Inventar Genatsch. Inventare Jenatsch. enatsch erfinden

Documenti analoghi
DIMO-DESIGN.it. Diego Moroder classe 5 GRAFICO /2009 Istituto Tecnico per Periti in Arti Grafiche Sacro Cuore TN

CLASSE III INDIRIZZO RIM DESCRIZIONE Unità di Apprendimento

A tavola! Landet man auf ein Feld mit der Beschriftung Facciamo il bis! (etwa: Nehmen wir noch einmal etwas davon! ), darf man erneut würfeln.

ANNO ACCADEMICO 2016 / 2017 TEST DI AMMISSIONE CORSO DI LAUREA IN INGEGNERIA INDUSTRIALE MECCANICA 27 Luglio 2016

Sistema di comando interruttore via radio Funkschaltsystem

SEDUTA DEL CONSIGLIO REGIONALE N. 16 DEL 16 LUGLIO 1999 SITZUNG DES REGIONALRATES Nr. 16 VOM 16. JULI 1999

Reisen ist schőn, Lernen ist wunderschőn, Neues kennenzulernen ist unentbehrlich.

SCHLAFGUT- AKTIONSWOCHEN! AZIONE SOGNI D ORO! EDITION/ EDIZIONE NR. 11 SA/SA SA/SA

La nuova ARTE del riscaldamento. Die neue ART zu heizen. Ihr Meisterbetrieb Fumista

L Italia, paese d immigrazione Unterrichtsmaterialien zum Film Quando sei nato non puoi più nasconderti von Marco Tullio Giordana VORANSICHT

Lösungen Hören Italienisch HT 2011/12, 10. Mai 2012

Autonome Provinz Bozen - Südtirol. Provincia Autonoma di Bolzano - Alto Adige. Utilizzo dei siti radioripetitori della Provincia -

Italienisch. Hören. 13. Mai 2016 BHS. Standardisierte kompetenzorientierte schriftliche Reife- und Diplomprüfung. Name: Jahrgang:

Einstufungstest Italienisch A1 bis C1

Name: Klasse: Standardisierte kompetenzorientierte schriftliche Reifeprüfung AHS. 17. Jänner Italienisch. Hören

Milano! di Lucio Dalla. Per capire il testo. città dell economia città della cultura città dello sport città di immigrazione città internazionale

Name: Klasse: Standardisierte kompetenzorientierte schriftliche Reifeprüfung AHS. 13. Mai Italienisch. Hören. öffentliches Dokument

Doppelmayr a Sochi porta le auto in funivia Un nuovo grande ordine per le Olimpiadi di Sochi 2014

Pubblicità con Hotelcard una storia di successo. Tariffe 2017

Introduzione. Obiettivi. Budget

4 1/2- und 2-Zimmer-Wohnung mit Seeblick

Istituto Nazionale di Previdenza per i Dipendenti dell Amministrazione Pubblica. Sede Provinciale/Territoriale di

Leseverstehen: La festa della Befana

CONTRA. 5 ½-Zimmer-Neubau-Einfamilienhäuser. mit Schwimmbad und herrlichem Seeblick... case unifamiliare nuovi di 5 ½ locali

Favre Federica 26/09/2011

saputo che hai fatto un viaggio

PLANUNG EINER UNTERRICHTSEINHEIT Diese Unterrichtseinheit geht von einem Lesetext zu dem Thema Wwoofing aus.

Hilfsfonds. für Kinder krebskranker Eltern. Südtiroler Krebshilfe

Italienisch. Hören. 12. Mai 2015 HAK. Standardisierte kompetenzorientierte schriftliche Reife- und Diplomprüfung. Name: Klasse/Jahrgang:

Test di scrittura. Test di scrittura

Das alles bieten dir esercizi_audio

Einfamilienhaus zu umbauen mit Innenhof / Casa unifamiliare da rist...

3. Confrontando Comte e Marx quale individui come differenza fondamentale?

Lezione 11 Livello principiante

Corso di ripetizione e corsi di complemento delle truppe ticinesi nel 1955

ANEI A S S O C A Z I O N E N A Z I O N A L E E X I N T E R N A T I N E I L A G E R N A Z I S T I V O L O N T A R I D E L L A L I B E R T A '

Il servizio SUMMERBUS SELVA è SOSPESO per tutto il giorno.

Vorwurf: 17-Jährige vergewaltigt - Mann verurteilt

Fraseologia e fraseografia bilingue

HÖREN ASCOLTO. Struttura e modalità di svolgimento della prova

Der Südtiroler Arbeitsmarkt... in Kürze Il mercato del lavoro in provincia di Bolzano... in breve

COLLE TRAREGO. DATI del giro: Ascesa totale tempo distanza Difficolta

LOCARNO - SOLDUNO. 5 Appartamenti da 4.5 locali + 1 attico maisonette da 4.5 locali Zimmerwohnungen +1 Attika-Maisonette mit 4.

Elenco moduli Argomenti Strumenti Periodo / ore

Dipartimento di lingue. PROGRAMMA ESAMI INTEGRATIVI/IDONEITA' DI TEDESCO Classe I

modernes 4 1/2-Zimmer-EFH mit Bauland

Polysemie (f.) polisemia. »gr. polýsemos che ha molti significati

VARZO / IT. Zwei Villen mit grossem Park Due ville con grande parco

Sintassi. Lingua e Traduzione Tedesca I a.a. 2016/2017

Informationen zur Müllentsorgung informazioni per lo smaltimento dei rifiuti

SEAB SERVIZI ENERGIA AMBIENTE BOLZANO VIA LANCIA 4/A BOLZANO (BZ)

FRUGAROLO. mit m2 Land Villa di 6 ½ locali con m2 terreno

Übungsaufgaben zur Vorbereitung auf die Kombinierte Abiturprüfung im achtjährigen Gymnasium

SOFTLINE 82. Benvenuti. Anwendungstechnik, Dirk Lehmann

L epoca classico- roman/ca tedesca nel tardo- Illuminismo europeo

Immigrazione Documenti

MIGLIEGLIA. Restaurant, 4 ½-Zi. und Bungalow Ristorante, casa di 4 ½ loc. e bungalow 050'000. ' Fr. 1 05

Il sottoscritto... cod. fiscale... residente a... Via... Tel... dell Associazione... cod. fiscale o partita IVA... con sede in... Via... Tel... Fax...

Etikettierung. Coprire gli internazionalismi e le parole facilmente comprensibili. Riportarli su alcuni

BELLISSIMO ED ELEGANTE APPARTAMENTO DUPLEX IN CASA BIFAMILIARE RIF. 741 T PREZZO SU RICHIESTA

If an ISO FDX-B transponder is present the display indicates: Tag not found ready. Country: CHE Code:

Locarno. 2.5 Zimmer-Gartenwohnung Appartamento con giardino di 2.5 locali

Documentazione. Appartamento da 2 ½ camere. Oggetto: Appartamento da 2 ½ camera (Superficie complessiva 44 m2) Indirizzo: Via Murin 6

Steuerkodexe mit Angabe des Bezugsmonates und Bezugsjahres

1. Informazioni generali:

Immigrazione Studiare

Der XL Test: Was können Sie schon?

Scansione ad Alta Precisione

Provincia Autonoma di Bolzano - Alto Adige. Autonome Provinz Bozen - Südtirol

Preposizioni. a.a. 2016/17

Le aspirazioni professionali dei maturandi altoatesini

ZP WS 2007/08 Magister HF-NF

ENO ECA 1/15. Gute Weine Beste Preise Vini buoni a prezzi ottimi. Januar Gennaio

COMPETENZE (Livello A1 QCER)

RESIDENZA PARADISO AL SOLE

Neujahrstreff der Handelskammer Gemeinsam ins neue Jahr

INHALT DIESE ARTEN VON TESTS GIBT ES

Lösungen Lesen Italienisch (6j/B2) HT 2011/12, 10. Mai 2012

La costruzione di un nuovo ponte in legno 18 t

Numero cliente 4358/2081 Numero offerta: 2017/3829 Locarno, Offerta immobiliare

S.BERNARDINO. Zimmer-Neubau. 3 ½-Zimmer. Neubau-Wohnung Appartamento di 3 ½ locali 0' Fr. 520'000.

Die Flocken tanzen lassen Individuelle Winterevents mit Charakter Un inverno coi fiocchi Eventi invernali ad hoc, con stile

FAIDO. Mehrfamilienhaus mit Garten Casa plurifamiliare con giardino

Poesie. Band (Jahr): 75 (2006) Heft 1. PDF erstellt am: Persistenter Link:

lezione uno Vervollständige die Sätze.

Liceo Linguistico Sperimentale Bambin Gesù San Severino Marche PROGRAMMA SVOLTO

Antiche vignette militari ticinesi

B come BESTIALITÀ. Micaela Latini. MORIRE COME MOSCHE Robert Musil e la Prima Guerra mondiale

a b s t r a c t 32 Meine heimat SchluSSbericht verfasserin: Annalisa Zorzi in Zusammenarbeit mit dem Web-Master der Schule, Leonardo Gaggiano

GRAMATICA 10 MAGGIO 2007 gli aggettivi e i pronomi possessivi. preposizioni di luogo.

Ristrutturazione in Città Vecchia, Locarno

TRAFFIUME-SPOCCIA-TRAFFIUME

Programma Didattico Annuale

Traduzione lingua tedesca a.a. 2016/2017. Francesca Boarini

Hotel Terme. BelSoggiorno. T h e r e l a x i n g t i m e T e A b a n o. r m e

Che cosa hai fatto ieri?

Hotel Terme. BelSoggiorno. T h e r e l a x i n g t i m e. T e r m e. A b a n o

Residenze Oneworks. Vivere lungo il lago - Wohnen am Seeufer des Lago Maggiore.

PIANO DI LAVORO a.s. 2017/2018

Sala Conferenze Koinè, Via Lancia 8/A, Bolzano. 09 aprile :30-1 8:30. Relatore: Andrea Bonino

Transcript:

J enatsch erfinden Conrad Ferdinand Meyer stellt «Jürg Jenatsch» 1876 ins Zentrum seines gleichnamigen Romans. Er schafft ihm damit ein wirkmächtiges Denkmal: Als Kunstfigur wird Jenatsch berühmter, als er es als historische Persönlichkeit je war. Schriftsteller, Theatermacher und Filmregisseure lassen sich vom Mythos Jenatsch faszinieren. Inventar Genatsch Conrad Ferdinand Meyer metta il «Jürg Jenatsch» 1876 en il center da ses roman dal medem num. Cun questa ovra stgaffescha el in monument potent. Sco figura artistica daventa Genatsch pli enconuschent che quai ch'el è stà insacura sco persunalitad istorica. Scripturs, realisaturs da teater e da film sa laschan fascinar dal mitus da Genatsch. Inventare Jenatsch Nel 1876, Conrad Ferdinand Meyer rese «Jürg Jenatsch» protagonista del suo romanzo omonimo, erigendogli in tal modo un monumento di grande effetto: quale personaggio del romanzo, Jenatsch diventò più famoso di quanto fosse stato quale personaggio storico. Il mito di Jenatsch affascina scrittori, registi teatrali e cinematografici. poets CALLING

C ercare Jenatsch «Le piacerebbe disseppellire le spoglie di un personaggio famoso? Ad esempio quelle di Jenatsch.» Nel 1956, Hercli Bertogg, direttore del Museo retico, pose questa domanda all'antropologo zurighese Erik Hug durante un'escursione. Tre anni dopo, Hug scoprì uno scheletro di uomo nella cattedrale di Coira: ma si trattava davvero di quello di Jörg Jenatsch? J enatsch suchen «Hätten sie nicht Lust, einmal eine berühmte Persönlichkeit auszugraben? Den Jenatsch zum Beispiel.» Diese Frage stellt Hercli Bertogg, der Direktor des Rätischen Museums, dem Zürcher Anthropologen Erik Hug 1956 während einer Wanderung. Drei Jahre später stösst Hug in der Kathedrale Chur auf ein männliches Skelett doch ist es Jörg Jenatsch? T schertgar Genatsch «N'avessas Vus betg veglia d'exchavar ina giada ina persunalitad enconuschenta? Genatsch per exempel.» Questa dumonda ha Hercli Bertogg, directur dal museum retic, tschentà a l'antropolog da Turitg Erik Hug l'onn 1956 sin in'excursiun. Trais onns pli tard chatta Hug en la catedrala da Cuira in skelet masculin ma è quai Gieri Genatsch? anthropologists CALLING

Stgazis ord la fossa da Genatsch «Il vaschè na cuntegneva betg mo, sco spetgà, las restanzas dal skelet da Genatsch, mabain er ils vestgids, en ils quals el era vegnì sepulì!» ha nudà Erik Hug tut surstà. Ils chats nunspetgads lascha el restaurar en il museum naziunal svizzer a Turitg. L'onn 1960 na vegnan els betg pli sepulids. Els restan en la collecziun dal museum dal stgazi da la catedrala a Cuira. T esori trovati nella tomba di Jenatsch «La bara conteneva, come atteso, non solo i resti dello scheletro di Jenatsch, bensì anche gli indumenti con i quali fu sepolto!» annota Erik Hug con sorpresa. Egli incaricò il Museo nazionale di Zurigo del restauro di questi reperti sorprendenti. Nel 1960, i reperti non vennero nuovamente seppelliti, bensì diventarono parte della collezione del Museo del tesoro della cattedrale di Coira. Schätze aus Jenatschs Grab «Der Sarg enthielt nicht nur, wie erwartet, die Skelettreste Jenatschs, sondern auch die Kleider, in denen er bestattet worden war!» notiert Erik Hug erstaunt. Die überraschenden Funde lässt er im Zürcher Landesmuseum restaurieren. 1960 werden sie nicht wieder beigesetzt. Sie bleiben in der Sammlung des Churer Domschatzmuseums.

Neugierig auf Jenatsch Mit der Renovation der Churer Kathedrale ab 2003 erwacht das Interesse der Forschenden an Jenatschs Grab erneut. Doch wo sind Erik Hugs Grabungsunterlagen? Diese und viele weitere Unklarheiten werden schlagartig beseitigt durch ihre unerwartete Entdeckung im Kloster Einsiedeln. Gleichzeitig stellen sich nun ganz neue Fragen. Beantwortet werden können sie nur durch eine erneute Graböffnung. C uriosi di saperne di più su Jenatsch Con il restauro della cattedrale di Coira a partire dal 2003 si ridesta anche l'interesse dei ricercatori per la tomba di Jenatsch. Ma dove si trova la documentazione relativa allo scavo di Erik Hug? Questi e altri dubbi vengono improvvisamente eliminati grazie all'inattesa scoperta nel monastero di Einsiedeln. Al contempo si pongono domande del tutto nuove, alle quali è possibile rispondere soltanto con una nuova apertura della tomba. P lain mirveglias per Genatsch Cun la renovaziun da la catedrala da Cuira a partir da l'onn 2003 sa sveglia l'interess dals perscrutaders per la fossa da Genatsch. Ma nua èn ils documents davart las exchavaziuns dad Erik Hug? Questas e bleras autras intschertezzas vegnan eliminadas en ina tratga tras lur scuverta en la claustra da Nossadunnaun. A medem temp naschan dumondas dal tuttafatg novas. Respundidas pon ellas vegnir mo, sche la fossa vegn averta da nov. scientists CALLING

P er mintgin ses Genatsch L'agen purtret en ieli quai ch'era resalvà fin alura mo als nobels, sa prestan durant il 17avel tschientaner er burgais ritgs. Genatsch sa preschenta sin ses unic maletg contemporan sco uffizier en servetsch franzos. En il 19avel e 20avel tschientaner, al punct culminant da l'entusiassem per Genatsch vegn quest maletg copià bleras giadas. J edem seinen Jenatsch Das eigene Portait in Öl was bislang Adligen vorbehalten war, leisten sich im 17. Jahrhundert auch vermögende Bürger. Jenatsch präsentiert sich auf seinem einzigen zeitgenössischen Bild als Offizier in französischen Diensten. Im 19. und 20. Jahrhundert, auf dem Höhepunkt der Jenatsch-Begeisterung, wird es vielfach kopiert. A ognuno il proprio Jenatsch Nel XVII secolo, anche la borghesia poteva permettersi un ritratto ad olio, cosa che fino a quel momento era riservata ai nobili. Sul suo unico ritratto dell'epoca, Jenatsch si presentò quale ufficiale al soldo della Francia. Nel XIX e nel XX secolo, quando l'entusiasmo per Jenatsch raggiunse il suo apice, il ritratto venne riprodotto in numerose copie. painters CALLING

La ricostruzione della vita di Jenatsch Cosa sappiamo concretamente di Jörg Jenatsch? Atti, lettere e documenti conservati negli archivi a Coira, Venezia, Innsbruck, Parigi, Milano e altrove fungono da fonte. Gli storici li consultano, li valutano e li interpretano a seconda dei loro interessi specifici. Fanno inoltre luce su aspetti della biografia di questo grigionese controverso. La vita da Genatsch reconstruida Tge savain nus concretamain da Gieri Genatsch? Sco funtaunas servan actas, brevs e documents ch'èn deponids en ils archivs a Cuira, a Venezia, a Puntina, a Paris ed a Milaun u uschiglio insanua. Istoricras ed istorichers als consulteschan, als valiteschan ed als interpreteschan tenor lur dumondas alternantas. Els illumineschan aspects da la biografia dal Grischun dispitaivel. J enatschs rekonstruiertes Leben Was wissen wir konkret über Jörg Jenatsch? Als Quellen dienen Akten, Briefe und Dokumente, die in den Archiven in Chur, Venedig, Innsbruck, Paris, Mailand oder anderswo lagern. Historikerinnen und Historiker konsultieren sie, werten sie aus und interpretieren sie gemäss ihren wechselnden Fragestellungen. Sie beleuchten Aspekte aus der Biografie des umstrittenen Bündners. Historians CALLING

W hodunit? Was geschah in jener Januarnacht 1639, als im Gasthaus «zum staubigen Hüetli» in Chur Fasnacht gefeiert wurde? Wer war der Mann im Bärenkostüm? Konnte oder wollte man die Täter nicht finden? Die Ermordung Jenatschs gibt bis heute Anlass zu Spekulationen und wird immer wieder neu diskutiert. Sicher ist: Der Krimi trägt das Seine zum Mythos «Jenatsch» bei. W hodunit? Tge è capità durant quella notg da schaner 1639 da tschaiver en l'ustaria «zum staubigen Hüetli» a Cuira? Tgi era l'um en il costum d'in urs? N'han ins betg pudì u betg vulì chattar ils delinquents? Il murdraretsch da Genatsch provochescha anc oz speculaziuns e vegn discutà adina puspè da nov. Segir è: Il crimi gida a sviluppar il mitus da «Genatsch». W hodunit? Cosa accadde veramente in quella notte di gennaio del 1639, quando nella locanda «zum staubigen Hüetli» a Coira si festeggiava il carnevale? Chi era l'uomo travestito da orso? Non si riuscì a trovare gli autori o non li si volle trovare? Ancora oggi, l'assassinio di Jenatsch dà adito a speculazioni e torna regolarmente a essere oggetto di discussione. Una cosa è certa: il giallo contribuisce a perpetuare il mito di Jenatsch. Murderers CALLING