësh. Në shumicën e rasteve të kronikave në media viktimat janë gra italiane, për të huajat flitet rrallë. Sipas jush gratë e huaja (në kuptimin - emigrante) padisin më pak burrat dhe pse? Sigurisht që sjellja, qëndrimi i persekutorit kanë një bazë të tyre në Stalking mund të mos njihet si emër i një vepre penale, por duhet thënë që në kronikat e kohëve të fundit, shpesh qytetarë shqiptarë janë akuzuar, arrestuar apo dënuar për këtë gjë. 1 tetor Padova Policia e Padovës arreston një 48 vjeçar shqiptar me akuzën e stalking dhe për dhunë ndaj të shoqes. Nga hetimet doli se prej vitesh emigranti keqtrajtonte gruan, edhe në prani të fëmijëve 10 e 7 vjeç. Asaj i kishte ndaluar mundësinë e çdo marrëdhënieje shoqërore me këdo. 10 shkurt Antegnate Arrestohet njëzetvjeçari shqiptar M.A., punëtor krahu, me lejeqëndrim të rregullt, me akuzën e stalking ndaj ish-të dashurës, edhe ajo shqiptare. Persekutimi kishte filluar që në gusht të vitit të mëparshëm. I riu ishte paralajmëruar nga karabinierët, por pa rezultat. Për të hapen dyert e burgut. 2 mars Monza Me padi të një studenteje italiane, e dëshpëruar nga persekutimet e një ish-të dashuri të saj shqiptar, arrestohet një i ri shqiptar, E.D. 22 vjeç. Ai gjëmonte këmba këmbës vajzën, së cilës i dërgonte pa pushim sms dhe -e herë me kërcënime e herë me tone dashurie. 23 mars Poggibonsi Arrestohet një shtetas 34-vjeçar shqiptar, E.D. me origjinë nga Vlora sepse persekutonte një vajzë, shitëse në një dyqan në qendër të qytezës. Me të shqiptari nuk kishte pasur kurrë asnjë lidhje dhe njohje personale, por kjo nuk e kishte penguar ta kërcënonte dhe fyente pa arsye. Policëve që e arrestuan emigranti shqiptar u deklaroi se ishte i rrëmbyer nga bukuria e vajzës. 26 mars Fidenza Persekutonte vjehrrën së cilës gjykata i kishte besuar fëmijët dhe arrestohet nga policia e Fidenza. Kosovari Severdjan Uka, 38 vjeç nga Prishtina kishte arritur të kërcënonte me vdekje gruan. Qëllimi i persekutimit ishte që t'i impononte vjehrrës edukimin e fëmijëve siç donte ai. Miq të kosovarit ndodheshin vazhdimisht afër shtëpisë së gruas për t'i bërë asaj edhe presion psikologjik. 18 qershor Modica Karabinierët e Modica arrestojnë shtetasen shqiptare Y.F, 39 vjeç e akuzuar për stalking ndaj një bashkëkombëseje e cila nuk kishte pranuar të kishte marrëdhënie me të. Gruaja ishte arrestuar me të njëjtën akuzë dhe në tetor të vitit Në atë kohë gjykatësi i kishte ndaluar t'i afrohej dhe t'i fliste viktimës. Por kjo nuk kishte mjaftuar për ta ndaluar persekutimin, me kërcënime dhe sharje, e që kishte shkaktuar tek viktima një gjendje ankthi. Duke mos pasur rrugë tjetër, viktima i është drejtuar sërish forcave të rendit 2 shtator Firenze Dy të rinj njihen nëpërmjet Facebook e pas shkëmbimit të numrave të telefonit, për një vajzë 22 vjeçare shqiptare fillon persekutimi. Pas një periudhe presionesh, fizike dhe psikologjike, e reja i drejtohet forcave të rendit. Arrestohet me akuzën e stalking një emigrant 25 vjeçar shqiptar pa dokumente qëndrimi. Emigranti shqiptar kapet në autobus nga policë pa uniformë, ndërsa po ndiqte vajzën e ëndrrave të tij. 23 shtator Sanremo Shtetasi shqiptar Mikel Rroku arrestohet me akuzën për stalking ndaj një avokateje. Në pak muaj ai i kishte dërguar viktimës sms (me një rekord prej 38 sms në dy orë). Fillimisht ishte paralajmëruar dhe i ishte ndaluar të banonte në Komunën e Sanremos. Por pa rezultat. Gjatë marrjes në pyetje, Mikel Rroku ka deklaruar se "ai dhe avokatja janë një njeri i vetëm dhe i lidh diçka e pandashme". Prandaj ka premtuar që nuk do heqë kurrë dorë prej saj. Është vendosur që shtetasi shqiptar t'i nënshtrohet një ekspertize psikiatrike. Irida Cami prijës mëdha se ato të një personi që nuk ka probleme të tilla. Duhen marrë informacione mbi argumentin dhe të kuptohen rreziqet reale, duke u përpjekur të sillemi në mënyrë të tillë që të shkurajojmë, kur është e mundur, aktet e bezdisjes torturuese. 2. Nëse bezdisja konsiston në kërkesa për fillimin apo ristabilizimin e një marrëdhënieje të padëshirueshme, duhet të jemi të prerë kur themi "jo", vetëm një herë e në mënyrë të qartë. Përpjekje të tjera për të bindur persekutorin këmbëngulës, qoftë edhe interpretime psikologjike të sajuara aty për aty që tregojnë se ai/ajo ka nevojë për ndihmë e kurim, do të kuptohen si reagim ndaj sjelljeve të tij/saj ndaj dhe do të merren si përkujdesje. Edhe kthimi mbrapsht i një dhurate të papëlqyer, një telefonatë inati apo përgjigje negative ndaj një letre janë sinjale vëmendjeje që përforcojnë stalking-un. 3. Sjellje të efektshme mbrojtjeje nga rreziku i sulmimeve janë ato të kujdesshmet si dalja pa ndjekur zakonet e përditshme dhe të parashikueshme, në orare kur mund të kemi më shumë njerëz përreth, në vende jo të izoluara, pse jo edhe duke marrë një qen të stërvitur për mbrojtje. Kjo e fundit është një mënyrë e mirë qoftë mbrojtjeje reale qoftë edhe vetëm për t'u ndier më të sigurt. 4. Nëse bezdisjet janë telefonike, nuk duhet ndërruar numër. Edhe në këtë rast, zhgënjimi do të rriste motivimin për stalking. Është më mirë të merret një numër i dytë duke lënë që i vjetri të përdoret nga persekutori duke iu përgjigjur telefonatave gjithnjë e më rrallë. 5. Për të mund t'i treguar policisë sa më shumë prova të persekutimit, nuk duhet të lëmë veten të biem pre e inatit dhe e frikës por të mbledhim sa më shumë të dhëna të jetë e mundur për shqetësimin e pësuar. 6. Është mirë të mbajmë një celular më shumë për të telefonuar në raste të jashtëzakonshme. 7. Nëse mendojmë se po ndiqemi apo jemi në rrezik, nuk duhet shkuar kurrë me vrap në shtëpi apo te ndonjë mik, por drejt e te forcat e rendit. Përgatiti Keti Biçoku një lloj çrregullimi psikologjik. Qëllimi i "stalking" është frikësimi i viktimës, ndonjëherë ndëshkimi i saj për ta detyruar të pranojë që t'i afrohet diçkaje. Çrregullimi psikologjik ka të bëjë me një mënyrë patologjike të komunikimit, të mënyres se si persekutuesi raportohet me botën e jashtme. Në mënyrë më pak të qartë fsheh edhe një lloj "sindrome të superfuqisë", një njeri që ka në dorë t'i bëjë jetën të vështirë ose të pamundur një tjetri. Sipas kësaj analize, viktima "perfekte" do të ishte gruaja emigrante që në sytë e persekutorit paraqitet më e dobët, pikërisht më e izoluar, më e pambrojtur. Gjithsesi kjo do të ishte një analizë psikologjike pak sterile. Ngelet, ashtu si dhe për pyetjen e parë, për t'u bërë një analizë e të dhënave statistike. Paditjet në polici mund të ishin një tregues domethënës. (ir.ca.)