DITZOS E IMPAROS. Rètulu e antepòsitu. 1 Ditzos de Salomone fitzu de Dàvide, re de Israele; pro cumprenner sos incumannos de s assentu,

Transcript

1 947 DITZOS E IMPAROS Rètulu e antepòsitu 1 Ditzos de Salomone fitzu de Dàvide, re de Israele; 2 pro connoscher sapitoria e rèula, pro cumprenner sos incumannos de s assentu, 3 pro ne leare capu de sos imparos de sa lutrina, de sa justissa, de su tinu e de s onestate; 4 pro dare a sos minores abistesa e a sos tzòvanos sapitoria e lutrina. 5 Su sàviu chi los ascurtat s at a facher prus sàviu puru e chie si n avertet det aer su tantu de s assentare. 6 At a cumprenner su ditzu e su chi cheret narrer, sas paràulas de sos sàvios e sas cobertàntzias issoro. 7 Sa timoria de Babu Mannu est s incumintzu de sa sapitoria; sos gaddinosos disaprètziant sa sapitoria e sa lutrina. Contr a sos suerzos de sos malavados 8 Ascurta, fitzu me, s imparu de babu tuo e non discuites sos inditos de mama tua, 9 si cheres annangher gràtzia a sa conca tua e arreu a su tzucru tuo. 10 Fitzu me, si sos pecatores t amajant non pontzas mente a issos. 11 Si narant: «Veni chin nois, nos trumentamus a su sàmbene antzenu, paramus inredos a su nossente chi b est de badas; 12 s irghelet, che ingullitu viu in sas intragnas de sa terra, tot intreu, che a unu postu in sa tumba; 13 amus a buscare onzi sorta de sienda apretziata, amus a prenare sas domos nostras de irrobu; 14 as a tirare a sorte impare chin nois sa parte tua, amus a ponner totu a montu». 15 Fitzu me, non sicas chin issos custu caminu, controi a su pede tuo sas àndalas issoro, 16 ca current àvidos a bia de su male e no ant a istentare a ghissare sàmbene in terra. 17 Sa retze si tennet, ma de badas, a suta de sos ocros de sos putzones a pias! 18 E issos tambene parant cropos, ma contr a su sàmbene issoro,

2 948 ordint trampas, ma a sagrastu de sas ànimas issoro. 19 De goi sunt sas àndalas de sos òmines chi si dant a sa fura, bocant a issos matessi sa vita issoro. Sa Sapitoria 20 Sa Sapitoria prèicat in foras, in sas pratzas pesat sa boche sua; 21 in dainnantis de sas trumas abochinat, in su limenarju de sos portales de sa chitate faeddat sas paràulas suas e narat: 22 «E fintzas a canno, o pitzinnos, atzes a istimare sa pitzinnia e sos istolatos ant a disitzare sas cosas chi lis fachent dannu e sos irtzelevratos ant a odiare sa sièntzia? 23 Atentzionàtebos a intenner s intzìdiu meu: mi chi jeo ap a minter in bois s ispìritu meu, bos ap a averare sas paràulas meas. 24 Ca bos aia cumbitatu e bos mi setzis negatos, aia istesu sa manu e nessune b aiat datu cara; 25 aìatzes arrennegatu onzi cussitzu meu e sas avertitas meas atzes discuitatu; 26 jeo tambene ap a rider de su sagrastu vostru, mi n apo a facher befe, bonus chi bos at a sejare su chi timìatzes. 27 Bonus chi sa malaventura bos at a sejare a s ispessata, e su sagrastu, che a una temporata bos at a agraviare, a su cromper de su trumentu e de s angustia; 28 tanno m ant a abocare, ma jeo non los ap a ascurtare, si nch ant a ischitare cuntipitzatos a mi chircare, ma non m ant a atzapare; 29 ca fiant a òdiu ficatu chin sa rèula, e no aiant àpitu timoria de Babu Mannu, 30 e a s imparu meu no ant postu mente aiant disapretziatu cata annestru meu. 31 Duncas ant a leare s arrastu de su frutu de su malu assentu issoro, s ant a pascher de sos imparos issoro matessi. 32 Su retzelu de sos foras de contu nche los at a leare a morte, e su discòdiu de sos istolatos los at a perder; 33 ma chie m at a ascurtare, at a pasare securu e at a biver in s aurru, chene timer su male». Intzìdios 2 Fitzu me, si cheres ascurtare sas paràulas meas, e costoire sos imparos meos,

3 949 2 pro parare bene uricra a sa sapitoria, mucra sus coro tuo a imparare s assentu. 3 Ca si des aer abocatu sa sapitoria e mucratu su coro a s assentu, 4 e s as a annare a la chircare comente a su dinari, iscavanne comente pro iscoberrer ascusòglios; 5 tanno tue as a cumprenner sa timoria de Deus e des aer atzapatu sa sièntzia de Babu Mannu. 6 Ca est Deus chi dat sapitoria, dae sa buca sua s assentu e sa sièntzia. 7 Isse tenet a banna su sarvamentu pro sos justos, e at a dare amparu a sos chi dent aer assentu onestu, 8 bardianne sas àndalas de sa justissa e tenenne a incuru sos caminos de sos santos. 9 Tanno as a cumprenner sa justissa e sa deretura s impartzialitate e onzi bonu inditu. 10 Bonus chi sa sapitoria at a intrare in su coro tuo e sa sièntzia at a dare sas ditzosias a s ànima tua, 11 s imparu t at a tenner a incuru e sa saviesa at a bizare a tie 12 pro ti dare iscàmpiu dae su caminu malu, dae sos chi faeddant chin malintragnia, 13 chi disamparant sa caminera justa e nche colant in sos caminos de s iscuricore; 14 chi gosant in sa malafatia e sunt a issalos in sas peus vainas, 15 òmines de camineras tortas e de assentu dissantaratu. 16 Pro ti l aer dae sa fèmina chi no est tua, dae sa fèmina antzena chi faeddat che dengosa, 17 e disamparat a chie si l at leata a isposa tzòvana e irmènticat s acordu de su Deus suo. 18 Sa domo sua pennet in s ispèntumu de sa Morte e sos caminos suos leant a bia de s Iferru. 19 Totu sos ch intrant a domo sua, non torrant in secus e no ant a torrare a imbucare sas camineras de sa vita. 20 Custu pro chi tue annes in su caminu bonu e istes in sas àndalas de sos justos; 21 ca sos probòmines dent aer abitu in sa terra e sos onestos b ant a abarrare. 22 Ma sos dissacratos ant a esser fatos a disania dae sa terra e sos malintragnatos bocatos a foras dae issa. 3 Fitzu me, non t irmèntiches s imparu meu e su coro tuo tenzat a incuru sos pretzetos meos,

4 950 2 ca longas dies e annos de vita e pache pro annanta ti ne des aer. 3 Su pietu e sa veritate non ti disamparent; prennetilos a tzucru, iscrìelos in sas lastras de su coro tuo, 4 e t as a atzapare in gràtzia e in cussiveru vonu acanta a Deus e a sos òmines. 5 Tene fide in Babu Mannu chin totu su coro tuo e non chirches apotzu in s assentu tuo; 6 in onzi sobrata tua pessa a isse e isse at a ghiare sos passos tuos. 7 Non sias sàviu a sos ocros tuos matessi, time a Deus e lassa a banna su male. 8 At a esser custu unu recreu a sas intragnas tuas e un irfriontzu a sos ossos tuos. 9 Onora a Deus pro su chi possedis e dàeli sos frutos primitios de totu sos benes tuos, 10 e sos òrreos tuos ant a esser prenos a cùcuru de recatu e sas supressas tuas ant a gutiare vinu. 11 Fitzu me, non refutes sa rèula de Babu Mannu e non sias in dolèntzia pro esser dae isse casticatu; 12 ca Deus casticat a chie istimat e che a unu babu, de su fitzu suo si ne cuntentat. 13 S òmine ch atzapat sa sapitoria est chie est frunitu de saviesa, ditzosu isse! 14 Est sa mentzus còmpora sa sua chi non incuntzare prata, e dat frutu de oro secherru e lìmpiu; 15 est prus pretziata de calesiat richesa e totu sas cosas prus caras non li sunt parinales. 16 Mantenet in sa manu justa sa longària de sas dies in sa manca richesa e gròria; 17 sas àndalas suas sunt àndalas dechiles, e totu sas camineras suas prenas de pache. 18 Issa est s unnu de sa vita pro cussos chi la picant e chie l astringhet, ditzosu isse! 19 Babu Mannu chin sa sapitoria aiat sestatu su munnu e aiat fatu sos chelos chin sa saviesa; 20 pro more de sa sapitoria sua aiant benatu sas funtanas dae sos ispèntumos e sas nughes si fiant ghelatas in ghiddighia. 21 Fitzu me, non perdant mai sos ocros tuos custas cosas, tene che siddatu sa letze e sos imparos 22 e custu at a esser vita pro s ànima tua e pretziatu arreu pro sa gula tua. 23 As a facher de goi su caminu tuo in securitate e su pede tuo no at a trambucare.

5 Si dormis non t as a isporare de nudda; t as a corcare e su sonnu tuo at a esser assaporiatu. 25 No as a timer a ti nch ischitare de repente, nen chi ti si trumentet s angaria de sos dissacratos; 26 ca Babu Mannu at a esser a costatzu tuo e at a dare cara a su pede tuo a tales chi non ti lu tenzant. 27 No impitzes de facher bene a chie lu potet, si potes, fache ateretantu tambene tue. 28 Non neres a s amicu tuo: «Vae e torra, cras ti la do» si cudda cosa la potes dare luego. 29 No ordas su male contr a s amicu tuo chi isse at in tecus totu sa fide. 30 Non bries chin nessune chene cajone, bastu chi non t apat intzimiatu male. 31 Non t aguales a s òmine injustu e no istorcas s assentu suo. 32 Ca onzi beferi est in ghelèstia a Babu Mannu e chin sos sìtzitos est a cufiantza. 33 A sa domo de su dissacratu annat dae Deus sa poveresa, ma sas domos de sos justos ant a esser beneitas. 34 Isse si fachet befe de sos beferis, ma a sos bonos at a dare gràtzias. 35 Sos ischitos dent aer gròria, e onorare sos gaddinosos at a esser disdoru. Intzìdiu paternale 4 Ascurtate, o fitzos, s intzìdiu paternale, datze cara si cherites imparare saviesa; 2 bos chèglio facher unu bellu donu, s imparu meu non lu lassetas. 3 Ca jeo tambene so istatu de babu meu, tiernu e fitzu unicàgliu, suta de sos ocros de mama mea; 4 e isse mi daiat imparos e mi naraiat: «Su coro tuo adduet sas paràulas meas, serba sos imparos meos e as a biver. 5 Tene sapitoria, tene saviesa, non l irmèntiches e non t iscòsties dae sos ditzos de sa buca mea. 6 Non l irmèntiches e t at a tenner a incuru, istìmala e t at a costoire. 7 Primu fundamentu de sa sapitoria: tene sapitoria, de cata manera tene saviesa. 8 Tratèneti a issa e t at a pesare in artu, n as a esser onoratu si la des aer abratzata.

6 952 9 At a acrescher gràtzia a sa pessone tua, de una corona luchente t at a chingher». Sos duos caminos 10 Ascurta, fitzu me, e tene a mente sas paràulas meas, a tales chi s acrescant sos annos de sa vita tua. 11 T apo a assintzare s àndala de sa sapitoria, t apo a abiare peri sas camineras de s onestate, 12 e bonus chi b as a intrare, non t as a intenner tropeitos sos passos, e macari curras no as a trambucare. 13 Tene a incuru sa rèula e non la lesses, pòneli mente ca issa est sa vita tua. 14 Non ti lesses ameddare a su caminu de sos malavados, e non pontzas istima a s àndala de sos malos, 15 imbèrgheti, non coles in issa, iscàssanche e làssala. 16 Ca issos non dòrmint si no ant fatu su male, su sonnu issoro lis fughit si no ant fatu carcunu a disania. 17 Mannicant su pane de sa malafatia e bient su vinu de su dissacru. 18 Sa caminera de sos justos est che a sa luche chi naschit, sobrat, creschet, fintzas a die manna. 19 Su caminu de sos tristos est iscurosu, no ischint a inuve nch ant a rugher. Bàrdia su coro tuo 20 Fitzu me, ascurta sas paràula meas, para uricra a sos ditzos meos; 21 non los lesses mai, sèrbalos intro de su coro; 22 ca sunt sa vita de chie los atzapat e sa salute de totu sa carena tua. 23 A incuru mannu bàrdia su coro tuo, ca dae isse benit sa vita. 24 Lassa su faeddu de su malintragnatu e allargu siet dae sas lavras tuas s irfamare. 25 Sos ocros tuos apòmpient in deretura e sa mirata tua in dainnantis siat de sos passos tuos. 26 Reghe in sa caminera justa sos pedes tuos e des aer datu securitate a su caminu tuo; 27 no iscasses né a manu justa né a manca,

7 953 bòcanche su pede dae su male. Ca Babu Mannu connoschet sos caminos chi sunt a manu justa, sos de manu manca sunt de malintragnia; isse at a ghiare in deretura su caminu tuo e at a agabare in pache sa tzucata tua. S istima afartata e s istima letzìtima 5 Fitzu me, dae cara a sa sapitoria mea, a s assentu meu para s uricra, 2 pro chi tenzas a incuru sos cussiveros, e sas lavras tuas apant a serbitoria un imparu vonu. Non pontzas mente a sas fartzias de sa fèmina, 3 ca una regra chi gùtiat sunt sas lavras de sa fèmina de malas artes e sa gula sua at unu faeddu chi utzat prus de s otzu; 4 ma a sas secus est prus rànchida de su fele e punghet che a un ispata a duas atzas. 5 Sos pedes suos nche tocant su funnu de sa Morte e sos passos suos fachent capu a s Iferru, 6 non colant peri sa caminera de sa vita, sunt disestrantes sos passos suos e de obretare. 7 E como, fitzu me, ascùrtami e non ti nch iscòsties dae sos ditzos de sa buca mea: 8 Su caminu tuo colet allargu dae issa, e non t acòsties a sa janna de sa domo sua, 9 e non des a àtere s onore tuo e sos annos tuos a tzente disapietata; 10 a tales chi sos foràneos non si collant sa roba tua e sas istìmpitas tuas non nche dent in domo de àtere, 11 e ti tochet a sas secus de ti pesare a gànnitos bonus chi des aer sa carre e sa carena tua istasita 12 e des abochinare: «Pruite apo jeo disapretziatu sos amonestos e su coro meu no at postu mente a sos imparos, 13 e no ap ascurtatu sa boche de chie mi daiat s avertita e no apo paratu uricra a sos mastros meos? 14 Pro goi chi non nche fia istatu, a mala sagura mea, leatu in mesus de s adòbiu e de su cussitzu!». 15 Vie s aba de sa tzisterna tua e sa chi benat intro de su putzu tuo; 16 sas funtanas tuas nche ghissent a foras, peri sas pratzas s ispàrtinent sas abas tuas. 17 Siant petzi pro tene e non b apant parte sos foràneos. 18 Siat sa funtana tua beneita

8 954 e gòsati sa fèmina ch as istimatu a tzòvana. 19 Amantiosa cherva, galana gazella, sos carignos suos ti potant amajare onz ora; chin istima disìtzala de cuntinu. 20 E pruite a s alleriare, fitzu me, de una furistera? e a abratzare in sinu a una fèmina non tua? 21 Bonus chi Babu Mannu si mirat totu sos caminos de s òmine e contat totu sos passos suos? 22 Ma su dissacratu at a abarrare cautivu de sas passiones malas suas e ligatu a sos cànnaos de sos pecatos suos. 23 Isse at a morrer ca no at tentu a contu s annestru e dae sa locura manna sua at a esser trampatu. Su fiantzeri 6 Fitzu me, s as fatu fiantza pro s amicu tuo, as datu in pinnnu sa manu a unu foràneu, 2 t as postu sa retranca chin sas paràulas de sa buca tua e obricatu chin sas ofertas tuas matessi. 3 Fache duncas su chi ti naro, fitzu me, e afranca a tie matessi, dachi nche ses rutu in manos de su custrintu tuo. 4 Vae, curre, ache in lestresa, trìnniga a s amicu tuo; non des pasu a sos ocros tuos, non pìntzulent sas pipiristas tuas; 5 imbèrgheti, comente unu crapolu, dae chie t at tentu, e che putzone dae manos de su catziatore. Sa urmica e su mandrone 6 Vae, mandrone, dae sa urmica, tene a contu sas àndalas suas e impara a esser sàviu. 7 Issa, chene aer nen dugone, nen mastru, nen prìntzipe, 8 amaniat in s istiu su sustentu suo e a su tempus de su messontzu collit su recatu. 9 Fintzas a canno, o mandrone, as a dormire? canno est chi ti nch as a pesare dae su sonnu tuo? 10 Un atzicu dormis, un atzicu pìntzulas, un atzicu ti mantenes sas manos chin sas manos pro pasare; 11 e in su prestante sa povertate t at sichitu, comente a unu biabante, e su bisontzu, che a un òmine armatu. Ma si tue as a esser cuntipitzosu, at a benner che una mitza su laore tuo, e su bisontzu si nch at a imbergher allargu dae tene.

9 955 S òmine malavadu 12 Unu traitore, un òmine chi no at nudda de bonu, avassat chin buca malintragnata; 13 atzinnat chin sos ocros, proat chin su pede, faeddat chin su pòddiche; 14 in su malu coro suo, ordit su male e a onz ora sèmenat disacordu. 15 At a rugher a supra de custe de unu botu su sagrastu suo e s at a isterricare indunindunu chene mèdiu. Sete ghelèstias 16 Sunt sete sas cosas chi Babu Mannu lis at ficatu òstiu, e sa de sete apurit s ànima sua: 17 ocros presumitos, limba afartzatora, manos ch isparghent sàmbene nossente, 18 coro chi ordit trassas de malafatia, pedes àvidos a currer a su male, 19 chie narat fàulas a testimonia fartza, e su chi ponet sos frates in disacordu. Non disitzes sa fèmina antzena 20 Ti siant che siddatu, fitzu me, sos imparos de babu tuo e non pontzas a banna sa letze de mama tua. 21 Mantènelos semper presos a supra de su coro tuo e prennetilos a tzucru. 22 Canno viàgias benzant chin tecus, canno dormis ti bàrdient, e bizanne trata chin issos. 23 Ca làmpana est s imparu e luche sa letze e caminu de vita est s arida de sa rèula. 24 Pro dare cara a sa fèmina malavada e a sas lusingas de sa ventulera. 25 Su coro tuo non disitzet sa bellesa sua non ti lesses piligare dae sos tzinnos suos. 26 Ca su preju de una fèmina de malas artes est petzi de unu pane, ma sa fèmina de olomia fachet catza de un ànima pretziata. 27 A potet un òmine mantenner su focu in sinu chene chi si brujent sas vestes suas? 28 o caminare a supra de sas brajas chene si brujare sas prantas de sos pedes? 28 Goi est s amicatu a fèmina antzena;

10 956 ìnnitu no at a esser si la det aer tocata. 30 No est neche manna si unu at furatu, s at furatu pro si prenare sa entre, si fiat amitu; 31 tentu chi l apant, at a torrare sete vias tantu; tambene at a dare totu sa roba de domo sua. 32 Ma s adùrteru, pro more de su machine suo, at a perder s ànima sua. 33 Isse at a collire disonore e birgontza e su cavanile suo non si nch at a poter rajare. 34 Ca sa tzelosia imbruscata de su maritu non bi l at a perdonare sa die de sa innita; 35 non s at a abonire a sas precatorias de nessune, né at a atzetare de nche l ischitire chin dativas, macari bunnantiosas sient. S amaju 7 Fitzu me, tene a incuru sas paràulas meas ti siant che siddatu sos imparos meos; 2 pone mente, fitzu me, a sos cumannamentos meos e as a biver, e siat sa letze mea che a sa pupia de sos ocros tuos. 3 Ligatilos a pòddiches, iscrìelos in sas lastras de su coro tuo. 4 Nara a sa sapitoria: «Tue sorre mea ses» e a sa saviesa nàrali amica tua; 5 a tales chi ti bàrdiet dae sa fèmina antzena, dae sa furistera ch est a paràulas dongosas. 6 Una via dae sa ventana de domo mea ap apompiatu tramesus de sas tzelosias. 7 E apo istu pitzinnos e mi miro unu tòvanu foras de contu, 8 chi colat peri sa pratza, rasente a su corrale, e sobrat in su caminu de sa domo de unu fulanu. 9 Fiat iscuricanne, fachenne sero, antes de s iscuricore de sa note niedda. 10 E mi chi si li parat in dainnantis una fèmina a vestes de fèmina de malas artes e bell e pronta a catziare ànimas; tzarrera, bannulera, 11 inchieta, chi non potet mai mantenner sos pedes in domo sua. 12 Como in foras, como peri sas pratzas, como impostata in sas contonatas. 13 Issa, duncas, abratzatu su tzòvanu, si lu vasat e a s iscarata lu carignat nanne:

11 «Unas cantas bìtimas jeo devia pro unu votu fatu e oje apo dempritu s imprumissa; 15 dae custu so bessita a bia tua abramita de t imbenner e t apo atzapatu. 16 Ap amaniatu chin fruntzas su letu meu e l apo frunitu de galas recamatas de Ezitu; 17 apo profumatu s aposentu chin mirra, aloè e tzinnamomu. 18 Beni chi nos recreamus de carignos, a gosare sos abratzos disitzatos fintzas a sa fatura de sa nea. 19 Ca s òmine meu no est in domo, at incumintzatu unu viàgiu longu; 20 s at picatu una bussedda de dinari e no at a ghirare a domo fintzas a su prenu de sa luna». 21 A tzarras nche lu ponet in sa retze e chin sas lusingas de sas lavras suas nche lu tratzat, 22 e isse luego la sichit, che tentògliu jutu a su masellu e che antzone chi brullerat e brinchetat e non si sapit su nossente, de nch esser jutu a morte, 23 fintzas chi una lama li trapasset su coro; che putzone chi leat àvidu a su cropu e non si sapit ch est perdenne sa vita sua. 24 E como, fitzu me, ascùrtami, e dae cara a sas paràulas de sa buca mea: 25 Su coro tuo non ti nche tratzet a su caminu de custa; non ti lasses ameddare in sas trampas de sas camineras suas. 26 Ca meta n at fatu ischervicare chin fertas e tambene sos prus fortes sunt istatos dae issa fatos morrer. 27 Sos caminos de s Iferru sunt cuddos de sa domo sua chi nche falant a su funnu de sa Morte. Sa Sapitoria 8 Ejò no abochinat sa Sapitoria? e sa saviesa non pesat arta sa boche sua? 2 In pitzos de sos locos prus àmpitos, in su caminu, in sos oros de sas àndalas, inuve s est acuilata, 3 acanta a sas intratas de sa chitate, in su limenarju de sos portales faeddat e narat: 4 «O òmines, a vois jeo cramo, a sa tzenia de s òmine est destinata sa boche mea. 5 Imparate, pitzinnos, e datze cara, e vois, iscassatos, atentzionàtebos,

12 958 6 ascurtate, chi devo narrer cosas de importu mannu, a nuntziare cosas onestas s ant a aberrer sas lavras meas. 7 Sa veritate in buca m arrejonat, e sas lavras meas ant a aburrescher sa malafatia. 8 Totu sos chistionos meos sunt justos, in issos non b at nudda de malu, nen de cumprobosu, 9 berdaderos pro sos chi cumprennent e pretzisos pro sos ch ant atzapatu sa sièntzia. 10 Apiligàtebos a sas rèulas meas e no a su dinari e ischirriate sa sièntzia imbetze de s oro; 11 ca est mentzus sa sapitoria de totu sas cosas prus apretziatas, totu sas prennas prus istimatas nudda sunt a paragone suo. 12 Jeo Sapitoria, isto in su cussitzu e in sos pessamentos ischitos bivo; 13 sa timoria de Deus òdiat su male, s arrogantia, sa barra, su caminu malu, sa fartzia in su faeddu jeo disaprètzio. 14 Meu est su cussitzu e s impartzialitate, mea sa saviesa, mea sa fortilesa. 15 A contu meu rennant sos res e sos chi fachent letze detèrminant su justu; 16 a contu meu sos prìntzipes imperant e sos reghentes rèulant sa justissa. 17 Jeo istimo a chie m istimat, e sos chi sunt cuntipitzatos a mi chircare, m ant a atzapare. 18 Apo chin mecus siendas e gròria, roba bunnantiosa e justissa. 19 Su frutu meu est mentzus de s oro e de sas pretas de aprètziu e sas incuntzas meas prus de sa prata a sèperu. 20 Jeo camino in sas àndalas de sa justissa, in mesus de sas camineras de s impartzialitate, 21 pro irrichire a sos chi m istimant e prenare sos calassos issoro. 22 Babu Mannu m at chèrfitu chin isse dae s incumintzu de sas vainas suas antes de facher calesiat cosa, dae s incumintzu. 23 Dae tempòrios so istata fata antes de sa nàschita de sa terra. 24 Jeo fia istata ghenerata e sos ispèntumos non s esistiant e galu non benaiant sas funtanas de sas abas, 25 nen sos montes a s ora si pesaiant chin sa mannària grae issoro; antes de sos montricos so istata ghenerata; 26 galu no aiat fatu sa terra nen sos rivos, nen sos càncaros de su munnu. 27 Bonus ch amaniaiat sos chelos a s ora bi fia,

13 959 bonus chi inghiriaiat sos ispèntumos in sa bortata de sas làcanas issoro, 28 bonus chi destinaiat sos isteddos a s ala de susu e arreghiat sas benas de sas abas; 29 a s ora chi marcaiat a intunnu de su mare sa làcana sua e poniat limenarju a sa abas, pro chi non nch aerent brincatu sos oros; bonus chi ghetaiat sas funnamentas de sa terra, 30 chin isse jeo fia amanianne totu sas vainas e gosaia in totu cuddas dies apentànnemi car a isse de cuntinu, 31 apentànnemi in s inghìriu de sa terra e chin sas ditzosias meas de esser chin sos fitzos de sos òmines. 32 E duncas, fitzos me, ascurtàtemi: Ditzosos sos ch istant intro de sas àndalas meas! 33 Ascurtate s imparu e sìatzes sàvios e non lu refutetas. 34 Ditzosu s òmine chi mi ponet mente e chi die die bizat in sas ventanas meas e istat cuntinu in su limenarju de sa janna mea! 35 Chie mi det aer atzapatu, det aer atzapatu sa vita e si ne det aer sa salute dae Babu Mannu; 36 ma chie mi fachet afrenta nochet a s ànima sua; totu sos chi m ant ficatu òstiu, istimant sa morte!». Sa Sapitoria 9 Sa Sapitoria s at fraicatu una domo, at truncatu sete colondras, 2 masellatu sa carre sua, aiat ghetatu a bier su vinu, indrillitu sa mesa; 3 a cumbitare aiat imbiatu sas anchillas suas a su fortinu e a sa muralla de sa chitate: 4 «Chie est pitzinnu benzat chin mecus»; e a cuddos foras de contu at natu: 5 «Benite, mannicate su pane meu, viite su vinu chi bos apo ghetatu. 6 Ponite a banna sa pitzinnia e atzes a biver e caminate in s àndala de sa saviesa». 7 Chie curretzit su beferi fachet afrenta a sene matessi, e chie averguat su malavadu si achet sòrinu. 8 Non bries su beferi pro chi non ti fichet òstiu, avèrgua su sàviu e t at a istimare. 9 Dae intzimia a su sàviu de imparare e s at a facher prus sàviu puru, impara a su justu e at a esser lestru a imparare. 10 S incumintzu de sa sapitoria est sa timoria de Deus

14 960 e sa sièntzia de sos santos est s assentu. 11 Ca a mèdiu de mene ant a crescher sas dies tuas e ti s ant a annangher annos de vita. 12 S as a esser sàviu l as a esser pro tene matessi; s as a facher s arrogante petzi tue ne des aer dannu. Sa Locura 13 Fèmina maca e tzarrera, prena de frioleras e chi non putit e non fracat, 14 est sèita in s istrata de domo sua o a supra de carchi sedile in su cùcuru de sa chitate, 15 pro cramare a sos chi colant in su caminu e sichint lestros su caminu issoro: 16 «Chie est pitzinnu benzat chin mecus»; e a chie est foras de contu at natu: 17 «Sas abas furatas sunt prus durches e su pane leatu a fura est prus de sapore». 18 E cuddos no ischint chi bi sunt sos demònios intro, e chi sos cumbitatos nche dant in s ispèntumu de s Iferru. Ditzos de Salomone 10 Su fitzu sàviu at a agajare su babu, ma su fitzu gaddinosu est sa tribulia de sa mama. 2 Sos siddatos de sa malafatia a nudda sunt bàssitos, ma sa justissa si la det aer dae sa morte. 3 Babu Mannu no at a cuntribulare chin sa gana s ànima de su justu, ma at a ortulare a brancas in susu sos inredos de sos dissacratos. 4 Sa manu mandrona at fatu impoverire, sa manu de sos faineris amaniat sa richesa. Chie s arrambat a sas fàulas paschet su ventu, isse tambene curret ifatu a sos putzones chi volant. 5 Chie incuntzat a s ora de su messontzu est unu fitzu atinatu, chie s amandronat in istiu est unu fitzu chi dat birgontza. 6 Sa beneissone de Babu Mannu in conca de su justu, ma sa buca de sos dissacratos malafatia carràgliat. 7 S amentu de su justu est in beneissone e su nùmene de sos malintragnatos s at a sorver. 8 Chie est sàviu de coro retzit sos imparos, e pro s istolatu cata paràula est un afrenta. 9 Chie caminat chin sitzitesa caminat chin fide, e chie nche colat in caminos a rucratura at aesser iscobertu. 10 Chie atzinnat chin s ocru dat dispiaghere,

15 961 e s istolatu dae sas lavras suas at a esser corfatu. 11 Una bena de vita est sa buca de su justu, e sa buca de sos dissacratos malafatia carràgliat. 12 S òdiu tzinghitat sos chertos, e sa caritate a supra de totu sas neches ghetat su velu suo. 13 In sas lavras de s abistu b est sa sapitoria, e sa fertza a palas de s irtzelevratu. 14 Sos sàvios cuant sa sièntzia, e sa buca de sos gaddinosos est acanta a sa cumbata. 15 Sa sienda de su ricu est sa chitate forte sua, isporu de sos malassortatos est sa poveresa issoro. 16 Sa vaina de su justu est pro sa vita, su balanzu de su malavadu pro su pecatu. 17 Chie tenet a incuru sos imparos est in su caminu de sa vita; e chie disamparat sas avertitas at pèrditu su caminu. 18 Sas lavras mentireras cuant s òstiu; chie issèperat su malu assentu est unu ischisitu. 19 Inuve meta si tzarrat sa neche no at a mancare, ma chie tratenet sas lavras suas at saviesa manna. 20 Prata fine est sa limba de su justu, e su coro de sos malavados non balet a nudda. 21 Sas lavras de su justu dant imparos a paritza tzente, ma sos issàpitos ant a morrer chene aer postu tinu. 22 Sa beneissone de Babu Mannu fachet sos òmines ricos, e arrebatu non los at a acumpantzare. 23 S istolatu fachet su male bell e jocanne, ma sa sapitoria fachet bisontzu a s òmine de tinu. 24 Su chi su dissacratu timet at a sichire a esister, e a sos justos s at a acansare su disitzu issoro. 25 Comente colat sa temporata, gai matessi irvanessit su malavadu, ma su justu est che unu funnamentu eternale. 26 Che a s achetu a dentes, che a fumu a ocros, gai matessi su mandrone a sos chi l ant datu cumannos. 27 Sa timoria de Deus annanghet dies, ma sos annos de sos dissacratos ant a esser minimatos. 28 S isetu de sos justos est su gosu, ma s ispera de sos malavados at a morrer. 29 Sos caminos de su Dòmine sunt sa fortza de su nossente e s isporu de sos malavados. 30 Su justu no at a esser trinnigatu in eternales, ma sos malavados non dent aer abitu in sa terra. 31 In sa buca de su justu at a sirire sa sapitoria, ma sa limba de sos malavados at a morrer. 32 Sas lavras de su justu ant a tenner a incuru sas cosas de agradu,

16 962 e sa buca de sos malavados sas cumprobosas. 11 Sa billassa afartzata est una ghelèstia petus a Babu Mannu e su pesus justu l est agradèschitu. 2 Inuve bi det aer arrogantia inie bi det aer disaprètziu, e inuve b at umilesa, inie b at sapitoria. 3 Sa sitzitesa de sos justos at a esser sa ghia issoro, e sas trampas de sos malavados los ant a sagrastare. 4 Sos benes a nudda balent sa die de sa innita; ma sa justissa at a afranchire dae sa morte. 5 Sa justissa de s òmine reale l at a impraniare su caminu, ma su malavadu s at a sagrastare in sa malafatia sua. 6 Sa justissa de sos onestos los at a afranchire, ma sos dissacratos dae sos inredos issoro matessi ant a esser tentos. 7 Mortu su malavadu, non bi det aer prus isetu perunu, e chie tenet fide in su cuntipitzu suo matessi at a abarrare ingabatu. 8 Su justu dae s angustia est istatu afranchiatu, a postu suo b at a esser su malavadu. 9 Chin sa buca s imposturatore trampat su custrintu suo, ma sos justos dae sa sièntzia issoro ant a esser afranchitos. 10 De s aurru de sos justos at a esser in ispaju sa chitate, e a sa ruina de sos tristos at a gosare. 11 Pro sa beneissone de sos justos at a esser a brìllidas sa chitate, ma pro more de sa buca de sos malavados at a esser fata a disania. 12 Chie disaprètziat su custrintu suo est gaddinosu, ma su sàviu s at a istare a sa muta. 13 Chie la sichit chin sas trassas, iscòpiat sos secretos, ma chie est afidiatu cuat sas cufiantzas de s amicu. 14 Inuve non b at reghèntzia, su pòpulu at a rugher in sagrastu, ma inuve b at bunnàntzia de cussitzos, inie b at salute. 15 A chie dat abonu a su furisteri, l at a bessire mala, ma chie lassat sos assuntos at a istare securu. 16 Sa femina donosa at a buscare vantos, e sos faineris dent aer siendas. 17 S òmine de limùsina la fachet a sene matessi, ma su disapietatu desconnoschet tambene a sos parentes suos. 18 Su dissacratu fachet unu travàgliu in pisinu, ma chie sèmenat justissa, at a buscare ustrinas. 19 Su pietu est disposta a sa vita e su male fitianu a sa morte. 20 Su coro adopiatu aburreschet Babu Mannu e sa cumpiaghèntzia sua est in sos chi caminant in franchesa. 21 A tempus suo, su malavadu non det aer iscàmpiu, ma su sèmene de sos justos si la det aer. 22 Una prenna de oro in su nare de una tròia

17 963 est sa bellesa un una fèmina issoloriata. 23 Disitzu de sos justos, cantu b at de bonu, isetu de sos tristos, s airu. 24 Unos cantos fachent partzone de sa roba issoro e s irrichint de prus, àteros si fachent meres de su chi non lis tocat e sunt semper miserinos. 25 S òmine de bonu coro at a ingrassare e chie ghetat a bier a sos àteros, àteros l ant a ghetare a isse. 26 Su ch at a amuntonare su tricu at a esser maleitu dae sa tzente, ma sa beneissone at a esser in supra de sa conca de sos chi bennent. 27 In die vona si pesat su mantzanu chie chircat su bene, e chie est paranne pràticas b at a abarrare tentu. 28 Chie tenet fide in sos benes suos, at a rugher, ma che fotzas virdes ant a sirire sos justos. 29 Chie iscussimintzat sa domo sua, si ne det aer ventu, e s istolatu at a esser a serbitoria de su sàviu. 30 Frutu de su justu est s unnu de sa vita, e chie tenet a incuru sas ànimas est sàpitu. 31 Si su justu in sa terra lograt, cantu de prus su malavadu e su pecatore? 12 Chie istimat sas rèulas, istimat sa sièntzia; ma chie est a òstiu ficatu contr a sos imparos est un irtzelevratu. 2 Chie est de bonucoro, det aer sustentu dae Babu Mannu, e chie at fide in suas ingannias suas, benit a esser disdorosu. 3 S òmine non det aer assentu chin sa malafatia, ma sa raichina de sos justos non nch at a esser bocata mai. 4 Sa fèmina cuntipitzata est sa corona de su maritu; e fratzicamentu in sos ossos sa chi sichit vainas indechiles. 5 Sos pessamentos de sos justos sunt s impartzialitate; e sos imparos de sos tristos sunt tramperis. 6 Sas paràulas de sos malavados parant cropos a su sàmbene antzenu; sa buca de sos bonos los at a afranchire. 7 Lassa chi sos malavados iscassent caminu, e non s ant a esister prus; ma sa domo de sos justos at a abarrare firma. 8 Dae sa sapitoria sua si connoschet s òmine, e chie est presumitu e irtzelevratu at a esser disapretziatu. 9 Est mentzus unu pòveru bastante a sene matessi, de unu barrosu chi no at mancu pane. 10 Su justu tenet a incuru sa vita de sos animales suos, ma sas intragnas de sos malavados sunt disapietatas. 11 Chie travàgliat sa terra sua, si tzatzat de pane; chie ponet ifatu a sa mandronia est gaddinosu. Chie bi godit chin sos viitores de vinu, at a lassare su disonore in bidda sua. 12 Su disitzu de su dissacratu est chi s afòrtichent sos malos;

18 964 ma sa raichina de su justu at a sirire. 13 Pro more de sos pecatos de sas lavras su malavadu gheretzat a su sagrastu; ma su justu det aer iscàmpiu dae s angustia. 14 Onzunu s at a tzatzare de benes, frutu de sa buca sua e cuforma a sas ustrinas de sas manos suas at a esser pacatu. 15 Su caminu de s istolatu est in deretura a sos ocros suos, ma chie est sàviu ponet mente a sos cussitzos. 16 S irtzelevratu dat a bider luego s abètiu suo, ma chie non tenet a incuru un afrenta est sàviu. 17 Chie narat su ch ischit, dat indicu de justissa, ma chie narat fàula est testimontzu fartzu. 18 B at chie fachet imprumissas chi li punghent che ispata in sa cussèntzia, ma sa limba de sos sàvios est una meichina. 19 Sas lavras berdaderas dent aer firmesa in eternales, ma chie fachet testimonia a conca a bentu cuformat sa limba a sa fàula. 20 In su coro de sos trasseris malavados b est s inredu e a cuddos chi fachent acordos de pache ponet ifatu s ispaju. 21 No at a cuntribulare su justu calesiat cosa li cùmbinet, ma sos tristos ant a esser semper prenos de atzios. 22 Sas lavras mentireras sunt aburrèschitas dae Deus e sos chi amaniant chin franchesa sunt tzeniatos a isse. 23 S òmine in suddu cuat sa sapitoria sua, e su coro de sos istolatos bannit sa locura sua. 24 Sa manu de sos travagliatores det aer poderiu, e sa mandrona at a pacare tassa. 25 Sa tristura in su coro de s òmine l at a derruer, e dae una paràula vona at a esser agajatu. 26 Chie no est cuntipitzatu dae su dannu suo a proe de un amicu est justu, ma su caminu de sos tristos lis fachet perder sos passos. 27 Su tramperi no at a buscare balanzu, e sa roba frutu de s òmine balet cantu a s oro. 28 In sa caminera de sa justissa b est sa vita, e su caminu a rucratura nche leat a sa morte. 13 Fitzu sàviu, sinnu de imparu paternale, ma unu dissìbulu non ne cheret intenner de imparos. 2 S òmine at a mannicare a irgulu de sos benes, frutu de sa buca tua, ma s ànima de sos traitores est injusta. 3 Chie bardiat sa buca, bardiat s ànima sua, ma chie faeddat a s abentu n at a patire dannu. 4 Su mandrone cheret e non cheret, ma s ànima de sos travagliatores at a esser ingrassata. 5 Su justu at a aburrescher sa paràula fartza, ma su dissacratu irfamat e at a esser irfamatu. 6 Sa justissa bàrdiat sos passos de su nossente

19 965 e su dissacru òrtulat su pecatore. 7 B at chie fachet su donnu e no at nudda de su totu, un àteru fachet su petitore e at siendas a pore. 8 S òmine si riscatat sa vita chin sas siendas suas, ma su pòveru no intennet minetzas. 9 Sa luche de sos justos ponet ispaju, e sa lugherra de sos malavados si nch at a istutare! 10 Sos arrogantes sunt a brias de cuntinu, ma sos pachiosos si reghent chin sapitoria. 11 Sa vaina fata in lestresa at a minimare, e cussa acapitata chin passèntzia s at a acrescher. 12 S ispera atrassata cuntrìbulat s ànima, e unnu de sa vita, unu disitzu dempritu. 13 Chie disaprètziat una cosa leat assuntu pro su tempus benitore, chie ponet mente a un incumannu at a istare in pasu. Sos òmines tramperis bannulerant in sos pecatos, sos justos sunt totu misericòrdia e pietu. 14 Sa letze de s òmine sàviu est una funtana via, pro aer iscàmpiu dae su perìculu de sa morte. 15 Su bonu assentu dat grabu, ma in su caminu de sos de malu assentu b est su trèmene. 16 S òmine sàviu sichit sas vainas chin imparos, ma chie est issimpru bocat a campu su machine suo. 17 Su missu de su malavadu nch at a rugher in su male, e unu missu afidiatu est unu mèdiu sanitosu. 18 Poveresa e birgontza a chie lassat s annestru, ma chie est chèssinu a s avertita det aer vantos. 19 Dare su cuntentu de unu disitzu est unu disaogu a s ànima, sos istolatos aburreschent sos chi s imberghent dae su male. 20 Chie annat chin sos sàvios, sàviu s at a facher, s amicu de sos gaddinosos s at a facher parinale a issos. 21 Su male pissichit sos pecatores, e su bene a sos justos at a esser pacatu. 22 Su probòmine at a lassare ereteris a fitzos e nepotes, e costoita pro su justu at a esser sa roba de su pecatore. 23 Su possessu de sos antepassatos dat recatu bunnantiosu, e colat in manos antzenas pro farta de tinu. 24 Chie non manitzat su nérviu òdiat a fitzu suo, e chie l istimat, chin cuntipitzu lu curretzit. 25 Su justu det aer ite mannicare a irgulu a cantu ne cheret, ma sa bentre de sos dissacratos non si prenat mai. 14 Sa fèmina sàvia fràicat sa domo sua, e sa maca chin sas manos suas matessi, cudda fata l iscontzat. 2 Chie caminat in sa caminera justa est unu chi timet a Deus,

20 966 e est disapretziatu dae chie sichit unu caminu disdorosu. 3 In buca a su machinosu est su nérviu de s arrogantia, ma sas lavras de sos sàvios sunt a bàrdia issoro. 4 Inuve non b at voes sa mannicatòglia est litica, ma inuve bat biada bunnante est làtina sa fortza de issos. 5 Su testimontzu afidiatu no est faulàgliu, e su testimontzu fartzu narat fàulas. 6 Su beferi chircat sa sapitoria e non l acatat, ma a sos sàvios sa sapitoria est làtina. 7 Vae contr a s òmine istolatu, isse non connoschet sas ditatas de sa saviesa. 8 Sa sapitoria de s òmine sàviu est in su connoscher su caminu suo, sa paca saviesa de sos istolatos est trampera. 9 Su gaddinosu si leat a jocu su pecatu, ma chin sos justos at abitu sa gràtzia. 10 Su coro connoschet dae sene s amargura sua, tambene in s ispaju suo non bi cheret istrantzos. 11 Sa domo de sos malavados at a esser derruta, e sos pavellones de sos justos ant a esser a prospore. 12 B at un àndala chi a s òmine paret justa, ma su bicu suo nche leat a sa morte. 13 Su risu at a esser a misturu de su dolore e a su bicu de su gosu at a sichire sa tribulia. 14 S òmine istolatu s at a tzatzare de su frutu de s assentu suo, ma meta mentzus de isse s òmine vonu. 15 S irmalissatu prestat fide a onzi paràula, ma s abistu dat cara a sos passos suos. Non det aer mai bene su fitzu tramperi, a su tzeracu sàviu ant a aurrire sas vainas, e sas àndals suas dent aer resessita vona. 16 Su sàviu timet e irgrìsiat su male, su gaddinosu colat e credet de esser sarvu. 17 S òmine apistichintzatu at a facher carchi machine, s òmine maleitu at a resurtare ostiosu. 18 Sos macos dent aer in erèntzia sa locura, a sos sàvios at a tocare sa corona de sa sièntzia. 19 Sos tristos ant a facher sa reverèntzia petus a sos bonos, e sos malavados ant a tocare a sas jannas de sos justos. 20 Fintzas a sos custrintos suos est in òstiu su poveritu e sos amicos de su ricu sunt paritzos. 21 Chie disaprètziat su custrintu suo fachet pecatu e chie at pietu de sos poveritos, ditzosu isse! Chie credet in Babu Mannu istimat sa misericòrdia. 22 Fartant sos chi fachent su male!

21 967 su pietu e sa veritate sunt obreris de su bene. 23 Semper inuve b at travàgliu b at sienda, ma inuve b at tzarras inie est su meschintzu. 24 Sa corona de sos sàvios est sa richesa issoro, su machine de sos istolatos, machine abarrat. 25 Su testimontzu berdaderu afrancat sos òmines, e chie narat fàulas est unu malintragnatu. 26 In sa timoria de Babu Mannu b at una fortza afidiata e at a esser pro sos fitzos suos un ispera. 27 Sa timoria de Babu Mannu est una mitza de vita pro s imbergher dae su sagrastu de sa morte. 28 In su tropèliu de sos pòpulos est s onore de su re e in s iscassia de sos asservitos sa birgontza de su soberanu. 29 Chie est passentziosu si rèulat chin saviesa manna, chie est apistichintzatu dat a bider su machine suo. 30 Su coro sintzillu dat vita a totu sa carena, ma su tàralu de sos ossos s imbìdia. 31 Chie bistratat su petitore fachet disonore a chie l at gheneratu e chie at pietu de su poveritu li dat vantos. 32 In sa malissa sua su malavadu si sentit istraliatu, ma su justu fintzas in sa mola de sa morte, at isetu. 33 In su coro de su sàviu est sa sièntzia e at a dare imparu a calesiat issàpitu. 34 Sa justissa dat onore a una natzione, ma su pecatu irmisèriat sos pòpulos. 35 Su ministru gabale est istimatu dae su re, e su disùtile at a assatzare s abètiu suo. 15 Una resposta indurcata pasat s airu e una resposta aspra pesat s arrennegu. 2 Sa limba de sos sàvios ponet galas a sa sièntzia, e sa buca de sos casticatos a preferu tenet sos issolòrios. 3 In cata eretu sos ocros de Babu Mannu si mirant sos bonos e sos malos. 4 Sa limba branda est s unnu de sa vita, ma sa limba chene assètiu ponet a sagrastu s ispìritu. 5 Su gaddinosu si fachet befe de sos imparos de babu suo, ma chie tenet a incuru sas avertitas at a benner a esser prus in tinu. A justissa manna, virtute manna; ma sos sestos de sos malavados ant a esser derrutos. 6 Sa domo de su justu at un aurru bunnantiosu, e in sos balanzos de su malavadu b est su trumbùliu. 7 Sas lavras de sos sàvios ant a ispartinare sa sièntzia, ma su coro de sos istolatos no at a facher su matessi. 8 Sas bìtimas de sos dissacratos sunt aburrèschitas dae Babu Mannu

22 968 e sas imprumissas de sos bonos li sunt agradèschitas. 9 S andala de su malavadu est aburrèschita dae Babu Mannu e su protzebu de sa justissa isse istimat. 10 Malu casticu at a tocare a chie lassat su caminu de sa vita; chie est a òstiu ficatu chin sos annestros at a morrer. 11 S Iferru e s Ispèntumu sunt petus a Babu Mannu; cantu de prus sos coros de sos fitzos de sos òmines? 12 Su beferi no istimat a chie l avèrguat e dae sos sàvios non bi annat. 13 Coro cuntentu iscrarit sa cara, e sa tristura de s ànima derruet s ispìritu. 14 Su coro de s abistu chircat sa sièntzia, sa buca de sos istolatos si paschet de issolòrios. 15 Totu sas dies de su poveritu sunt malas; ma un ànima chieta est che a una rebota eternale. 16 Mentzus su pacu chin sa timoria de Deus, chi non siddatos a pore chi non tzatzant. 17 Mentzus cumbitatu a unu pranzu de legùmenes, inuve b at istima, chi no a unu pranzu de petza de itellu, inuve b at òstiu. 18 S òmine arrabiajolu atacat sas brigas, e su passentziosu pasat cuddas pesatas. 19 Su caminu de su mandrone est che a una tupa ispinosa, e su caminu de sos vonos est chene trambucatas. 20 Su fitzu sàviu allegrat su babu, e s òmine istolatu disaprètziat a mama sua. 21 Su machine est gosu pro su foras de contu, ma s òmine bene assentatu colat in deretura in su caminu suo. 22 Sas ideas fartant inuve mancat s imparu; e inuve b at mastros meta ant resessita vona. 23 S òmine godit a juicare chin berbos de sa buca sua, e un arrèjonu assentatu est cosa de bonu. 24 Sa caminera de sa vita est a s ala de supra pro su sàviu pro aostare s Iferru ch est a s ala de josso. 25 Babu Mannu at a derrocare sa domo de sos arrogantes e at a destinare sa uta de sa gatia. 26 Aburreschet Deus sos pessos malos, e su faeddare ìnnitu est apretziatu dae Isse comente su prus dèchitu. 27 Iscussimintzat sa domo sua chie est de puntzu astrintu; chie imbetze no istimat sos donos, at a biver. Chin su pietu e chin sa fide s assendrant sos pecatos; e chin sa timoria de Deus onzunu aostat su male. 28 S ànima de su justu meledat de ponner mente e sas lavras de sos dissacratos isparghent malafatia. 29 Babu Mannu nch istat allargu dae sos malavados,

23 969 ma ascurtat sas precatorias de sos justos. 30 Sa lumbrera de sos ocros agajat s ànima, e sa bona numenata afortit sos ossos. 31 S uricra chi si parat a sas avertitas sanitosas det aer abitu in mesus de sos sàvios. 32 Chie refutat sas rèulas, disaprètziat s ànima sua; e chie est chèssinu a s arida est in tinu. 33 Timoria de Deus, rèula de sapitoria e in antis de sa gròria annat s umilesa. 16 A s òmine, aprontare s ànima, a Babu Mannu, regher sa limba. 2 Totu sos avesos de s òmine sunt làtinos a sos ocros suos, ma jùiche de sas ànimas est Deus. 3 Intrega a Babu Mannu sas vainas tuas, e sos intentos tuos dent aer resessita vona. 4 Totu sas cosas Babu Mannu at amaniatu pro sene matessi, e fintzas a su malavadu pro sa die mala. 5 Aburreschet Babu Mannu onzi arrogante, e, oje o cras, non si la det aer. Incumintzu de su caminu vonu est praticare sa justissa e petus a Deus est prus agradèschitu chi non parare bìtimas. 6 Chin su pietu e sa veritate si patit sa pena, e in sa timoria de Deus s irgrìsiat su male. 7 Bonus ch ant a agradare a Babu Mannu sas àndalas de s òmine, at a ponner sas paches tambene chin sos inimicos. 8 Mentzus su pacu chin justissa chi non balanzos mannos chene impartzialitate. 9 S òmine at s intentu in su coro de su caminu suo ma tocat a Babu Mannu de regher sos passos suos. 10 Un indeintzu est in lavras de su re, in su judissu sa buca sua no at a faddire. 11 S istateja e sa billassa sunt ordimintzatas dae Deus, e vaina sua sunt totu sas pretas de su sacheddu de sos pesos. 12 Sunt de titulia a su re sos trasseris, dachi pro more de sa justissa si reghet sa trona. 13 Lavras berdaderas est cantu cheret su re; chie faeddat in onestate est istimatu. 14 Arrennegu de re, missos de morte, ma s òmine sàviu l at a abonire. 15 In su riseddu de su re b est sa vita e su sustentu suo est che a s aba pròina secutziana. 16 Impara sa sapitoria, ch est mentzus de s oro, e impara sa saviesa, ch est prus apretziata de sa prata. 17 Sa caminera de sos justos irgrìsiat su male

24 970 e chie cheret bardiare s ànima sua dat cara a su caminu. 18 S arrogantia est in dainnantis de s ischircata e antes de su sagrastu ponet barra s ispìritu. 19 Est mentzus a s imbassare chin sos chèssinos, chi no a cumpartire sa catza chin sos presumitos. 20 Chie tenet fide a sa paràula si ne det aer bene, e chie tenet fide in su Dòmine est ditzosu. 21 Òmine de coro sàviu cheret narrer òmine pasatu, e chie est cumeditu in su faeddu, si ne det aer profetu mannu. 22 Funtana de vita est a esser in tinu, pro chie lu possedit; sa sapitoria de sos istolatos est s issolòriu. 23 Su coro de su sàviu at a dare imparos a sa buca, e a sas lavras suas at a annangher dechitesa. 24 Una regra de mele sunt sos ditzos brandos, ditzosia de s ànima, meichina a sos ossos. 25 B at unu caminu chi a s òmine paret in locu pranu, ma sos bicos suos nche juchent a sa morte. 26 S òmine chi si leat gadda, si la leat pro sene matessi, ca sa buca sua l apretat. 27 Su dissacratu iscavat su male e juchet in lavras focu brujatore. 28 S òmine malintragnatu pesat brias, e su limbipùtitu ponet in disacordu sos prìntzipes. 29 S òmine malèsicu trampat s amicu suo, e nche lu colat in caminos malos. 30 Chie a culatzu de ocru ordit imbòlicos, chin su risu befulanu in lavras fachet su male. 31 Onorìfica corona est s incanitura, e s at a atzapare in su caminu de sa justissa. 32 Mentzus s òmine passentziosu de s òmine forte; e chie tenet a poderiu s ànimu suo contat de prus de unu chi derruet chitates. 33 Intro de sas intragnas si ghetat sa sorte, ma dae su Dòmine sunt reulatas. 17 Mentzus unu bìculu de pane tostu in cuntentesa, de una domo prena de recatos in disacordu. 2 Su tzeracu sàviu at a cumannare a sos fitzos gaddinosos e at a cumpartire s erèntzia tra frates. 3 Comente sa prata si ponet a prou in su focu e s oro in s urreddu, gai matessi Babu Mannu ponet sos coros a prou. 4 Su malavadu ponet mente a sa limba de s injustu, e s imposturatore ponet mente a sas lavras mentireras. 5 Chie disaprètziat su pòveru, fachet afrenta a chie l at sestatu, e chie gosat de sos sagrastos antzenos, non si la det aer.

25 971 6 Corona de sos vetzos, sos fitzos de sos fitzos, e vantu de sos fitzos, sos babos issoro. 7 Non dechet a s issàpitu unu faeddu dengosu, né a su prìntzipe una lavra fartza. 8 Preta de aprètziu mannu est sa dativa pro chie est arreanne, a cale siat locu si bortet, est atentzionatu. 9 Chie cuat su dannu achitat amistates e chie lu bocat a campu, iscropat sos amicos. 10 Juvat de prus un imparu a su sàviu, de chentu corfos de ramu a s istolatu. 11 Su malavadu est cuntinu in chirca de revortas, ma unu missu disapietatu l at a esser imbiatu contra. 12 Est mentzus imbenner un ursa chi l ant furatu sos fitzos, chi no unu gaddinosu lassatu a su machine suo. 13 Chie torrat male pro bene, no at a bider mai sa malaventura bessinne dae domo sua. 14 Chie istuponat s aba est su ch incumintzat sa bria e s imberghet, antes de buscare surra. 15 Chie assolvet su malavadu e chie cundennat su justu sunt ambos duos aburrèschitos dae Babu Mannu. 16 Ite juvat a s istolatu aer benes, si non potet comporare sa saviesa? Chie pesat tropu a in artu sa domo sua chircat sagrastos, e chie refutat de imparare nch at a rugher in su male. 17 Chie est amicu, istimat semper: e su frate s iscuntrobat in sa malasorte. 18 Su macu si càriat sas manos, bonus ch intrat fiantzeri pro s amicu. 19 Chie meledat disacordos, cheret sas brias, e chie àrtziat sas jannas, est in cherta de sagrastu. 20 Chie est de coro malintragnatu, non det aer bene e chie juchet sa limba trassera nch at a dare in atzios. 21 Naschitu est su locu a cumbata sua, e nemancu su babu s at a agajare de s ischisitu. 22 S ànimu cuntentu ponet sàmbene vonu e s ispìritu tristu sicat sos ossos. 23 Su dissacratu collit dativas a fura, pro ortulare sas àndalas de sa justissa. 24 In cara a su sàviu luchet sa sapitoria; sos ocros de sos macos bannulerant peri sa làcana de sa terra. 25 Fitzu gaddinosu arrennegu de su babu, e dolu de sa mama chi l at gheneratu. 26 No annat bene a facher dannu a su justu, nen corfare unu prìntzipe chi jùicat chin onestate.

26 Chie medrat sos arrèjonos suos est sàviu e cussentziosu e s òmine sàpitu est de ispìritu in bonu assentu. 28 Tambene s istolatu, si s at a istare a sa muta, at a esser crèitu sàviu, e abistu, s at a tancare sas lavras. 18 Chie si nche cheret iscostiare dae s amicu chircat iscòticos, ma l ant a cantare cuntinu sa chiriella. 2 S istolatu non ne cheret intenner de paràulas sàvias bastu chi tue li faeddes cuforma a su chi li colat in conca. 3 Su malavadu bonus ch at tocatu su funnu de sos pecatos disaprètziat; ma lu sichint su disdoru e sa birgontza. 4 Aba arta sunt sas paràulas dae sa buca de s òmine, e sa funtana de sa sapitoria est unu tràinu chi aunnat. 5 No annat bene a aer remiru de su malintragnatu pro facher afrenta a sa veritate de sa justissa. 6 Sas lavras de su gaddinosu si vichint in su perricare e sa buca sua tzìnghitat atzufos. 7 Sa buca de su dissacratu est una disaura pro isse e sas lavras suas su sagrastu de s ànima sua. 8 Sas paràulas de una limba de fartzia parent sa cosa prus lèpia, ma issas ti nch intrant fintzas a sas intragnas. Sa timoria derruet su mandrone e sas ànimas de sos òmines illumbatos patint sa gana. 9 Chie est fràtzicu e illumbatu in su travàgliu est frate de s isperditziatore de sas istìmpitas suas. 10 Che turre mai derruta est su nùmene de Babu Mannu; bi curret su justu ch at a esser disagraviatu. 11 Sa bonaura de su ricu est sa chitate sua forte e che a un atrempu chi l inghìriat. 12 Antes de esser imbassatu, s aberborat su coro de s òmine e antes de retzire vantos s abismat. 13 Chie responnet antes de aer ascurtatu est istolatu e bonu a li cantare sa chierella. 14 S ispìritu de s òmine lu sustentat in sa malatia, ma un ispìritu sutziligosu in chie det aer sustentu? 15 Su coro sàviu at a imparare sa sièntzia, e tambene s uricra de sos sàpitos chircat sa sapitoria. 16 Sa dativa de s òmine l aberit su caminu e lu fachet colare in mesus de sos prìntzipes. 17 Su justu est su primu a avriare a sene matessi, ma benit s àteru e li fachet s arringa. 18 Sa sorte abonit sos chertos, e leat determinu tambene chin sos prìntzipes. 19 Unu frate ajuatu dae unu frate est che a una chitate refortzata; e sas brias, che a sas istancas de sos casteddos.