Smernice Za stvaranje mreže obrazovnih gazdinstava u Vojvodini (Srbija) u opštinama Alibunar, Kovin, Bela Crkva i Vršac

Transcript

1 Smernice Za stvaranje mreže obrazovnih gazdinstava u Vojvodini (Srbija) u opštinama Alibunar, Kovin, Bela Crkva i Vršac Aktivnost 3 "Kreiranje Smernica za obrazovnа gazdinstava"

2 Urednik: Daniele De Leo Recenzija Kooperativa Alimos Ćesena Italija Oktobar

3 Sadržaj 1. Uvod 5 2. Poreklo i razvoj događaja na evropskom nivou Preteče gradskih gazdinstava: Skandinavske zemlje Stvaranje "mesta susreta": Nemačka Organizacija: Holandija Gradska gazdinstva u Engleskoj Gradska gazdinstva u Belgiji Evropska federacija gradskih gazdinstava (EFCF) Francuski slučaj Iskustvo Velike Britanije Gradske gazdinstva Pedagoški pristupi gradskih gazdinstava Obrazovna gazdinstva Definicija Obrazovnih gazdinstava Rukovodilac Obrazovnih gazdinstava Cilj Aktivnosti i metode Priprema obuka Pedagoške osnove obrazovnih gazdinstava Obrazovne aktivnosti na gazdinstvima Obrazovni temelji Planiranje i sprovođenje obrazovnih kurseva Detaljno planiranje Tehnike za obrazovne aktivnosti Referentni cilj Trajanje posete Vreme posete "Pakt" sa korisnicima Pradenje i ocenjivanje iskustva Obuka za rukovodioce Obrazovnih gazdinstava Preduslovi Strukturni preduslovi Obrazovni preduslovi Higijena i zdravstveni aspekti Subjektivni preduslovi Prijava na lokalni registar Identifikacioni logotip Organizacioni aspekti Kontrolne aktivnosti Bibliografija Webliografija Lista aneksa 53 3

4 4

5 1. Uvod Obrazovna gazdinstva su poljoprivredna gazdinstava koja predstavljaju lokalno područje i poljoprivredu, a koja primaju učenike i ostale posetioce i nude različite kurseve, u zavisnosti od vrste posetilaca - odeljenja svih razreda, porodice i odrasli uopšte a na osnovu proizvodnih aktivnosti koje gazdinstvo sprovodi. Obrazovna gazdinstva imaju za cilj da promovišu kulturu hrane u celini, u njenom odnosu sa zemljom i lokalnom tradicijom, sa građanima, a posebno sa decom i mladima. Delatnost obrazovnog gazdinstava je dodatna delatnost koja se obavlja povremeno (nikada ne postaje pretežna delatnost), na osnovu uobičajene porodične organizacije, a takođe ima za cilj promovisanje i razvijanje multifunkcionalnosti gazdinstava, poboljšanje lokalnog područja i tipične lokalne proizvodnje. Prema tome, uspostavljanje obrazovnih gazdinstava, a naročito stvaranje lokalne mreže u Vojvodini (Srbija) u opštinama Alibunar, Kovin, Bela Crkva i Vršac, predstavlja uvođenje novih i drugačijih mogudnosti u škole, kao što je mogudnost sticanja praktičnog iskustva na polju, ili mogudnost za nastavnike da steknu nove veštine ili nauče specifične inovativne obrazovne metode, pored onih koje ved primenjuju. Osim toga obrazovna gazdinstva nude i poljoprivrednicima dodatnu mogudnost da promovišu svoje aktivnosti, u pogledu multifunkcionalnosti poljoprivrednih gazdinstava. 5

6 6

7 2. Poreklo i razvoj događaja na evropskom nivou Preteče gradskih gazdinstava: Skandinavske zemlje Preteče gradskih gazdinstava u Evropi su Skandinavci: Norveška, Švedska i Danska, koje su, na početku 1900., realizovale ideju američkog pokreta: Klub 4H. Četiri engleske reči počinju slovom H: Head, Health, Heart, Hand, a znače glava, zdravlje, srce, ruke i sumiraju cilj harmoničnog razvoja pojedinca. Misija Kluba 4H je da sva deca i mladi ljudi izrastu u pojedince koji su posvedeni i odgovorni prema celom svetu; to se postiže kroz interakciju sa ljudima i otkrivanje njihovih prirodnih resursa i vrednosti različitosti. U ovom sistemu, svaka vrsta je važan deo celine, i niko/ništa nije važnije od nekog/nečeg drugog. "Učenje kroz rad" sumira globalnu pedagogiju, to je ekvivalent naše aktivne pedagogije. Klub 4H takođe predlaže kampove od nekoliko dana, obično nedelju dana, sa smeštajem na gazdinstvu. Tokom nedelje možete se odmoriti od gradske buke, i naučiti kako da pokrenete gazdinstva i životinje na njima. 4H of Sweden Sveriges 4H - Box SE Katrineholm Phone+46-(0) FAX +46-(0) info@4h.se 7

8 2.2. Nastajanje "mesta susreta": Nemačka Nemačka je pokazala interesovanje za ovu tematiku još od kraja Drugog svetskog rata. Urbanizacija je povezana sa stvaranjem "mesta susreta", gde mladi ljudi sredu životinje; tu su i prostori, posvedeni mladim dečacima i devojčicama, koji im predstavljaju mesto gde mogu da se igraju i osedaju slobodno, kreativno i prijatno (Aktivspielplätze). Organizacija BdJA (Bund der Jugendfarmen und Aktivspielplätze ) obuhvata više od 50 organizacija. Bund der Jugendfarmen und Aktivspielplätze e.v. Haldenwies Stuttgart Germany Phone.: Fax: bdja@bdja.org Organizacija: Holandija Gradska gazdinstva su se u Holandiji razvila na sistematičniji i organizovaniji način, jer ih finansiraju Nacionalna fondacija, Ministarstvo za poljoprivredu i za kulturu i mnogi drugi partneri. Njihov glavni cilj je da promovišu direktan kontakt sa životinjama i biljkama. Stichting Kinderboerderijen Nederland (SKBN) De Chamotte 28a GT Geldermalsen - The Netherlands Phone: Fax: secretariaat@skbn.net

9 2.4. Gradska gazdinstva u Engleskoj Ovi objekti se razvijaju u Velikoj Britaniji od iz malo drugačije ideje. Osnivanje gradskih gazdinstava postaje rešenje za prekvalifikaciju napuštenih lokacija, koje su često pretvorene u smetlište na periferiji grada. Umesto njih nastaje Savez grupe porodičnih bašta i gradskih gazdinstava. "Savez gradskih gazdinstava i bašti Zajednice" stvoren je da podržava, predstavlja i promoviše gazdinstva koja su pokrenula zajednice širom Ujedinjenog Kraljevstva. Savez obuhvata 200 gradskih gazdinstava, blizu 1000 bašti Zajednice, 550 ljudi koji rade i hiljade volontera koji privlače više od tri miliona posetilaca svake godine. Godišnji obrt procenjen je na vrednost od 40 miliona funti. Ove grupe je osnovalo lokalno stanovništvo, koje njima upravlja i operativno ih koristi. Obično nastaju kao odgovor na nemogudnost da se pristupi zelenim površinama u kombinaciji sa željom da se razviju odnosi sa zajednicom i da se neguje svest o temama koje su u vezi sa poljoprivredom i baštom. One uključuju gradska i školska gazdinstva, bašte Zajednice, vodnjake i bilo koji drugi komad zelenog prostora koji čuva Zajednica. Podržane su od strane vladinih odeljenja, regionalne razvojne organizacije i lokalne vlasti. Federation of City Farms and Community Gardens The Green House - Hereford Street - Bedminster, Bristol BS3 4NA - United Kingdom Phone.: Fax: jeremy@farmgarden.org.uk Gradska gazdinstva u Belgiji Između i slična iskustva postojala su najpre u flamanskom govornom području Belgije, a kasnije i u francuskom govornom području Belgije, na osnovu jakog koncepta: stvaranje veze između čoveka i životinja. Konačno, u Francuskoj je prvo gradsko gazdinstvo osnovano u predgrađu Lila, po ugledu na severno-evropska iskustva. Između i osnovan je Savez frankofonskih animatorskih gazdinstava (Francophone Animation Farm Federation). Članovi Saveza su zaposleni koji rade u gazdinstvima koja su u mreži, a za funkcionisanje su zaduženi volonteri. Savez se bavi organizovanjem aktivnosti za menadžere, osoblje, volontere i sve zainteresovane. Svaki posao, koji se obavlja kao element Saveza, obavezuje se na "Politiku kvaliteta", koja definiše obrazovne vrednosti, promovisane u bilo kojoj aktivnosti na gazdinstvu. Cilj Animatorskog gazdinstva je da stavi ljudska bida u kontakt sa prirodom, da probudi aktivan pristup prema okruženju životinja i biljaka i da otkrije fenomen života. Svako gazdinstvo ima svoje osobenosti, koji su povezane sa samom strukturom, publikom i finansiranjem. Shodno tome, specijalizovana su takođe za prijem osoba sa invaliditetom. 9

10 U pitanju je drugačiji pristup razvoju, sa više poštovanja prema životnoj sredini, u kojem je gazdinstvo najpogodnije mesto da se odnos između čoveka i životne sredine održi. Fédération Belge Francophone des Fermes d Animation 121, Rue de la Vellerie Mouscron Belgium Phone.: Fax: : fermedanimation@skynet.be Evropski savez gradskih gazdinstava (European Federation of City Farms - EFCF) Godine nekoliko saveza ili nacionalnih grupa se spajaju u jednu evropsku mrežu, Evropski savez gradskih gazdinstava (EFCF). Gradska gazdinstva predlažu fer rešenje, prijateljski nastrojeno prema ljudskom bidu i prema životnoj sredini od koje svi zavise. Svako gazdinstvo može imati specifičnu prirodu, u pogledu objekata i prijema gostiju: terapeutsko, konzervativno, socijalna inkluzija, obrazovanje za životnu sredinu. U Gradskim gazdinstvima poljoprivredne delatnosti i hortikultura se sprovode u smanjenom obimu, što omogudava mladim ljudima da dođu u kontakt sa biljkama na osnovu naše ishrane. U stvari, mladi ljudi učestvuju aktivno u životu na gazdinstvu, pomažu u svakodnevnim zadacima, čime se pokrede proces osvešdivanja. Iako setve i žetve zahtevaju veoma puno vremena, oni mogu da vide značajan deo tih radova i zapanjeni su veštinama i potencijalima koji su potrebni. Pokazano je da dečaci i devojčice, kroz period intenzivnog rada na Gradskom gazdinstvu i kroz njihova svakodnevna otkrida, nauče da više poštuju prirodu. European Federation of City Farms (EFCF) Schapenstraat Sint-Martens-Lennik Belgium Phone Fax efcf@vgc.be

11 2.7 Slučaj u Francuskoj Danas, u Francuskoj Gradska i obrazovna gazdinstva doživljavaju izuzetan razvoj (trenutno ih ima oko 1300, organizovanih u 18 regionalnih mreža). Od takođe je aktivna Međunarodna grupa gradskih i obrazovnih gazdinstava GIFA, udruženje koje okuplja i gradska gazdinstva (50) i obrazovna gazdinstva (150). "Multifunkcionalnost" poljoprivrednog sveta pretvara se u različite mreže: Pedagoška gazdinstva, Dobro došli na gazdinstvo, Odmor u gazdinstvu, Gazdinstvo za otkrida, Poljoprivredni smeštaj, Otkrivajudi gazdinstvo, Gazdinstvo - Škola, Kursevi na gazdinstvu. Tri ministarstva (za poljoprivredu, za životnu sredinu, omladinu i sport) odlučila su da osnuju međuministarsku komisiju koja de da promoviše razvoj obrazovnih gazdinstava; Ministarstvo za Nacionalno obrazovanje pridružilo se kasnije Nacionalnoj komisiji. Tokom proteklih nekoliko godina, nacionalni komitet je osnovan u Rambujeu, u okviru Bergerie Nationale, institucije Ministarstva za poljoprivredu. Međuministarska komisija ima za cilj da, kroz izradu i širenje informativnih dokumenata i kroz organizovanje regionalnih sastanaka: o o o Informiše obrazovna gazdinstva o različitim skupovima pravila koje su postavili članovi komisije iz ministarstava; Razvije odnos između obrazovnih gazdinstva i decentralizovane usluge 4 člana komisije ministarstava, kroz organizovanje regionalnih sastanaka; Obezbedi tehničku i pedagošku podršku. FRANCE- Groupement International des Fermes d'animation Educatives (GIFAE) Secrétariat - 6 rue de Luppach BOUXWILLER Phone gifaesecretaria@interfree.it 2.8. Iskustvo Velike Britanije U Velikoj Britaniji "Savez gradskih gazdinstava i bašti Zajednice" predstavlja grupe u zajednici koje rade na tome da se zelene površine pretvore u gazdinstva i bašte. Savez obuhvata projekte veoma različite prirode: od malih bašta sa divljom faunom do stambenih četvrti sa oblastima gde raste vode i povrde - od bašti zajednice do velikih gradskih gazdinstava. Savez obuhvata oko 120 gazdinstava, skoro 1000 bašti zajednice. Broji oko 550 članova i uključuje čak hiljadu volonterskih radnika koji privlače više od tri miliona posetilaca svake godine. Članovi ovih grupa su lokalni ljudi, oni sami upravljaju grupom, a svrha njenog postojanja jeste da, iznad svega, donese korist lokalnom stanovništvu. One su obično osnovane da bi nadoknadile nedostatak pristupa zelenim površinama, zajedno sa jakom željom da se unaprede odnosi unutar zajednice i svest o poljoprivredi i baštovanstvu. Najčešde volonteri stvaraju i vode ove projekte, sprovode ih uglavnom u urbanim sredinama, svaki projekat ima drugačije karakteristike, u skladu sa oblašdu u kojoj se realizuje i u skladu sa potrebama lokalne zajednice. 11

12 Gradska gazdinstva i bašte Zajednice organizuju različite aktivnosti: kurseve, ekskurzije, terapiju uz pomod konja i hortoterapiju, uzgajanje povrda, kompostiranje i reciklažu otpada, igre i sportske aktivnosti, letnje kampove i školske klubove. Ovi objekti primaju preko 3 miliona posetilaca svake godine, i na taj način podižu kako ekonomsku, tako i socijalnu vrednost oblasti u kojima se osnovani. Omogudavaju da ljudi različitog uzrasta, profesije i kulture žive zajedno i podstiču koheziju i razvoj zajednice. 12

13 3. Gradska gazdinstva Gradska gazdinstva su gazdinstva osnovana u gradskim ili prigradskim sredinama, ona su nastala sa namerom da deca, mladi i odrasli koji žive u gradu, mogu da se sretnu sa domadim životinjama, sa zemljom i sa gajenim i divljim biljkama. Obično se podižu na mestu gde se nalazi javno zemljište i zgrade i njima upravljaju animatori i volonterski radnici neprofitnih udruženja. Gradska gazdinstva ili urbana gazdinstva razvijaju se uglavnom u Severno-evropskim zemljama. U osnivanju gradskih gazdinstava mogu učestvovati udruženje, privatno lice ili javna institucija. Oni osnivaju neprofitno udruženje. Gradsko gazdinstvo se sastoji od različitih životinja, specijalnih zgrada, zemljišta i alata što, sve zajedno, obezbeđuje proizvodnju. Gradska gazdinstva moraju da poseduju neophodnu opremu za svako dete da aktivno učestvuje u radu i organizovanim animatorskim aktivnostima. Ove aktivnosti moraju biti organizovane: Sa adekvatnim brojem dece u pogledu sigurnosti i standarda kvaliteta (na primer + / - 8 dece); Sa osobljem koje kroz obrazovne aktivnosti daje stavran oblik promovisanim vrednostima i koje je posebno obučeno za ovu vrstu posla i upravljanje gazdinstvima i grupnom animacijom. Gradska gazdinstva zadovoljavaju obrazovne, socijalne, terapijske i kulturne zahteve. Gradska gazdinstva imaju za cilj da promovišu demokratsko društvo (toleranciju, solidarnost, integraciju, saradnju, posvedenost, odgovornost, autonomnost, svest građana). Ona se mogu rasporediti u nekoliko oblasti: urbana, prigradska ili ruralna. Gradska gazdinstva omogudavaju: da se razvije poštovanje prema životu i svim ekosistemima, bilo da je čovek uključen ili ne, na specifičniji način; da se ljudsko bide u svom prirodnom okruženju zalaže za bolju životnu sredinu; da se život što više približi prirodi i njenom ritmu; da se da prednost kvalitetu, a ne kvantitetu robe; da se istakne značaj i ključna uloga poljoprivrede; da se iskusi društvenost i prihvati različitost; da se podstakne promovisanje različitosti; da se apeluje na zdrav razum i mudrost, dalekovidost, na sve koncepte koji su ukorenjeni u radove na zemlji. 13

14 3.1. Pedagoški pristupi gradskih gazdinstava U Gradskim gazdinstvima nužno su usvojeni pristupi koji moraju biti: Razumni Aktivni Praktični Smisleni Pošto su gazdinstva mesta za proizvodnju i pošto su sistem sačinjen od prirodnih komponenti, kao takva predstavljaju savršeno sredstvo koje utiče da se način razmišljanja razvija tako da se shvati i uticaj na životnu sredinu i troškovi proizvodnje. Dakle, podrazumevaju se potreba da se razmišlja o posledicama neke aktivnosti i da se pravi pažljiviji izbor. Sistem gazdinstva promoviše opšti i povratni pristup koji izaziva pitanja i trajni duh odnosa koji je motivisan nečijom odgovornošdu (koja dolazi iz postojanja odnosa sa živim bidima, biljkama i životinjama) a cilj je da se u jednu celinu udruže ljudske aktivnosti i funkcionisanje društva i rada ekosistema. 14

15 4. Obrazovna gazdinstva Inicijativa "Obrazovna gazdinstva" ima jak socijalni i kulturni značaj: ona namerava da uspostavi trajnu vezu između gazdinstava i teritorije, činedi gazdinstva pravim lokalnim centrom gde škole i porodice mogu stedi obrazovanje o hrani. Obrazovna Gazdinstva su zaista odgovor na kulturni plan od javnog interesa, s obzirom na to da uspostavljaju lokalne odnose između održivog proizvodnog sistema i mladih generacija. Ona zadovoljavaju u isto vreme i poljoprivrednika i mlade ljude, tako što poljoprivredniku omoguduju da objasni sebe i svoju ulogu a mladim ljudima da uče i stiču praktična iskustva. Gazdinstva se na taj način shvataju kao simbol nekog mesta, identitet teritorije i kao sredstvo trajnog obrazovanja u procesu neprekidnog određivanja svojstava (kvalifikacije) i istraživanja. Ovi posedi predstavljaju se nastavnicima i učenicima kroz kurseve otkrida poljoprivrede i kulturne, istorijske, ekološke tradicije i tradicije hrane, a sve kroz originalni i opipljivi pristup hrani. To je aktivnost koja potiče iz obrazovnog projekta interakcije gazdinstva sa nastavnicima, gde se od uključenih poljoprivrednika zahteva stalna zaštita kvaliteta obrazovanja, a od sponzorskih institucija pažljivo pradenje. Obrazovna gazdinstva stoga moraju postati mesto za: Direktan kontakt proizvođača i potrošača Poljoprivrednici lično primaju, obučavaju i edukuju potrošače o životnom ciklusu proizvoda (od njive do trpeze), sezonalnosti proizvoda, vodedi računa o životinjama, ruralnim područjima, lokalnoj kulturi i tradiciji. Ekonomski razvoj u harmoniji sa okolinom Ekonomski razvoj u harmoniji sa okolinom zahteva čvrstu vezu između poljoprivrednika, građana, potrošača. Kao potrošači sa društvenim ciljevima, mi treba da savladamo veštinu slobodnog i neuslovljenog izbora proizvoda. A to mora da se uradi na osnovu kriterijuma koji obuhvataju ne samo kvalitet robe, cenu, ili još gore njihovu sliku, ved i procenu sprovedenih politika preduzeda u smislu: društvenog uticaja i uticaja na životnu sredinu. "Danas su u stvari kolica za kupovinu prava glasačka kutija " (A. Zanotelli - B. Grillo) Direktna kupovina - Kratak lanac snabdevanja Mogudnost direktne kupovine kod malih lokalnih proizvođača. Mnoga obrazovna gazdinstva imaju prodajno mesto na svom gazdinstvu. Kratak lanac snabdevanja je za potrošača garancija kvaliteta, zdravlja i higijene, to je prilika da se uštedi novac, konzumiraju sezonski proizvodi koji su plod priče, strasti i profesionalizma poljoprivrednika iz tog područja. Kupovina proizvoda od malih lokalnih proizvođača pruža mogudnost da ih sretnemo lično, a istovremeno se smanjuje zagađenje i potrošnja energije koje proističe iz transporta robe. Zdravlje i blagostanje Lokalna i tradicionalna hrana, ruralna sredina, mogudnost za šetnje i bavljenje sportom na otvorenom, radi preporoda, nekoliko dana daleko od grada. Neka obrazovna gazdinstva nude botaničke i mirisne staze za otkrivanje i upoznavanje različitih prirodnih esencija i bilja, organizuju degustacije zdravih proizvoda, radionice za otkrivanje starih vrsta i autohtonih sorti, bioples ( ples života ), čulno obrazovanje. Obrazovanje po želji Obrazovanje po želji kroz organizovanje senzornih radionica, degustacija, užina, kurseva kuvanja. Sredstvo pomodu kojeg se tokom godina uči i održava izuzetno gastronomsko nasleđe sveta seljaka. 15

16 Spoznaja i učenje, putem neposrednog iskustva, radi prepoznavanja pravih aroma, kako bi se cenile tajne prerade hrane, čuvanja voda, pravljenja džema, proizvodnje meda, ulja i vina. Sedanja seljaka Mesta za ponovno otkrivanje ruralne tradicije i tradicije hrane i vina, majstorstva seljaka i njihovih sedanja. Muzeji na otvorenom, organizovani u skladu sa tipičnim ritmom sela, obeleženi godišnjim dobima gde se može oživeti ciklus rada na selu, okruženje domadeg života, drevne umetnosti i zanati i izložbe starih alata. Bez njih se ne može zamisliti negovanje i prenošenje najskorije ili drevne lokalne istorije, korisni su za opšti kognitivni razvoj mladih generacija u fazama njihovog učenja i obuke. Posao poljoprivrednika Shvatiti, ceniti i delimično iskusiti posao poljprivrednika i pravu društvenu i ekonomsku vrednost ove često omalovažene i slabo cenjene profesije. Seoski turizam Mesta iskustva realnog života i rada na selu. Prilika za one koji su u potrazi za zdravim i tihim okruženjem, mogudnost da se upoznaju lokalne kuhinje i da se degustira i kupi tipična hrana Definicija Obrazovnih gazdinstava Pod "obrazovnim gazdinstvom" podrazumevamo jedno ili više poljoprivrednih gazdinstava, sa operativnom kancelarijom na teritoriji. To gazdinstvo pored tradicionalnih aktivnosti, sprovodi i obrazovne aktivnosti za sve školske uzraste i druge korisnike, a cilj je da se pokaže postojeda veza između poljoprivrede i njenih proizvoda i hrane, i da se promoviše svesna potrošnja hrane. 16

17 5. Rukovodilac Obrazovnih gazdinstava Pod rukovodiocem Obrazovnih gazdinstava" podrazumevamo poljoprivrednog preduzetnika sa subjektivnim i objektivnim zahtevima utvrđenim u Karti kvaliteta ili lice posebno zaduženo za obrazovne aktivnosti. Dakle, to je: u slučaju pojedinačnog gazdinstva, poljoprivrednik ili jedan od njegovih / njenih članova porodice ili zaposleni koji je pladen na osnovu Ugovora o radu, prijavljen na socijalno osiguranje; u slučaju jednostavnog ili opšteg partnerstva, partner ili zaposleni koji je pladen na osnovu Ugovora o radu, prijavljen na socijalno osiguranje; u slučaju komanditnog društva, jedan opšti partner ili zaposleni koji je pladen na osnovu Ugovora o radu, prijavljen na socijalno osiguranje; u slučaju akcionarskog društva ili ortačkog društva, administrator, partner, ili član ortačkog društva, ili zaposleni koji je pladen na osnovu Ugovora o radu, prijavljen na socijalno osiguranje. 17

18 18

19 6. Cilj Opšti ciljevi i zadaci uspostavljanja obrazovnih gazdinstava i, preciznije, lokalnih mreža u Vojvodini u opštinama Alibunar, Kovin, Bela Crkva i Vršac su: Promocija obrazovanja radi svesne potrošnje, kroz razumevanje odnosa između proizvodnog sistema, potrošnje hrane i životne sredine, a sa stanovišta održivog razvoja; Ohrabrivanje usvajanja pravilnog korišdenja namirnica kroz sticanje znanja i podsticaj potrošnje prehrambenih proizvoda koji nastaju iz poštovanja zdravlja i životne sredine i ukorenjeni su u tradiciju i u kulturu regiona; Promocija širenja informacija o istorijskim, kulturnim i antropološkim aspektima, koji su povezani sa proizvodnjom hrane i njenom oblašdu porekla; Ohrabrivanje poznavanja zanata i zanimanja koji se mogu praktikovati u poljoprivrednim i poljoprivredno-industrijskim delatnostima, sa ciljem da se prevaziđu konceptualne barijere, naročito one tipske, i klišei u kojima mladi ljudi predstavljaju ruralne sredine. SPECIFIČNI CILJEVI USPOSTAVLJANJA OBRAZOVNIH GAZDINSTAVA I LOKALNIH MREŽA SU: Promocija obrazovanja o hrani i obrazovanja po želji, kroz spoznavanje puta hrane od njive do trpeze; Obuka o svesnoj potrošnji i održivom razvoju; Produbljjivanje veze između hrane, životne sredine i zdravlja ljudi; Stvaranje mogudnosti direktnog kontakta između sveta gazdinstva i škole, radi ponovnog otkrivanja životne sredine, upoznavanja aktivnosti na gazdinstvu i posla poljoprivrednika; Promocija seoskog turizma kako za škole tako i za organizovane grupe. 19

20 20

21 7. Aktivnosti i metode Obrazovne aktivnosti u obrazovnim gazdinstvima lokalne mreže Vojvodine u opštinama Alibunar, Kovin, Bela Crkva i Vršac zahtevaju: Zajedničko planiranje projekta, aktivno učešde nastavnika i blisku saradnju između obrazovnih gazdinstava i škola, kako bi se postigao vremenski kontinuitet i efikasnost i produktivnost akcije; Detaljnu obradu (od strane gazdinstva) značajnih kurseva sa jasnim obrazovnim ciljevima koje treba postidi; Sistematski i interdisciplinarni pristup koji uključuje: nauku, istoriju, geografiju, književnost, itd. Interaktivnu i obuhvatnu metodologiju koja se zasniva na direktnom iskustvu, kroz aktivne i čulne radionice i iskustvene igre; Diverzifikaciju ponude na osnovu godišta članova grupa, školskog nastavnog plana i programa odeljenja, od vrtida do srednje škole; Korišdenje specifičnog obrazovnog materijala za različite kurseve; Izveštaj o iskustvima i procena efekata. 21

22 22

23 8. Priprema obuka Pod pripremom obuke podrazumevamo obuku za gazdinstva. Da bi se osnovala obrazovna gazdinstva, a posebno lokalne mreže u Vojivodini, u opštinama Alibunar, Kovin, Bela Crkva i Vršac, obuka mora biti odobrena od strane institucije zadužene za ovaj projekat, mora biti u skladu sa proizvodnjom gazdinstva i mora ispunjavati zahteve Karte kvaliteta Pedagoške osnove obrazovnih gazdinstava Na osnovu aktivnosti koje se sprovode na gazdinstavima postoje tri osnovna koncepta: 1. Aktivna pedagogija - "učenje kroz rad" Gazdinstvo nudi radionice koje dozvoljavaju praktične aktivnosti ili neposredna iskustva: praktične veštine, žetva, setva, proces, izgradnja, jedenje biološke hrane 2. Kontakt sa življenjem Mogudnost kontakta sa životinjama i biljkama u njihovom prirodnom staništu 3. Mesto za život, sastanak, obuku, emocije Susret između poljoprivrednika i dečaka i devojčica ima za cilj da ih obogati, da im ostavi u sedanju lepo osedanje, komad znanja i da podstakne uzajamnu razmenu. 8.2 Obrazovne aktivnosti na gazdinstvima Termin "OBRAZOVNI" znači: u vezi sa podučavanjem. Ukazuje na sve aktivnosti čiji je cilj prenošenje znanja i podsticanje učenja đaka. "ANIMACIJA" znači davanje života. Podržava ideju da obrazovanje mora imati kao svoj cilj podsticanje izražavanja veština, osedanja i kulture učenika, Zbog toga pod "Obrazovnom delatnošdu" podrazumevamo korišdenje metoda koje imaju za cilj da uključe đake i ida ih učine delom procesa podučavanje-učenje. 23

24 Aspekti koji čine gazdinstvo važnom i suštinskom radionicom za edukaciju dece i mladih ljudi! 8.3 Obrazovni temelji Obrazovna gazdinstva predlažu svoje obuke sa slededim obrazovnim osnovama: ZNANJE Učenje radi upoznavanja gazdinstva i njegovog prirodnog i kulturnog konteksta u koje je gazdinsto utkano. Razumevanje značenja napornog rada, veština i poslova gazdinstva Osvešdivanje ideje da je čovek integralni deo životne sredine, od koje on zavisi i na koju ima uticaj (održivi razvoj) Sticanje znanja o poljoprivredi i sistemima uzgoja, sa posebnim osvrtom na ekološku poljoprivredu Razumevanje ciklusa prirode i odnosa između različitih elemenata životne sredine MOŽE SE Razviti ponašanje koje poštuje sve organizme i elemente životne sredine Ceniti prirodno okruženje i verovati u njegov značaj Razviti ekološka svest Slušati, podeliti, promeniti nečije aktivnosti Osedati odgovornost za upravljanje životnom sredinom i nečijim zdravljem Ceniti težina i zadovoljstvo svakodnevnog rada 24

25 MOGUDE JE Učenje kroz rad (pravljenje hleba, sira, bašte sa povrdem, berba voda, prerada hrane, hranjenje životinja) Učenje rada sa drugim ljudima Izražavanje nečije kreativnosti i ponovnog otkrivanje upotrebe čula Ponašati se kao odgovoran protagonista u upravljanju životnom sredinom Učenje korišdenja nečije kritičke misli 8.4. Planiranje i sprovođenje obrazovnih kurseva Projekat je usmerena i planirana aktivnost koja ima za cilj da dovede do promena. Planiranje obrazovnih intervencija znači eksplicitno opisivanje onoga što želite da ljudi uče, onoga što nameravate da uradite da se to desi, sredstava koja dete koristiti, kako planirate da procenite "da li" i "koliko" je bilo učenja. Projekat: osnove. Naslov Obično je izmišljen, mora da ispunjava sledede karakteristike: - Jasan - Sintetički; - Orginalan Najbolje je dodi do naziva projekta nakon što je završeno planiranje. Opšti ciljevi To su kratke pretpostavke koje objašnjvaju filozofiju projekta koji predstavljate. Ciljevi Odgovaraju na pitanje "ŠTA želim da postignem?" Cilj mora biti: - Specifičan; - Opipljiv - Verodostojan. Ciljne grupe Podrzumevaju odgovor na pitanje "Za KOGA su?" U cilju stvaranja puta koji je kvalitativno odgovarajudi za klijenta, morate uzeti u obzir dva aspekta: - Starost učesnika; - Broj učesnika. Sadržaji Izrada svih tema koje de biti obrađene tokom otvorene posete gazdinstvu, u odnosu na vrstu projekta koji je predložen. Oni de odgovoriti na pitanje "ŠTA želim da kažem?" Sadržaj, dakle, mora da sledi nekoliko uputstava: - mora biti pažljivo odabran na osnovu starosti učesnika; - mora biti izabran prema vremenu koje je na raspolaganju; - mora biti u skladu sa ciljevima koji su postavljeni; - mora biti jednostavan i smislen... "Sažet, ali dobar". Metode One predstavljaju postupke i metode koje de se koristiti za obavljanje obrazovne delatnosti, u komunikaciji i podsticanju učenja. 25

26 Odgovaraju na pitanje: "Šta je najbolji način da se podstakne učenje kod dece? ili mladih ljudi? ili odraslih "? i "Kako preneti ovo znanje?" Promenljiva metodologija je ključna da se motivišu i uključe deca i, shodno tome, da se podstakne učenje. Metode mogu biti: aktivna ili informativno - klasična. Ukupno trajanje Teorije planiranja sugerišu da obrazovne sesije traju oko 11/2 do 2 sata maksimalno. Generalni plan Plan mora da uključi pauzu kako bi se povratila energija, obavila užina, šetnja, odlazak u toalet, itd... Osoblje Projekat bi trebalo da predstavlja i ime i prezime onih koji de biti zaduženi za obrazovne aktivnosti na gazdinstvu i stoga je važno KO SU LJUDI KOJI DE UPRAVLJATI AKTIVNOŠDU I KOLIKO IH JE? -Poljoprivrednik lično; -Član porodice; -Animator Cena U završnom delu projekta morate navesti troškove kako biste učestvovali u projektu (a pogotovo morate precizirati da li je u pitanju pola dana, ceo dan, da li je ručak ponudi, itd...) Organizacione napomene Takođe uključite organizacione napomene koje su od suštinskog značaja za posetioce, kao što su: -Kako da dođete do gazdinstva; -Odgovarajuda oprema; -Da li je mogude organizovati alternativne aktivnosti u slučaju lošeg vremena; -Da li de učesnicima biti ponuđeni pokloni / gadžeti ili užina Detaljno planiranje Osoba koja je na gazdinstvu zadužena za obrazovne aktivnosti mora da planira kurs detaljno kako bi se obezbedio najbolji ishod. Četiri su razloga za to: -Vreme je ograničeni resurs; 26

27 - Razmišljajte i planirajte sve korake aktivnosti; -Proverite listu zadataka, stimulišudi reviziju i poboljšanje radova koji su u toku; -Pravite beleške o tome šta je učinjeno. 27

28 8.6. Tehnike za obrazovne aktivnosti. Obrazovna aktivnost je uvek i prvenstveno iskustvo komunikacije. Za efikasnu komunikaciju, bolje je da: Shvatite važnost odnosa, a posebno interakcije, u obrazovnoj dinamici. Obrazovna aktivnost je efikasna kada je obuhvatna, stimuliše pažnju, radoznalost, učešde, interesovanje; Promenite poneki obrazovni pristup i odnos prema ljudima sa kojima radite; Stvorite okruženje koje omogudava svakome da igra aktivnu i proaktivnu ulogu; Uključite decu u obrazovnu aktivnost "protagonisti", u kojoj de postupati tako što de odgovarati na svoje stvarne potrebe, a ne prema unapred podešenim i dogovorenim šemama; Pojačajte aktivnosti na gazdinstvu kao priliku za međurazmenu i socijalizaciju gde su navedeni principi autonomije i kreativnosti Referentni cilj Poljoprivrednik koji promeni svoje gazdinstvo u obrazovno gazdinstvo mora da očekuje širok spektar kupaca, uključujudi učenike i nastavnike svih razreda škole, studente univerzita i master studija, grupe starijih, grupe ljudi sa invaliditetom, stručnjake iz oblasti, mlade porodice i potrošače uopšte Trajanje posete Vedina razreda i grupa bira poludnevni izlet, a za njim sledi celodnevni izlet. Višednevnih boravaka i zelenih nedelja je malo u gazdinstavima, ali su u porastu Vreme posete U ovom trenutku, vedina obrazovnih gazdinstva prihvata rezervacije za posete u aprilu, maju, junu i julu. Nekoliko gazdinstava dočekuje goste tokom cele godine, tako što usklađuje aktivnosti prema sezonama i nudi: Letnji kamp; Zelene nedelje; Posebne ponude za goste koji se odluče da dođu u drugom periodu, kao što su jesen i / ili zime; Sniženja za razrede koji dolaze više puta u istoj školskoj godini "Pakt" sa korisnicima Uspostavljanje obrazovnih gazdinstava i, još više, lokalnih mreža u Vojvodini u opštinama Alibunar, Kovin, Bela Crkva i Vršac predstavlja inovativni predlog koji de u samom sistemu školstva kombinovati lokalne kulturne politike i politike obrazovnih inovacija i sadržaja. Dobro obrazovanje je za lokalnu zajednicu, zaista, od fundamentalnog značaja i mora da počne lokalno, od opštine i mesne zajednice gde se nalaze prostorije škole. "Obrazovna gazdinstva" su, na veoma opipljiv način, pokazala da su pedagoško mesto življenja, gde zajedno postoje tragovi prisustva i postupaka, mesto koje se može posmatrati i 28

29 tumačiti u skladu sa više obrazovnih značenja i mesto gde se okruženje i iskustva direktno istražuju, obrazovanje ka "znanju". Gazdinstvo je kontekst koji nije zatvoren u sebe, ved živi sa svojim odnosima sa drugim kontekstima, to je primer "spona" koje postoje između čoveka i životne sredine. Aktivnosti za decu i mlade se organizuju unutar gazdinstava, da prevaziđu tradicionalne podele između kognitivnih, bihevioralnih, socijalnih, afektivnih i emotivnih ciljeva. Kroz praktične aktivnosti, možete videti i razumeti da svaka aktivnost pronalazi svoje prednosti i smisao i pozitivan ishod samo unutar mnoštva drugih radnji. Možete otkriti koncept kompleksnosti ne u teoriji, ved kroz iskustvo. Gazdinstvo je prilika za "učenje jezika" jer je kao kutija koja sadrži reči, zvukove, šumove, znanje i veštine. U gazdinstvu reči i tišina imaju drugačije značenje od svog svakidašnjeg značenja. Mladi ljudi mogu da otkriju da su lepota i naporan rad tesno povezani, da su sunce i ukus, gestovi i odgovori, nega i žetve, prirodni i kulturni život povezani jedno sa drugim na isti način na koji su u školi povezani pažnja i učenje, lični trud i znanje. Pre svake posete, rukovodilac obrazovnog gazdinstva, mora da dogovori (Sporazum) obrazovne ciljeve koje treba ostvariti, sa nastavnicima ili sa vođom grupe, slededi, u prvom slučaju, nastavni plan škole koja je uključena, i predlažudi kurs koji je u skladu sa aktivnostima gazdinstava, sa fazama proizvodnog ciklusa i lokalnim i životnim vrednostima. Rukovodilac mora da bude spreman da sprovede aktivnosti za neophodno vreme i da se o aktivnostima dogovori sa nastavnicima i vođama grupe. Rukovodilac obrazovnog gazdinstva mora da popuni i čuva: 1. registar posete odeljenja ili drugih grupa posetilaca i odgovarajudi predložen nastavni kurs, prema tabeli (Aneks A). Rukovodilac mora dati edukatorima da popune: 2. Obrazac za procenu obrazovnog kursa koji su pratili (Aneks B) Pradenje i ocenjivanje iskustva Suditi o nekom iskustvu je nešto što mi radimo sve vreme. To bukvalno znači "vrednovati", i podrazumeva aktivnost kojom se izražava nečiji sud o nečemu, nakon što je to uporedio sa nečim drugim. Postoje najmanje tri mere procene: Efikasnost: to jest odnos troškova i rezultata; Efektivnost: sposobnost da se kroz aktivnosti postignu postavljeni ciljevi; Zadovoljstvo: koliko im se to dopalo, do koje mere je aktivnost sprovedena. 29

30 30

31 9. Obuka za rukovodioce Obrazovnih gazdinstava Obuka je osnovni deo na kojem treba raditi kako bi se obezbedio kvalitet posete u "obrazovnim gazdinstvima" i dalje kvalifikovalo pružanje obuke. Stoga treba sprovesti sledede aktivnosti: Kursevi obuke za poljoprivrednike, članove porodice i radnike koji su spremni da se pridruže mreži Obrazovnih gazdinstava; Kampanje za podizanje svesti i ažuriranje aktivnosti za nastavnike i trenere; Edukativni materijal i odobrenje kompjuterizacije. Profil obuke za rukovodioca obrazovnog gazdinstva mora da obuhvati napredan i inovativan način planiranja i ponude usluge za škole, građane i potrošače, a cilj obuke je promocija svesne potrošnje hrane. Zato je neophodno da obuka doprinese da vlasnik gazdinstva shvati da je deo lokalnog sistema, gde se odvija udruživanje između gazdinstva i okoline, škole, porodice. Na taj način se jača zajednica u celosti, a selo postaje privlačnije. Opšti sadržaji de biti navedeni kao primer: Osnovna obuka Dopunska obuka 31

32 32

33 10. Preduslovi Pre svega, da bi postalo obrazovno gazdinstvo, poljoprivredno gazdinstvo mora da ispuni specifične i osnovne preduslove: Strukturni preduslovi Obrazovni preduslovi Higijena i zdravstveni aspekti Subjektivni preduslovi Strukturni preduslovi U skladu sa zakonodavstvom koje je na snazi u pogledu zdravlja i higijene, turističkog smeštaja i gostoprimstva i bezbednosti, gazdinstva koriste objekte i alate koji su na posedu, spoljašnji poljoprivredni prostor ili adekvatno opremljen prostor za obrazovne aktivnosti. Adekvatno opremljeni prostori su prostorije unutar gazdinstava ili obradiva zemlja na otvorenom koja, čak i sa privremenim objektima, postaje funkcionalna za vrstu obrazovnog kursa, koji je izabran na osnovu korišdenja opreme (stolovi, table, itd) i svega što je potrebno za savršeno nastavno okruženje. Kada se određuju preduslovi za prostorije namenjene za obrazovne aktivnosti gazdinstava, uzimaju se u obzir specifične karakteristike arhitekture i oblasti seoskog naselja, kao i one koje se odnose na obim poljoprivredne proizvodnje. Da bi se osigurala bezbednost gostiju i posetilaca gazdinstava, rukovodilac obrazovnog gazdinstva određuje prostor i sredstva na gazdinstvu koja predstavljaju najvedu opasnost za učesnike i odgovarajudim znacima upozorenja zabranjuje pristup tim mestima. Usklađenost sa postojedim zakonom o pristupačnosti i uklanjanju arhitektonskih barijera, obezbeđena je korišdenjem privremenih objekata. Obrazovna gazdinstva moraju da garantuju adekvatnu organizaciju i strukturu gazdinstava u skladu sa izabranim obrazovnim kursem, brojem učesnika i rukovodiocima prisutnim na farmi. Obrazovno gazdinstvo takođe mora da obezbedi, ukoliko vrsta kursa zahteva, opremljene zatvorene prostorije gde se obrazovne aktivnosti mogu sprovoditi, a koje se takođe mogu koristiti kao bife. Za sve vrste obrazovnih kurseva rukovodilac je dužan da prati neka opšta pravila: Obavezati se na najviši stupanj nadzora, dok se istovremeno zahteva maksimalna saradnja sa nastavnicima i vodičima, radi bezbednosti posetilaca; Kada obrazovni kursevi uključuju prisustvo životinja, to se mora odvijati bezbedno, u prisustvu odraslih i u skladu sa pravilima veterinarske higijene; Unutar gazdinstva, u toku obrazovne aktivnosti, u skladu sa Uredbom, korisnici moraju da imaju pristup najmanje jednom kupatilu koje je propisno opremljeno sapunom i ubrusima za jednokratnu upotrebu, te moraju biti čisti i u odličnim higijenskim uslovima; Pre početka obrazovnih aktivnosti, rukovodilac mora da potpiše posebnu polisu osiguranja za građansku odgovornost prema posetiocima, uključujudi i pokrivanje opasnosti od trovanja hranom. Upotreba objekata i prostorija gazdinstva dozvoljena je samo za objekte koji su u skladu sa urbanističkim planiranjem i izgradnjom koji imaju lokacijsku dozvolu. 33

34 Ukoliko lokalni zakonski standardi i zahtevi pominju posebna pravila za aktivnosti obrazovnih gazdinstva, oni se primenjuju na prostorije i na otvoreni prostor gde se odvijaju obrazovne aktivnosti. U nedostatku takvih posebnih zakona, minimalni zahtevi koje treba ispuniti su slededi: prosečna visina soba: minimalna visina koja je određena za objekte u kojima se živi; odnos vazduha i svetla: 1/16 (ili, ako je odnos niži, moraju biti ispunjeni minimalni zahtevi koji su određeni za objekte u kojima se živi). Usklađenost sa zakonima o bezbednosti sistema mora biti osigurana. Ako postoje specijalne prostorije namenjene za obrazovne aktivnosti u gazdinstvu, maksimalni kapacitet posetilaca mora biti definisan i, u slučaju da se pripremaju degustacija ili užina koji su deo obuke - moraju biti navedeni potrebni objekti i sredstva, kako bi se obezbedila usklađenost sa zdravstvenim i higijenskim zahtevima proizvoda koji se nudi Obrazovni preduslovi Da bi gazdinstvo postalo obrazovno, podnosilac prijave mora da ima sertifikat o pohađanju kursa za obuku rukovodioca obrazovnog gazdinstva. Ovaj sertifikat mora biti na ime rukovodioca gazdinstva, koji može da ispuni zahteve za obuku za samo jedno gazdinstvo. Osim toga rukovodilac mora da: primi broj dece srazmerno broju rukovodilaca prisutnih na gazdinstvu; obezbedi pratedi nastavni materijal za odeljenja, ovaj materijal pripremaju kvalifikovani organi, kao dodatak specifičnom materijalu obrazovnog gazdinstva; se složi, pre posete, sa nastavnicima o obrazovnim ciljevima koje treba postidi i o planu koje odeljenje treba da prati; pripremi kurs u zavisnosti od starosti učesnika i školskog programa; usvoji interaktivni pristup: učesnici sastanka su poljoprivrednici, nastavnici, učenici; pripremi povratne informacije (interakcije) između gazdinstava i odeljenja tako što de obezbediti za nastavnike Obrazac za procenu iskustva na gazdinstvima, i da vodi dnevnik odeljenja koji poseduju gazdinstva; se podrvgne nadzoru i kontroli od strane nadležnog organa Zdravstveni i higijenski aspekti Zdravlje i higijenski aspekti su od suštinskog značaja. Konkretno, kada je u pitanju higijena prehrambenih proizvoda, utvrđeno je da rukovodioci prehrambene industrije pripreme, sprovedu i održavaju jednu ili više stalnih procedura, na osnovu identifikacije opasnosti i kritičnih kontrolnih tačaka i njihovih kritičnih pragova, na osnovu efikasanih sistema nadzora, korekcija aktivnosti, kao odgovarajudih provera i snimaka. Popodnevna užina može biti trenutak da se promoviše vrednost proizvoda sa gazdinstva i tipični lokalni proizvodi, kao i da se pruže informacije o higijenskim propisima iz oblasti hrane i ishrane, zajedno sa brigom o posetiocima tokom obrazovnih kurseva. Ovaj momenat može se iskoristiti da se posetiocima ponudi užina koja obuhvata tipične lokalne proizvode, proizvode sa gazdinstva (npr. vode i povrde), posebno pripremljene proizvode na gazdinstvu za ovu priliku. 34

35 Užina mora biti samo od proizvoda koji se, po svojim specifičnim karakteristikama, mogu smatrati nisko rizičnim po zdravlje, kao što su na primer: Gibanica, Paorske savijače sa sirom, Valjuške, Uštipci sa sirom- turde Lenja pita sa višnjama, Pirohe, Herovke, Buhti; Hladne svinjske šnicle (iz sertifikovanih ili registrovanih proizvodnih pogona ili sa samog gazdinstva ukoliko obezbeđuje redovnu registraciju ili sertifikaciju); Sir, samo zreo (sveži sir je dozvoljen samo ukoliko je proizvoden na sertifikovanom ili registrovanom proizvodnom mestu ili na samom gazdinstvu, ukoliko obezbeđuje redovnu registraciju ili sertifikaciju); Sveže vode i povrde, kuvano ili sirovo; Vodni sokovi i ceđeno vode, kompoti, džem, med. Osoblje gazdinstva, zaduženo za pripremanje hrane, mora imati sertifikat o završenoj obuci i sanitarnu knjižicu. Za jednostavnu pripremu degustacije ili užina, osoblje gazdinstva može koristiti domadu kuhinju u kudi na imanju. Ova soba mora da ispuni zahteve koji su utvrđeni za seoske kude. Osnovni higijenski propisi (preduslovi) koji moraju biti ispunjeni su: Infrastruktura, neophodna oprema, uključujudi i održavanje; Neophodne sirovine; Ispravno rukovanje hranom; Upravljanje otpadom i pravilno upravljanje otpadom obrađenih proizvoda; Kontrolni protokoli; Higijenski protokoli (čišdenje i dezinfekcija); Kvalitet vode (metode snabdevanja vodom); Čuvanje hladnih lanaca. Što se tiče lične higijene: Higijena odede; Sistemi pranja ruku; Pravila ponašanja osoblja; Zdravlje osoblja. Sledljivost, dostava hrane i obaveza da se obaveste odgovarajude vlasti - iako se to ne pominje u preduslovima - mora se u svakom slučaju smatrati kao osnovni zahtev. Sistem vođenja evidencije o odstupanjima i usvojenim korektivnim merama mora biti osmišljen i sproveden Subjektivni preduslovi Da bi gazdinstvo postalo obrazovno, podnosilac zahteva mora da: bude poljoprivredni preduzetnik; ima poreski identifiakcioni broj (PIB) izdat i dodeljen za poljoprivrednu delatnost; mora da bude registrovan u registru gazdinstava 35

36 Oni koji su: u protekle tri godine osuđeni za krivično delo obuhvadeno krivičnim zakonom, ili za krivično delo koje se odnosi na higijenu i zdravlje ili prevaru u pripremi hrane u skladu sa posebnim zakonom; pod nadzorom ili su proglašeni uobičajenim prestupnikom ne mogu da obavljaju aktivnost obrazovnih gazdinstava, niti da budu na poziciji poljoprivrednog rukovodioca, osim ako nisu ovlašdeni. 36

37 11. Prijava na lokalni registar Rukovodioci koji ispunjavaju uslove postavljene u Karti kvaliteta su registrovani na listu ovlašdene institucije. Svaka institucija kreira svoju listu koja, za svako obrazovno gazdinstvo, mora da sadrži najmanje sledede podatke: Gazdinstvo ili ime ili vrsta poljoprivrednog gazdinstva i naziv obrazovnog gazdinstva; Administrativne kancelarije i opertivne kancelarije, gde se aktivnost obrazovnog gazdinstva odvija; Adresa, takođe adresa; Proizvodnja gazdinstva; Obuke i relativni obrazovni kursevi; Ime rukovodioca. Poljoprivredni preduzetnik koji želi da pokrene obrazovno gazdinstvo mora da podnese zahtev za upis u instituciji koja se bavi oblašdu u kojoj se nalaze kancelarije obrazovnog gazdinstva. Da bi se registrovao, poljoprivrednik mora da dostavi prijavni formular koristedi tabelu navedenu u Aneksu C1 i C2, tako da institucija može da nastavi sa registracijom. Osim identifikacionih podataka o gazdinstvu i vlasniku, prijavni formular takođe sadrži detaljan opis aktivnosti koje se sprovode na gazdinstvu i opis pomodnog poseda koji je posveden aktivnostima, kao i predlog obuke. 37

38 38

39 12. Identifikacioni logotip Obrazovna gazdinstva registrovana u lokalnom listu de morati da koristite identifikacioni logotip mreže. Identifikacioni logotip mora da bude odštampan na celokupnom informativnom i promotivnom materijalu koji se deli i na oznakama obrazovnih gazdinstava. Plakat sa logotipom obrazovnog gazdinstva de biti izložen na ulazu u gazdinstvo. Poster (veličine na primer 60 x 60 cm), morade da bude jasno vidljiv i smešten na glavnom prilazu sa puta do objekta. Kada se signal nalazi na putu, morade da ispunjava zahteve za realizaciju i implementaciju propisa o putevima. Prema tome, nije dozvoljeno: Koristiti logotip koji se razlikuje od opisanog; Koristiti logotip nepravilno ili kršiti ograničenja korišdenja; Da gazdinstva koja nisu registrovana na pokrajinsku listu obrazovnih gazdinstava koriste logotip. 39

40 40

41 13. Organizacioni aspekti Zadužene lokalne institucije de morati da: sakupljaju zahteve za akreditaciju svake godine od gazdinstava koja su zainteresovana za diversifikaciju svojih aktivnosti i da svoje gazdinstvo promene u "Obrazovno gazdinstvo". Nacrt Zahteva nalazi se u specijalnoj tabeli "Zahtev za priznavanje" (Aneks C1 i C2); dokažu da gazdinstvo ispunjava postavljene zahteve; beleže godišnje liste akreditovanih obrazovnih gazdinstava; vode računa o promotivnim aktivnostima i kontaktu sa školskim svetom i zainteresovanim grupama; obezbede gazdinstvima "Obrazac za procenu posete" koji de biti deljen nastavnicima prilikom posete (Aneks B); obezbede gazdinstvima "Obrazac za registraciju posete" (Aneks A); obezbede gazdinstvima "Opisni obrazac za Obrazovna gazdinstva" koji se popunjava na kraju školske godine (Aneks D); nadgledaju aktivnosti kroz procenu evaluacionih listova koje su popunili nastavnici, obavljaju telefonske intervjue sa nastavnicima (po uzorku), da vrše direktnu kontrolu na uzorku tokom posete odeljenjima; Sakupe zahteve za povlačenje gazdinstava ili da negiraju potvrdu o akreditaciji u slučaju ozbiljnih propusta prilikom ispunjavanja nekih zahteva koje su doživeli ili signalizirali korisnici, najmanje dva puta za redom, posle procene, na period o neobavljanju aktivnosti duži od dve godine. Akreditovana Obrazovna gazdinstva se obavezuju da: ispunjavaju kriterijume dogovorene potpisivanjem "Karte kvaliteta" imaju dobijene sertifikate za specifične osnovne kurseve i za dva slededa dopunska kursa šalju ovlašdenim institucijama zahteve za priznanje i akreditaciju (Aneksi C1 i C2) pripremaju smislene tečajeve, različite u odnosu na uzrast posetilaca koji dolaze na gazdinstvo; dogovaraju sa školom obrazovne ciljeve koje treba postidi; koriste Identifikacioni logotip Obrazovnih gazdinstava u svojoj komunikaciji; obezbede nastavnicima "Obrazac za procenu posete " (Aneks B); vode registar odeljenja koja su posetila gazdinstvo, kako bi ga predali nadležnim ustanovama na kraju godine (Aneks A); popunjavaju, na kraju godine, registracionu kartu odeljenja koja su posetila gazdinstvo (Aneks D); se podvrgnu nadzoru nadležnog organa. ŠKOLSKI SISTEM MORA DA: Uvede kurseve gazdinstava u školski program, ili u projekat odeljenja; Pripremi učenike za posete gazdinstvima koristedi nastavni materijal dostupan u ovlašdenim institucijama; dokumentuje iskustva i rezultate inicijative kroz "Obrazac za procenu posete " (Aneks B). 41

42 42

43 14. Kontrolne aktivnosti Nadležna institucija obavlja kontrole u obrazovnim gazdinstavima svake tri godine, sa ciljem da se uveri da su subjektivni, strukturni i obrazovni uslovi, koje je potrebno navesti u pokrajinskom registru, uvek ispunjeni. Tokom kontrole piše se zapisnik, u kojem se navodi šta je provereno. Ako tokom kontrole druga dokumenta postanu neophodna, osoba koja je zadužena za postupak se bavi tim. Posle kontrole, može biti utvrđen rok koji nije duži od 6 meseci, po kome podnosilac mora da izvrši neophodne promene. Posle tog vremena, ako podnosilac zahteva nije napravio izmene, aplikacija je ukinuta. Kada kontrola proveri da li su ispunjeni svi uslovi i odobri pružanje obuke, institucija nastavlja - u roku od šezdeset dana, da registruje obrazovno gazdinstvo u određene sekcije pokrajinskog registra. Pokrajina može da opozove upis - kad god se desi da obrazovna aktivnost ne može da se sprovedezbog neispunjavanja uslova, čak i privremeno, zbog nepredviđenih događaja. Suspenzija traje dok vlasnik gazdinstva ponovo ne ispuni uslove, najviše godinu dana, nakon čega institucija ispisuje gazdinstvo iz registra, nakon što je informiše. U slučaju da posed obrazovnog gazdinstva koje je ved registrovano - kupi drugi poljoprivredni preduzetnik koji podnosi zahtev za registraciju, može da se preda izjava o zameni, u kojoj se navodi da izmene nisu urađene na posedu, kako bi se dokazalo da su ispunjeni strukturni uslovi. Potrebno je da vlasnik gazdinstva obaveštava o svim promenama u obrazovnom gazdinstvu u roku od trideset dana, počev od dana kada je do promene došlo. 43

44 44

45 15. Bibliografija AA.VV. Cultura che nutre. Kit didattico per insegnanti MiPA - Regioni, Roma, 1999, pagg AA.VV. Cd-rom. Cultura che nutre. Kit didattico multimediale MiPA - Regioni, Roma, 2000 AA.VV. Il gioco della fattoria Centro di documentazione e Divulgazione per l'agricoltura Biologica, Spilimbergo PN), 1998 AA.VV. Il cielo in un'aula Provincia di Bologna - Regione Emilia-Romagna, 1998, pagg. 420 AA.VV. Conoscere, fare, gustare. I giovani e l'alimentazione: motivazioni e comportamenti Regione Emilia Romagna, 1997, pagg. 20 AA.VV. Fuori classe. Il turismo scolastico in Emilia-Romagna Regione Emilia-Romagna, 1999, pagg. 23 AA.VV. City farms in today's social and environmental developments - Le city farms nello sviluppo sociale ed ambientale attuale Foundation for Children's Farms, Maastricht (NL), 1996, pagg. 45 AA.VV. Agricoltura e natura: la fattoria delle sorprese COOP Italia, Casalecchio di Reno (BO), 1994, pagg. 31 e 16 AA.VV. Buono da mangiare buono da vivere Provincia di Parma - Regione Emilia-Romagna, 1999, pagg. 69 AA.VV. Crescere in città - Attività educative rivolte a bambini, ragazzi, adulti Città di Torino, 1998, pagg. 966 AA.VV. Chi va al mulino... si infarina Museo-laboratorio Aldini Valeriani-Corticella, Bologna, 1992, pagg. 59 AA.VV. Cereali e altre storie naturali. Taccuino per la salute di grandi e piccini Scuola materna S. Lorenzo da Brindisi, Padova, 1994, pagg. 72 AA.VV. Di che colore è la mela? Obiettivo: alimentazione Provincia di Ferrara - Azienda USL di Ferrara - Regione Emilia-Romagna, 1999, pagg. 80 AA.VV. Chi si nasconde in fattoria? Giunti Progetti Educativi - Regione Emilia-Romagna, Bologna, 2000, pagg. 31 AA.VV. A proposito di frutta. Curiosità & verità di un prodotto ferrarese Provincia di Ferrara, 2000, pagg. 80 Adams P. City farms and school farms - City farms e fattorie didattiche In: New Farmer & Grower, 53, 1997, pag. 30 Alpagotti G.; Cometti C. Acqua Aria Terra Fuoco: percorsi didattico-animativi sui 4 elementi naturali. Cd-rom La luna nel pozzo - ALVEO, 1998 ARPA Friuli VG; (a cura di) Cd-rom. CEEE Italia VII Conferenza per l'educazione ambientale in Europa ARPA Friuli - LaREA, Udine, 2000 Aula di Ecologia all'aperto; (a cura di) Mostra didattica 'A scuola all'aperto' GRTA, Cesena, 2001, pagg. 18 Baldaccini G.; Lacci A. Seguendo la corrente. Piccola guida all'ambiente fluviale Provincia di Lucca, pagg. 109 Bampton B.; Bampton J. Animali cerca e trova: Fattoria De Agostini Ragazzi, Milano, 1996, pagg. 21 Bampton B.; Bampton J. Animali cerca e trova: Campagna De Agostini Ragazzi, Milano, 1996, pagg. 21 Barilla; Legambiente; (a cura di) Antologia dei percorsi di educazione alimentare e ambientale Grafiche Canale, Torino, 1993, pagg. 129 Barilla; Legambiente; (a cura di) Percorsi di educazione alimentare e ambientale Giunti Industrie 45

46 Grafiche, Prato, 1994, pagg. 241 Barilla; Legambiente; (a cura di) Percorsi educativi - Alimentazione, Ambiente, Salute, Sport Editrice CPM, Trezzano sul Naviglio (MI), 1996, pagg. 223 Barzanò C.; Marconi L.; Albertini A.; Colli A. Alla scoperta del gusto Regione Lombardia, Milano, 1997, pagg. 128 Beccastrini S.; Buiatti M. Natura e Cultura: la nuova educazione ambientale In: Net - Economia Ecologica, 20, 2001, pag. 6-8 Belfiori D. L'orto biologico a scuola Regione Marche-WWF, Ancona, 1998, pagg. 83 Benelli M.; Masini A.; Piccinini P.; (a cura di) Come aiutare uccelli sperduti o feriti. Manuale per il salvataggio di uccelli caduti dal nido o infortunati WWF, Reggio Emilia, 1999, pagg. 21 Benvenuti G.; Arrighetti C.; (a cura di) Agricoltura Ambiente Alimentazione. Vademecum per educatori e consumatori - Proposte di unità didattiche Osservatorio Agroambientale, Cesena (Fo), 1997, pagg Bertotti U. Nella Cocci presenta: Frutta da tavola; WAW! Le vitamine; Ogni mese ha i suoi frutti APOFRUIT, Cesena, pagg Bettini S. 'L'Amico fiume': un percorso educativo per la conoscenza e la tutela del territorio In: Net - Economia Ecologica, 14, 2000, pag Boattini L.; Borghesi L.; Rauti A. M.; Crudeli F. Il bruco mangiatutto Comune di Meldola - Comune di Civitella - Azienda USL Forlì, 1996, pagg. 63 Boschetti M. Le fattorie didattiche fanno bene ai giovani In: L'Informatore Agrario, 20, 2001, pag Brighi A.; Nasolini T.; Venturelli C.; (a cura di) Educazione agroambientale - Alimentazione Salute Osservatorio Agroambientale - Provincia di Forlì-Cesena, Cesena (Fo), 1997, pagg. 80 Brugnara R. I buoni frutti COOP Italia, Casalecchio di Reno (BO), 1994, pagg. 32 Buoncristiani C. 2 Conferenza nazionale per l'educazione alimentare In: Agricoltura, 305, 2001, pag Canevaro A.; et al. La seconda vita delle cose. Percorsi di educazione ambientale Erickson, Trento, 1999, pagg Canevaro A.; Papetti R.; (a cura di) Videocassetta. La seconda vita delle cose. Percorsi di educazione ambientale Erickson, Trento, 2001 Caprara G.; Mosca A.; Palombi M. R. Paesaggio ambiente. Difendi il tuo territorio Ministero per i Beni e le Attività Culturali, Roma, 1999, pagg. 79 Cattaneo K.; Bianchi S.; Casale F. La rondine. Il maratoneta del cielo Pubblinova Edizioni Negri - Birdlife - Lipu, Gallarate (VA), 2000, pagg. 111 Cavagna S.; Cian S.; Tonina C. Le stagioni del parco Parco Nazionale delle Foreste Casentinesi, 1995, pagg. 144 Celli G. Agricoltura tra chimica e natura COOP, Casalecchio di Reno (BO), 1994, pagg. 66 Centro Educazione Ambientale di Nonantola; (a cura di) Itinerari ambientali In: Documento CEA, 1998, pag. 10 Cipriani G. Campagna per la salvaguardia delle rondini In: Vita in campagna, 5, 1998, pag. 67 Cocozza Talia M. A.; De Lucia B. Il banco in giardino In: ACER, 3, 1998, pag Colombo R. Una vita in società. Una qualità che dura nel tempo In: La casa sui campi, 1, 2000, pag

47 Comune di Bologna Laboratorio a cielo aperto Giunti Gruppo Editoriale, Firenze, 1995, pagg. 127 Coop. La luna nel pozzo; Coop. Alveo Cd-rom. Un piatto di buona terra. Laboratori, giochi e ricerche per conoscere e sperimentare l'agricoltura e il consumo sostenibili Regione Emilia-Romagna, Bologna, 1999 Danieli N.; Guerra L.; Nora E.; Rabecchi M.; (a cura di) La rete permanente dei Centri di Educazione Ambientale della Provincia di Modena Provincia di Modena, 1997, pagg. 73 Dean G. Fattorie didattiche: insegnare cos'è l'agricoltura In: Notiziario ERSA, 6, 2000, pag Dillen D. Apprendre la ferme aux enfants - Insegnare la fattoria ai bambini In: Nature & Progrès, 1, 1996, pag European Federation of City Farms; (a cura di) Education nutritionelle dans les fermes d'animation / Educazione alimentare nelle city farm Imprimerie Naegels, Bruxelles, 1999, pagg. 390 Faggioli F.; Petrini M.; Ravaglioli L.; (a cura di) Dal baco alla seta nella valle del Bidente Ferrari V.; Ghezzi D. Le siepi in campagna Edagricole, Bologna, 1999, pagg. 210 Fortuzzi M.G. Gioca e impara: il mulino Bologna, pagg. 20 Comune di Bologna - Museo-laboratorio Aldini Valeriani, Fratoddi M.; (a cura di) Il manuale dell'albero Editori Del Grifo, Montepulciano, 1993, pagg. 62 Garavini D. Il gusto si impara, anche a scuola In: Cucina & Salute, 10, 1998, pag Gibbons B.; Gibbons L. Il giardino abitato. Come attirare nel vostro giardino farfalle, uccelli, piccoli mammiferi Zanichelli, Bologna, 1992, pagg. 149 Giulioni L.; Magliola P. L'esplorambiente. Guida alla rete dei Centri di Educazione Ambientale delle Marche Regione Marche, Ancona, 1997, pagg. 80 Grassi M. Comunicazione ed educazione alimentare In: Agricoltura, 303, 2000, pag Imperatrice M.; Mucciaccio G. Educazione ambientale in Emilia-Romagna. Guida alle risorse informative sul territorio Regione Emilia-Romagna, Bologna, 1999, pagg. 128 Innocentini I. Conosci la fattoria Comune di Roma - L'Isola di Peter Pan, 2000, pagg. 31 Laboratorio di Educazione Ambientale Quale futuro per l'educazione ambientale Regione Autonoma Friuli-Venezia Giulia, 1997, pagg. 5 Lambertini M. Guida all'uso di mangiatoie e nidi artificiali Lipu, Parma, 1994, pagg. 31 Legambiente; (a cura di) Sistema nazionale per l'educazione ambientale Dossier In: Formazione ambiente, 24, 2000, pag Ligabue P. Il lungo filo. Uomini, terra, acqua Comune di Nonantola, Assessorato alla Pubblica Istruzione, pagg. 48 Luciani T.; (a cura di) Oggetti & soggetti a casa della Pimpa. Piccola antologia su consumi e infanzia COOP Italia, Casalecchio di Reno (BO), 1998, pagg. 70 Majorano C. La città dei bambini In: ACER, 1, 1999, pag Mantovani E.; (a cura di) Guida al Centro di Educazione Ambientale Amministrazione Provinciale, Ferrara, 1991, pagg. 32 Marcolin C. Impariamo in fattoria. Ad uso e consumo dei ragazzi delle scuole elementari Osservatorio Agroambientale, Cesena (FC), 2001, pagg. 32 Marcolin C.; Zanetti M. Progetto siepe COOP - Il Pendolino, Noventa di Piave (VE), 1994, pagg

48 Marcolin C.; Zanetti M. I corsi d'acqua della pianura Ediciclo Editore, Portogruaro (VE), 2000, pagg. 64 Marcolin C.; Zanetti M. Piccoli animali di campagna. Allevamento, osservazione, esperienze didattiche Ediciclo Editore, Portogruaro, 1998, pagg. 79 Marcolin C.; Zanetti M. Osserva ogni cosa mentre cammini. Guida alle esperienze didattiche nel territorio Nuova Dimensione - Ediciclo, Portogruaro (VE), 1992, pagg. 391 Marcolin C.; Zanetti M. Il Pendolino - Centro didattico naturalistico ( quaderno) COOP - Il Pendolino, Noventa di Piave (VE), 1994, pagg Marcolin C.; Zanetti M. Il bosco e la siepe. Quaderno di educazione ambientale Ediciclo Editore, Portogruaro (VE), 2000, pagg. 64 Marcolin C.; Zanetti M. Il folletto del fiume Centro didattico turistico il Pendolino, Noventa di Piave (VE), 1996, pagg. 22 Marcolin C.; Zanetti M. Osserva ogni cosa mentre cammini. Quaderno operativo di educazione scientifica e ambientale Nuova Dimensione - Ediciclo, Portogruaro (VE), 1995, pagg. 64 Mari R.; Nasolini T.; Romagnoli P. Fattorie didattiche In: Agricoltura, 1, 2000, pag Mari R. Orientamento ai consumi ed educazione alimentare In: Agricoltura, 6, 1997, pag Masi M. G.; Nerbano M.; Rebecchi G. Conoscere il bosco Regione Emilia-Romagna - Provincia di Bologna - Provincia di Modena, 1998, pagg. 139 Massussi V. Il museo del fiore In: La casa sui campi, 10, 1999, pag Mezzalira G. La siepe WWF, Milano, 1988, pagg. 32 Migliorini P.; Blandini G. Biolandia - Percorsi di agricoltura biologica Regione Toscana, Firenze, 1998, pagg. 36 Ministero dell'ambiente; (a cura di) Biodiversità e protezione della natura Ministero dell'ambiente, Servizio Valutazione Impatto Ambientale, Roma, pagg. 31 Morini I.; Chiadini A. Fiabe da gustare - Educazione alimentare e fiaba tradizionale Coop. Romagna- Marche - AUSL Rimini, 1994, pagg. 16 Nasolini T.; (a cura di) La mappa delle fattorie didattiche italiane. 276 aziende per l'educazione ambientale e alimentare Osservatorio Agroambientale, Cesena, 2000, pagg. 176 Nasolini T.; Mari R.; Bellei G.; Fornaciari D.; Tagliaferri E. Scoprire l'agricoltura tornando in fattoria In: Agricoltura, 4, 2001, pag Osservatorio Agroambientale; (a cura di) L'Appennino è alla scoperta di fattorie, borghi, tradizioni rurali Osservatorio Agroambientale, Cesena (FC), 2000, pagg. 32 Osservatorio Agroambientale; (a cura di) Alla scoperta di fattorie, borghi, tradizioni rurali. Schede didattiche per le scuole dell'obbligo Osservatorio Agroambientale, Cesena (FC), 2000, pagg. 32 Osservatorio Agroambientale; (a cura di) Frutta e verdura: più salute con gusto. Vademecum per educatori Osservatorio Agroambientale, Cesena (FC), 2001, pagg. 42 Osservatorio Agroambientale; (a cura di) Il viaggio dei rifiuti. Idee, giochi e attività pratiche sul tema 'rifiuti' Osservatorio Agroambientale - COOP Adriatica, Cesena (FC), 2000, pagg. 30 Osservatorio Agroambientale; (a cura di) Mese per mese frutta e verdura in Provincia di Forlì Provincia di Forlì - Cesena, 1991, pagg. 26 Osservatorio Agroambientale; (a cura di) Siepi e vita selvatica in campagna In: Poster Provincia di Forlì-Cesena, 1995 Osservatorio Agroambientale; (a cura di) Agricoltura Ambiente Alimentazione Osservatorio 48

49 Agroambientale - Provincia di Forlì-Cesena, 1998 Pellini U. Un albero, un nome CREA - Liceo Scientifico A. Moro, Reggio Emilia, 1990, pagg. 17 Pellini U.; (a cura di) Gli alberi del cortile della scuola Scuola elementare G. Leopardi, Reggio Emilia, 1994, pagg. 39 Pellini U.; et al. Le erbe che incontriamo tutti i giorni. Un tesoro di prato (documentazione di un'esperienza didattica) Comune di Reggio Emilia - CREA, Reggio Emilia, 1997, pagg. 52 Pera T.; (a cura di) Codici, linguaggi e comportamenti nella educazione ambientale Provincia di Novara, 1997, pagg. 152 Perniceni D.; (a cura di) Il bambino e l'animale: crescita, comportamento e maturazione del bambino con l'animale da compagnia In: Vita in campagna, supplemento, 6, 2000, pag Pezzoni P.; et al. L'uomo e l'appennino. Il Territorio, il paesaggio e l'uomo Provincia di Forlì-Cesena Coop. Atlantide, Forlì, 1997, pagg. 44 Ponzio C.; (a cura di) Dalla terra alla scuola... e dal banco all'orto. L'attività didattica della Regione Marche In: Mediterraneo, 7, 1998, pag Regione Emilia-Romagna Provincie Guide Fattorie Didattiche delle Provincie dell'emilia-romagna Provincie dell'emilia-romagna, 2001 Regione Emilia-Romagna Progetto regionale 'Fattorie Aperte e Fattorie didattiche' In: Delibera di Giunta del 06/02/2001, 137, 2001, pag Regione Lombardia; Ente Regionale Sviluppo Agricolo della Lombardia Agridea - Alla scoperta dell'ambiente agricolo ERSAL, Milano, 1997, pagg. 76 Regione Trentino Alto Adige Il calendario della frutta trentina In: Depliant Comune di Rovereto, 1993, pag. 2 Sartori M.; Coleti A. Ecologicamente In: Opuscolo Walt Disney - Ministero dell'ambiente, 1998, pag. 50 Scagliarini C. Buon campo non mente. Proposta didattica sulla agricoltura ecocompatibile per le classi IV e V elementare COOP, Casalecchio di Reno (BO), 1994, pagg. 14 Scagliarini C. Buon campo non mente. Proposta didattica sulla agricoltura compatibile per la scuola media COOP, Casalecchio di Reno (BO), 1994, pagg. 14 Scuola materna S. Lorenzo di Padova; (a cura di) Progetto didattico 'Biancaneve ammalata e i 7 cereali' Comune di Padova, 1996, pagg. 61 Serra A.; Corazza S.; Lamego C.; Palazzini M. Contatto naturale. Educazione ambientale nei Parchi e nelle Riserve naturali dell'emilia-romagna Regione Emilia-Romagna, Bologna, 1998, pagg. 150 Stegani A.; Bellettato L. Piccola guida per la realizzazione di un progetto di educazione agroalimentare nella scuola In: Vita in campagna, 4, 1996, pag. 1-4 Tamburini P.; (a cura di) Agenda della formazione per l'educazione ambientale Regione Emilia Romagna, Bologna, 2000, pagg. 207 Todaro A.; Tornadore N.; Viaro P.; (a cura di) L'albero Centro Interdip.le Musei Scientifici, Univ. di Padova, 1999, pagg. 60 Venturelli C. Biologicamente bio-coltivando Osservatorio Agroambientale, Cesena (FO), 1992 Vincenzi G. Bambini, scuola e agricoltura: un programma educativo europeo In: Vita in campagna, 10, 1999, pag Vincenzi G. I bambini conoscono poco il mondo agricolo e non vogliono fare l'agricoltore In: Vita in campagna, 5, 2000, pag. 11 Vincenzi G. L'agricoltura punta sui bambini In: L'Informatore Agrario, 23, 2000, pag

50 Vincenzi G. Bambini, scuola e agricoltura: aumenta il numero degli agricoltori che ospitano i bambini in azienda In: Vita in campagna, 3, 2000, pag Vincenzi G. Bambini, scuola e agricoltura: dalla terra alla scuola - dal banco all'orto In: Vita in campagna, 5, 1999, pag Vincenzi G. La campagna è per i bambini un mondo tutto da scoprire. Aiutiamoli! campagna, 5, 1998, pag In: Vita in Vincenzi G. Bambini, scuola, agricoltura. Una guida per le scuole che intendono visitare un'azienda agricola In: Vita in campagna, 9, 2000, pag. I-VIII Whitehead F.H.; Rizzoli N. Ecologia pratica per l'educazione ambientale Edagricole, Bologna, 1989, pagg. 194 WWF; (a cura di) Le schede del Martin Professore WWF, Reggio-Emilia, 1998, pagg. 52 Zavalloni D.; Castellucci G. Impariamo a conoscere il fiume e la sua bioregione Macro Edizioni, Cesena (FC), 1999, pagg. 95 Zavalloni D.; Zavalloni G. Educare all'ambiente a casa, a scuola e nel territorio Macro Edizioni, Cesena (FO), 1998, pagg. 108 Zavalloni G. La scuola ecologica. Esperienze e proposte per educare all'ambiente Macro Edizioni, Cesena (FO), 1996, pagg. 141 Zavalloni G.; Zavalloni D. A scuola di ecologia nelle fattorie didattiche biologiche Distilleria- Ecoeditoria, Forlì, 2001, pagg

51 16. Webliografija Fattorie didattiche Alimos European Federation of the City Farm - Commissione Europea - Fattorie Didattiche Le Chemin des Fermes Bergerie Nationale - France Federation Belge Francophone des Fermes d'animation - Belgium Bund der Jugendfarmen und Aktivspietlsplatze - Germany Federation of City Farms and Community Gardens - United Kingdom Club 4H - Sweden Club 4H - Norway Stichting Kinderboerdijen Nederland - The Netherlands Centro Studi Europa Inform AREFLH - Assemblea delle Regioni Europee Frutticole, Orticole e Floricole C.E.J.A. - Consiglio Europeo dei Giovani Agricoltori Fattorie Sociali Farmers Market - Mercati del Contadino AICARE - Agenzia Italiana per la Campagna e l'agricoltura Responsabile ed Etica Commissione Europea Portale dell Unione Europea Programma Comunitario School Fruit Scheme - ec.europa.eu/agricolture/markets/fruite/sps/index_en.htm FAO Food and Agriculture Organization - Research Institute of Organic Agriculture - FiBL - International Federation of Organic Agriculture Movements - IFOAM - BNF - British Nutrition Foundation - FSA - Food Standards Agency 51

52 52

53 Lista aneksa Aneks A Aneks B Aneks C1 Aneks C2 Aneks D Obrazac za registraciju posete Obrazac za procenu posete Zahtev za priznanje Opisni obrazac za Obrazovna gazdinstva Anketa posetilaca (odeljenja, grupe) 53

54 54

55 Obrazac za registraciju posete ANEKS A Obrazovno gazdinstvo Rukovodilac Adresa Mesto Broj posete Datum Nastavnik/ predstavnik grupe Škola/Grupa Redni broj učesnika Adresa, Opština/grad, telefon Završen kurs str.1 od 1 55

56 56

57 Obrazac za procenu posete ANEKS B Namenjen nastavnicima i edukatorima Nastavnik/edukator Škola Adresa Opština/Grad Odeljenje(a) Broj učenika Datum posete Posedeno Obrazovno gazdinstvo: Završen obrazovni kurs: Ovaj formular ima za cilj procenu i poboljšanje standarda kvaliteta aktivnosti u Obrazovnom gazdinstvu. Nakon što ste ocenili uticaj posete na školarce, želimo da zamolimo nastavnika / edukatora da popuni formular i pošalje ga:.... malo mnogo Da li je obrazovni kurs organizovan zajedno sa vlasnikom gazdinstva? Komentar Da li je poseta bila u skladu sa dogovorenim obrazovnim ciljevima? Da li su aktivnosti koje su sprovedene tokom posete dale neku ideju koja se može razviti u školi? Da li su učenici razumeli predložene teme? Da li su učenici pokazali bilo kakvo interesovanje za predložene aktivnosti? Na kom nivou? Da li su učenici pokazali brigu prema ljudima / životinjama / opremi itd. tokom posete? Kakvi su bili standardi prijema (prostor, oprema itd.)? Da li je vlasnik gazdinstva pokazao dostupnost i veštine komunikacije? Kakvi su bezbednosni standardi gazdinstva, ocenjeni u pogledu opreme, prostora, zdravstvene zaštite? Molim Vas dajte opštu procenu iskustva str.1 od 2 57

58 Za koji trenutak posete se ispostavilo da je najzanimljiviji? Mislite li da dete ponovo posetiti obrazovna gazdinstva sa grupama / učenicima? da ne Da li imate predlog o aktivnostima u obrazovnom gazdinstvu? Da li ste primetili bilo koju kritičnu situaciju? str.2 od 2 58

59 ANEKS C1 Zahtev za priznanje Formular Zahteva za priznanje Agenciji.... Predmet: Obrazovna Gazdinstva - Zahtev za priznanje Ja, dole potpisani rođen u (mesto rođenja) (datum rođenja) živim u adresa vlasnik / ovlašdeni zastupnik poljoprivredne delatnosti (molimo Vas navedite poslovno ime): sedište adresa poštanski broj grad telefon Mobilni faks web sajt PIB Matični broj priznavanje Obrazovnog gazdinstva. tražim Ja, dole potpisani, izjavljujem da zadovoljavam, zahteve postavljene u "Politici kvaliteta", naročito, Ja, dole potpisani, izjavljujem da gazdinstvo usvaja poljoprivrede metode za: organske (Uredba ) integrisane lokalne proizvode (Uredba i zakon ) Dalje, gazdinstvo: se obavezuje da obezbedi odgovarajudu polisu osiguranja pre početka obrazovnih aktivnosti; ima higijenske usluge pristupačne / nepristupačne za osobe sa invaliditetom; je opremljeno sigurnosnim sistemima, u skladu sa aktuelnim propisima; koristi (navesti broj) kolega za saradnju tokom obrazovnih aktivnosti; Što se tiče obrazovnih zahteva, Ja, dole potpisani, izjavljujem: da sam pohađao osnovni kvalifikacioni kurs sa ukupnim brojem od sati, u prilogu se nalazi sertifikat o učešdu; str.1 od 2 59

60 da se obavezujem da du pohađati sledede dopunske kurseve (kursevi de se održavati na svake dve godine; trajanje najmanje 24 sata) U prilogu: 1. dokument sa opisom preduzeda; 2. primerak "Politike kvaliteta", potpisan da je prihvaden; 3. kopija lične isprave. Srdačan pozdrav, Datum / potpis str.2 od 2 60

61 ANEKS C2 OPISNI OBRAZAC ZA OBRAZOVNA GAZDINSTVA Poslovni naziv poljoprivrednog gazdinstva OBRAZOVANJE POLJOPRIVREDNIKA Osoba zadužena za obrazovne aktivnosti Osnovni kvalifikacioni kurs godine Dopunski kurs godine TIP POLJOPRIVREDNOG GAZDINSTVA Gazdinstvo se nalazi: U ravnici na brdu na planini U blizini grada U neposrednoj blizini reke / jezera Unutar parkova / divljih rezervata Ukupna površina gazdinstva (hektara) Korisna poljoprivredna površina Šume Ostalo Šta se gaji na gazdinstvu? žitarice stočna hrana lekovito bilje vode vinograd masline cvede ostalo Da li se gaje životinje? Da Ne (U slučaju da ste odgovorili sa "da") Koje životinje gajite? stoka ovce koze konji svinje pčele/košnice dvorišne životinje Prerada proizvoda Ne Da (U slučaju da ste odgovorili sa "da") Koji proizvod/-i? Poljoprivredna proizvodnja vodi se kao: organska prolazi proces konverzije biodinamička od kada kontrolni organ integrisani od kada uobičajen Da li je gazdinstvo namenjeno za izdavanje? Da Ne Tip gazdinstva za izdavanje: ugostiteljstvo smeštaj slobodno vreme Prodaja proizvoda Zadruga Maloprodaja Kombinovano Ostalo str.1 od 3 61

62 OBRAZOVNE AKTIVNOSTI Broj rukovodilaca spoljni saradnici Mogudnost dnevnog prijema: Broj školaraca / odeljenja Tipovi gostiju koji se primaju: škole porodice stariji ljudi interesne grupe Spremnost da se u gazdinstvo uključe obrazovne učionice Predloženi obrazovni kursevi: spisak predloženih obrazovnih kurseva. Da Ne npr.: "Hleb" ili "usev" ili "od useva do hleba", itd Molimo Vas da navedete da li je mogude ponuditi kurseve cele godine ili u samo određeno vreme godine Naziv kursa Period Od do Detaljan opis svakog kursa Naziv kursa Kome je namenjen Ciljevi Metode Sredstva Sadržaji Evaluacija Referentni rukovodioci Vreme Pladanje Napomene str.2 od 3 62

63 USLUGE KOJE SE PRUŽAJU DECI ŠKOLSKOG UZRASTA: Period prijema: tokom cele godine od do Ugostiteljstvo: Da Ne kakvo Nodenje: Da Ne broj mesta za spavanje Higijenske usluge koje su dostupne gostima: Da Ne Usluge za osobe sa invaliditetom: Da Ne Vreme posete: 1/2 dana ceo dan više od jednog dana nedelju dana školski kamp Može se stidi autobusom Da Ne Dostupan javni prevoz Da Ne Prijemni objekti: garaža natkrivene prostorije Opremljene učionice prostor za pauze i slobodne igre Sredstva za obrazovne aktivnosti: grafoskop projektor TV računar Da li na gazdinstvu postoji sopstveni obrazovni materijal? Ne Da (U slučaju da je Vaš odgovor "da") Kakav obrazovni materijal posedujete? BEZBEDNOST Osiguranje: molimo Vas da navedete maksimalno pokride Medicinska oprema sa sredstvima u dobrim uslovima Da NE Aparat za gašenje požara u prijemnim prostorijama Da Ne Zaštiden prostor za pauze / igru Da Ne Poštovanje zdravstvenog i bezbednosnog zakonodavstva o radionicama za rukovanje hranom Da Ne Izrada "Dokumenta bezbednosna politika" 18 meseci nakon sticanja priznanje Da Ne Datum / potpis str.3 od 3 63

64 64

65 ANEKS D Anketa posetilaca (odeljenja i grupe) (uređuje obrazovno gazdinstvo) Obrazovno gazdinstvo Rukovodilac Adresa Mesto Broj primljenih odeljenja Broj zabavišnih grupa Broj odeljenja Osnovna škola Broj odeljenja Srednjih škola Broj odraslih grupa. Broj grupa osoba sa invaliditetom. Rukovodioci zaposleni na obrazovnim aktivnostima Mogudnost dnevnog prijema: Broj školaraca / odeljenja Raspodela poseta u toku godine (izražena u %): % Oktobar-novembar % Februar-mart % Maj Dužina posete: % ½ dan % Ceo dan % Više od jednog dana (navedite koliko ) Postignute aktivnosti: Obilazak gazdinstva radionice ostalo Ponuda obroka: Da ne (U slučaju da ste odgovorili "da") % str.1 od 2 65

66 Da li se ispostavilo da je nova aktivnost usklađena sa gazdinstvom? da ne Da li je dobit srazmerna preuzetim obavezama? da ne Delovi aktivnosti koje treba poboljšati na poslovnom nivou str.2 od 2 66

67 67

68 68